WINT :rhuli
KRUISWOORDRAADSEL
Krijgen wij voldoende vitamines?
Welke bonnen kan ik thans gebruiken
WAT BIEDT
luchtaanvallen!
Vitaminegebrek en daaruit voortkomende ^stoornissen
Peulvruchten en Grutterswaren
z
Pag. 3
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
Zaterdag 18 Januari 1941
NEDERLAND
Het handwerkhoekje
Do kruisvaarders, die ia de ertier e
teeuw naa het Heilige Land trokken,
leden reeds aan een geheimzinnige
ziekte, die later, toen omstreeks de
{ontdekking van Amerika, de zeereizen
langer werden, algemeen bekend stond
(onder den naam scheurbuik. Het duur
de echtter tot 1735 eer een boekje
(over soldatenziekten, dat in Neuren
berg het licht zag, als het beste middel
tot het bestrijden van scorbuut noemde
.een „Limonadi" van citroensap.
Er waren meer van die geheimzin
nige ziekteverschijnselen, waarvan men
de oorzaak toen nog niet in de voe
ding zocht. Beri beri bijvoorbeeld,
naar het Hindo-staansche woord beri
jof schaap zoo genoemd is de naam
,voor een reeks verschijnselen, waarbij
(onder andere stoornissen m den bloeds
(omloop met waterzucht, gevoelsstoor-
ms r> en verlammingen vooikomen en
waarvoor men eeuwenlang een verkla
ring heeft gezocht.
Experimenten met synthetische
voeding.
Pas nadar Liebig onderzoekingen had
ingesteld naar de samenstelling van
onze voeding en daarbij gewezen had
iop de behoefte aan eiwit, koolhydraten,
vetten, zouten en water, ontdekte men
langzamerhand de oorzaken van die
vreemdsoortige ziekten. Wondeilijk ge
noeg, men ontdekte ze, toen men naar
het tegengestelde zocht.
Verschillende geleerden experunen
teerden namelyk met een voeding, die
uit chemisch zuivere stoffen was sa
mengesteld. Synthetische voeding, zou
den we nu zeggen. Ze deden daarbij
de teleuistellende ontdekking, dat de
levendo wezens op wie ze deze voe
ding beproefden er nief bij in leven
bleven, hoe zuiver de voedingsstoffen
ook waren en hoe nauwkeurig ze ook
afgepast werden. Pas wanneer er aan
die synthetische voeding natuurlijke
stoffer, werden toegevoegd waren ze
geschikt om levende wezens in leven
te houden. Er bleken., dus onbekende
stoffen tc zyn, die beslist onontbeer
lijk voor de voeding zyn, die men in
slechts geringe hoeveelheden noodig
had en die, wanneer ze ontbreken
verschillende ziekteverschijnselen te
voorschijn konden roepen.
Het is de Nederlander Prof. dr.
Grijns, die deze opvatting het eerst
ischerp heeft geformuleerd.
Var die ontdekking tot de tegen
woordige vitaimnenleer is een lange
weg en waarschynlyk ztjn de ontdek-
3 ngen op dit gebied nog nier ten einde.
We kennen tegenwoordig de vitamines
A, B, C, D, E, enz., waarvan het vi
tamine B reeds weer in vele soorten
lis onderverdeeld, terwijl zeer recente
onderzoekingen hebben aangetoond,
dat verschillende stoffen een vitamine-
D-werking hebben. Men kan hen onder
scheiden als dierlijk en plantaardig vi
tamine B,
Waarvoor dienen vitamines?
Wanneer mende beteekenis der vi
tamines wil defimeeren kan dat het
beste gebeuren aan dé hand van de
verschijnselen, die optreden als men
geen of te wemig vitamines krijgt.
Gebrek aan vitamine A leidt tot
stoornissen in den groei, vatbaarheid
voor infecties, oogziekten met name
nachtbhndkeid, waarop we al eens
aerdei gewezen hebben en onder
bepaalde omstandigheden, bloedarmoe
de
Gebrek aan vitamine B 1 kan lei
den tot het optreden van beri-beri, ver
mindering van eetlust en zenuwstoor
nissen.
Een tekort aan vitamine B 2 leidt
POSTGIRO - NUMMERS
Winterhulp Nederland,
Afdeehng Schiedam no. 3 9 8 382
Winterhulp Nederland,
Den Haag no. 5 5 5 3
Bank Winterhulp Neder
land Kasvereerting N.V.
Amsterdam no. 8 8 7
op een deztt HuituntU ótait,
êiengt geluk In veêei leutn
tot afwijkingen in de huid en slijmvlie
zen (o.a, pellagra).
Het ontbreken van het vitamine C
verwekt scheurbuik voornamelijk ge
kenmerkt door bloedingen, tandbederf
ontstekingen van het tandvleesch.
Het vitamine D heeft invloed op 't
kalk- en phosphorgehalle van het orga
nisme, iets waarvan men bij gebrek
aan voldoende vitamine D den invloed
merkt in den vorm van de beruchte
„Engelsche ziekte" en het daarmee ge
paard gaande tand-bederf.
Vitamine E-gehrek veroorzaakt stoor
nissen in de vruchtbaarheid. Het
komt in zoo ruime mate in de natuur
voor, dat niemand er zich eigenlijk on
gerust over behoeft te maken.
Daarmee wil echter met gezegd zijn,
dat men zich over de andere vitamines
wel zorgen moet maken. Over het alge
meen loopt het met de tekorten wel los,
zeker wanneer men er zooals alge
meen bekend kan zijn op let, dat de
voeding zoo gevarieerd mogelijk is. Een
zijdige meelkost is natuurlijk verkeerd,
terwijl aardappelen en groenten onont
beerlijk zyn. Wie er op let dat hij zui
velproducten krijgt en er voor zorgt
fruit en groenten te eten, vooial zoo
nu er. dan rauw want koken werkt
over bet algemeen nadeeiig op vitami
nes zal zich niet bang behoeven
te maken voor vitaminegebrek. Wat hij
den eenen dag tekort komt, vult hij
bovendien wellicht den volgenden dag
weer aan.
Vlt&mincvoorziening bij kinbcr.n
en volw asscnen.
Er wordt wel eens beweerd, dat men
zich eigenlijk maar heelemaal niet
mei do vitamme-voorziemng bezig moei
houden en dat het maar een soort mo
deverschijnsel, of principieele „rauw-
kostcrijis. Dut is echter een misvat
ting. Bjj kinderen is het bijvoorbeeld
zeer noodig op een goede vitamine voor
ziening te letten, terwijl het verre van
uitgesloten is, dal ook bij volwassenen
stoornissen optreden, die wel mei aan
een volkomen gebrek aan vitamines
kunnen worden geweten, maar die het
gevolg zyn van een te wemig aan
bepaalde vitamines.
Verminderde weersland le; e.i ziek e-
kiemer en tandbedeif zijn verschyn
selen, die eigenlyk iedereen ken! en
die het gevolg zyn van het ontbreken
van een behoorlijke hoeveelheid van de
vitamines C en D, de twee van het
rytje, die in ons klimaat en by onze
levenswijze het eerste en het sterkste
in de verdrukking komen.
Een kraagje voer de winter japon.
Nu we slechts één nieuw winterjapon-
netje mogen aanschaffen, kiezen we dit
liefst van het meest soliede materiaal en
van eenvoudige snit Immers, hoe soberder
het model is, des te gemakkelijker laat
hel zich combineeren met verschillend©
gameeringen en kunnen we door middel
van rmerdere garnituren het japonnetje
voor de meest uiteenlooponde gelegenheden
van gedaante doen verwisselen. Vele van
die gamituurtjes kunt u zelf uit suède
of vilt vervaardigen, doch een gehaakt
of gebreid garnituur heeft de charme van
het eeht-vrouwelijk. De mode van dezen
tijd ruimt aan het handwerk wei ©en
b.zonder grootc plaats in; daarom laten
we van het aardige kraagje met bijpassende
manchet ten op onze afdeelmg het pa-
tioom volgen.
Men haakt plus minus 24 lossen, tot
een gezamenlijke lengte van 6V2 c.M en
haakt hierop een toer vasten. Du vo'gon
de toer haakt men ook in vasten, tot op
drie steken van het einde der toer, li
dan drie lossen en steekt in de laatste
steek in voor een vaste. De derde loer be
staat weer uit vasten, over het bc
nu, zal Ikt opstaande randje vormen. liter
toe steekt u niet gewoon boven in
steken van de vorige tor, maar in
rechte, horizontale lussen, die ongei
midden in de steek /i htliaar zijn, in
toer haakt men twee lossen, keert liet werk
om en haakt nu gewoon m de lu
die u anders opgen >men had, een
af herhalen
bereikt heeft
tol u de vercischte
sen, haall
kraagje he
Men ka
taakt
ïl, d
dit door de gaatjes van
dezelfde wijze gemaakt, men naait
beide einden aaneen.
(Oplossing in ons blad van Maandag).
Distributie van
Bon
No.
Geldig tol
en met
Soort
kaart
Hoeveelheid
Bloem
3
26 Jan
Bioemkaart
50 gr. brood ol i rantsoen gebak
of 85 gr meel of bloem
Boter eu
margarine
25
26
(24 Jan
24 <31i Jan
Boter- ol
Vetkaar)
250 gr. boter of margarine
Brandstoffen
8,9 en lO
3e periode
15 t/m 24
<11 Jan
31 Jan
.11 Jan
Biandsl kil.
Brandst.bon
v kantoren
Brandsl krt
rentr verw
een eenheid vaste brandstoffen
Brooil en gebak
22
23
24
(19 Jan
19 (26) Ja
26 Jari (2 F J
Bioodbon
boekie
100 gr. brood of een rantsoen
gebak
0teren
33
111
46
(19 an.)
19 (26) Jan
26 Jan. {2 F.)
Alg distr -
bonboekje
een ei
Kaas
47, 48, 60
en 61
26 Jan
Alg distr.-
bonboekje
elke bon 100 gram
Koffie en thee
18
31 J an
Alg distr -
bonboekje
250 gram resp. 75 gram
Petroleum
Periode D
Periode 8
28 Febr.
23 Febr
Zegei
voor verlichting 2 liter
voor de keuken
hclieer/ccp
117
30 Apn
-icheerzeep-
bon
50 gr scheerzeep of een tube
xcheercreme of een pot scheer
zeep
Moker
91
14 Febi
Alg distr -
bonboekjp
en kilogram
Vlceseh
14
15 119) Jan
Vleesch
«aart
pl.m een ons vleesch of vel ol
een rantsoen vleeschwaren
V ccseknaren
14
15
15 (19) J.in.
26 (29) Jan
Vleesch
kaart
-en rantsoen vleeschwaren
Zeep
113
31 Jan
Alg dislr.-
lionboekje
een rantsoen
(Alle op Alg Distributie Bonboekle.i
Peulvruchten
>ÜO gram
Gort gortmoul o grutten
44
21 Febr
'50 gram
Havermout, havervlokken
boterbloem aardappel-
vlokken gori ol grutten
57
21 febr
250 gram
Macaroni Vermieeli ot
spagliett
31
21 Febr
100 gram
1 Maïzena grtesmeei, sago
aardajipelmecl ot pndd.ng-
poedei
87
21 Febi
IUU gram
ltijsl, rijslenieei, njslegries
f rijstebloem of grutlenmee
10B
24 Jan
50 gram
t Als een daiu u lussctien haakjes »s geplaatst beteekent dit, dat reeds een nieuwe bon
a s of word! iangewezen maar de „oude" bon nog geldig is tot hel aangeduide tydstip
Een rantsoen gebak bestaat uit: 160 gram koek (ontbijtkoek), 14U gram speculaas, 200
gram andere koekjes; 290 gram biscuits en wafels, 75 gram beschuit; 200 gram cake; 600
j gram gebakies; 600 gram taart; 500 gram gevuld grooi korstgebak (boterletter e.d.J,
i 400 gram gevuld klein korstgebak (amandelbroodjes e.d.); een hoeveelheid van alle anderp
I mei genoemde gebakken artikelen waarin 70 gram meel ol bloem is verwerkt
Een rantsoen zeep beslaat uit: 150 gram toiletzeep, 120 gram huishoudzeep, 150 gram
zachte zeep, 250 gram zeeppoeder; 800 gram zaehle zeeppasta, 600 gram waschpoeder;
125 grain zeepvlokken: 250 gram zelfwerkende waschmiddelen, 200 gram vloeibare zeep f
Een rantsoen vleesrh waren bestaat uit: 75 gram gerookl ol gekookt varkens-, rund- ol
katfsvleesch en gerookte worstsoorten; 100 gram worstsoorten, rolpens en knakworst
125 gram teverartikelen 'ongenworsl en nierbrood 150 gram bloedworst
Een eenheid brandstollen bestaal uit. 1 H.L anthraciet ol steenkool; 75 K.G. industrie
oteierbriketlen; 110 K.G bruinkoolbriketten; 2 H.L cokes; 175 KG. fabneksturf; 195
K.G persturi (300 stuks); 200 K.G baggerturf (450 stuks!; 200 K G overige soorten turf
H orizontaal
t ruilmiddel
5 keizer
9 visschen
18 hooge Oostersche per
soonlijkheid
14 beker
15 Bijbelsche naam
16 speciaal stuk glas
17 verhindering
19 grondsoort
20 lersch Republ leger
21 slanke toren
28 groente
24 en andere
25 meisjesnaam
26 metselspecie
28 ter keuze (afk.)
29 wapen
81 vogel
32 dateerende
33 voertuig
84 kruit
35 kilometer
36 voegwoord
87 te .eten (afk.)
88 boomlooze grasvlakte
89 voorzetsel
40 heilige
42 bergplaats
43 meisjesnaam
44 vice versa
45 rijksdienst
47 stad in Spanje
49 verzameling kinderen
50 geografische aanduiding
51 verstand
53 muziekinstrument
54 reeds
65 soort vaas
57 inlegwerk
59 wier
60 mannelijk versiersel
62 soort stof
63 meisjesnaam
64 zelf
65 sportterm
66 bepaald vischnet
67 grondsoort
68 godsdienst
69 gereedschap
Verticaal:
1 bemind
2 edelsteen
8 meisjesnaam
4 noot
6 tooneel
7 gehoorzaal
8 klaarblijkelijk
9 alles (Eng.
10 deel v. h tichaam
.11 jonge viervoeter
12 imiteeren
17 balk
18 verhooging
21 insect
22 opdracht
25 vaartuig
27 toestei om thee te zetten
30 hoogvlakte
40 uitgeplozen touw
41 douaneverdrag
42 a levenslucht
44 gehucht
45 gewijde gezangen
46 loop va een aard
48 tandpasta
49 populaire uitdrukking
voor juist
52 viervoeters
53 gedicht van Fred, van
Eeden
56 rang in theater
58 koraaleiland
59. soort
61 beletsel
63 een beetje
DE RADIO MORGEN?
ZONDAG 19 Januari 1941.
Hilversum I, 415 KL
Nederiaudscih programma 8.00 KRO.
100-1015 AVRO
8 00 y beginnen den dag. 8 30 ANP.
8.45 Giaiittifoon. 10.30 Hoogmis. 1145
Giaiwolüon. 12 00 Dedanate. 1215 Roti
Pln.h orkest en solist (opa 12 30 Le
zing 12.45 ANK 1 00 Orgel 1.15 Tok
keiorkest en orgel 145 Ned Verbond
voor hilibekunde Lezing 2 00 Cause
rie 215 Conoorteebouworkest en d c a
n atie. 3.30 Uit Ber'yn 57e concert voor
de Duitsche weern acht 6 00 Amuse
mentsorkest en „K'a\er Drie'. 6.45 En
p'aatje en een praatje van Gans Weit-
zel 7 00 Strijkkwartet. 7."0 Rer Eng.
7.45 Granolooii. 8 00 ANP. 815 G ai.o
foon 8.30 Rer Eng. 8 45 „La dame
blanche'verkorte opera. 9.50 Gramo
foon 10.00—10.15 ANP, sluiting.
Hilversum II, 301 M.
8 00 NCRV. 2 00
VARA. 4 00 VPRO
515—7 la VARA.
8 00 Orgel. 8.30 ANP. 8 45 Morgenwij
ding. 9.45 Gewyae muzik. (opn10 00
Gramofeon. 1125 Gewijde muziek (opn.).
12 00 Zan« met orgel. 12 25 Cyclus,
(opn.). 12.43 ANP. 100 Gramofoon 1.40
hclu<5.(opn.) 2.00 Esmerada 2S0 Gem.
Zangvereenigmg, Amsterdam, Hairlera
sohe orkestvereea en so'istei. 3 55 Gra
mofoon 4.00 Boekenpraatje 415 Stu
j dienst 5.15 Ge 'a'-hfeiw s ,eJrng ANP.
5.30 Voer de kinderen. 6 00 Ram-
Iers 6 30 Almanak. 6 32 Orgel 6 45
Eer plaatje en een praatje van Guu=
Weitzel 7.00—-7.15 Orgel, s'uit ng.
MAAVDAG, 20 Januari 1941.
Hilversum T, 415 M.
Neaerlandsch programma. V. A R. A.
8 Gramofoon. 8.30 ANP., gramoEoon. 10
VPRO Morge iwijdmg. 10 20 Declamatie.
10 40 Piano 1110 Decjamate. 11 30 Gra
moEoon. 12 Orgel. 12 30 Almanak 12.45
ANP. 1 Orkest 2 Voor de vrouwen. 3
Strijkkwartet 3.45 Declama ie. 4 Gra
mofoon met toelichting. 4.30 Gramofoon.
4.45 Voor de kinderen 5.15 ANP 5.30
Hawaï lan-opmamen. 5 45 Orkest ei so
liste 6.42 Almanak. 6 45 Reportage of
gramofoon. 7 Vragen vai den dag ANP
7 15 Reportage. 7 30 Be-* Engelsch 7 45
Orgel. 8 ANP. 8.15 Org al8 30 Ber En-
gelseh 8 45 Ramblers 9 15 Esmeralda
en solisten. 10—10 15 ANP,' sluiting
Hilversum IJ, 391.5 M.
N. C. R V.
8 Schriftlezing en meditatie. 815 Ge
wijlde muziek. 8.30 ANP. 8 45 Gramo
foon. 10.30 Mo-geidtenst 11 Kamer inn
ziek Ensemble en gramofoon 12 Ber.
12.15 Reportage o fmuziok. 12.45 ANP.
1. Sextet. 2 Voor de scholen. 235 Gra
mofoon. 2.50 Viool met piano en gramo
foon. 3 20 Gramofoon. 3.45 Bijbellezing.
4.15 Voor de kinderen. 4 45 Gramofoon.
5 VPRO: Cyclus: Het gezin in o.izei
tijd. 5.15 ANP. 5.30 Ber. 5.36 Zang met
piano en gramofoon. 6.05 Gramofoon.
6.15 Mandoline ensemble. 6 45 Reporta
ge of gramofoon 77 15 ANP, sluiting.
Beschermt U tegen dte gevolgen van
Bescherming daartegen Is alleen
mogelijk als leder zelf daadwer
kelijk meehelpt.
