DE HERBOUW VAN
ROTTERDAM'S CENTRUM
Tijd om te verduisteren
Uitreiking boter,- vet
en textielkaarten
Het Stedelijk Museum
Schiedam zooals het
leeft en werkt"
EERSTE BLAD
93ste laargan? Donderdag 23 Januari 1941
No. 22688
Begin gemaakt met de uitvoering
Rotterdam is klaar met liet puin
ruimen, dat mag bekend' worden ver
ondersteld en ook is de periode van
plannen maken voor den wederopbouw
achter de rug. De fase van de uit
voering "dezer plannen is thans niet
alleen bereikt, Rotterdam zit er eigen
lijk reeds middenin; men kan zelfs zeg
gen, dat de vorderingen van de wer
ken, welke aan den gang zijn, bevre
digend zijn. Zoo was begin Januari
ongeveer 250 meter straat gereed van
den weg, welke van den Goudsche-
singel loopt naar het Beursplein, was
er- 150 meter klaar van de straat,
welke Diergaardelaan met Binnenweg
verbinden moet, was er 800 meter
kademuur verwijderd- uit d'e oude, nu
gedempte Schie.
Op 1 Januari ji. had men een twin
tigtal werken onderhanden en op dit
oogenbiik zijn er een kleine 4000 man
te werk gesteld aan de uitvoering van
het wegenplan.
Doch dit betreft slechts de uitvoering
van enkele technische werken; deze fase
van uitvoering omvat veel meer. Zooals
men" weet zijn onlangs om de uitvoering
der plannen in goede banen te leiden,
door den algemeen gemachtigde voor den
wederopbouw, dr. ir. J, H. Ringers, twee
instanties ingesteld: de Adviesbureaux
Stadsplan Rotterdam (Asro) en de Dienst
voor de Uitvoering van den Wederopbouw
(Diwero).
De binnenstad is thans grootencbels ont
eigend, hierna komen de herverkaveling
en de uitgifte der gronden. De toewijzing
van de gronden is op zich zelf een uiterst
gecompliceerd vraagstuk.
Uitgesloten .is, dat alle verwoeste hui
zen op dezelfde plaats -weer worden op
gebouwd. Van' - de ongeveer 25033 wonin
gen komen er ongeveer 10.000 terug. Im
mers Rotterdam wordt fraaier herbouwd,
breeder is de opzet van het nieuwe. Ook
zal het karakter van de verloren gegane
zaken lang niet steeds passen in het deel
van de nieuwe stad waar voorheen de
zaken gevestigd1 waren.
De belangen der betrokkenen
Het algemeen belang vergt een fraaier
en doelmatiger Rotterdam volgens een tot
in détails verzorgd1 plan, waarbij alles is
gericht op het verkrijgen van een har
monisch stadscentrum. De belangen van
de eigenaars der vernielde panden moeten
daarmede warden samengevoegd tot één
geheel. De synthese van algemeen en bi
zonder belang is het terrein van de Asro.
Dit bureau toch zal overleg plegen met
debelanghebbenden, die zich voor bi-
zonder© moeilijkheden zien geplaatst ten
gevolge van het feit, dat het stadsplan
nog nietofficieel bekend is kunnen wor-
d'en gemaakt, waardoor zij zich het geheel
en de anderdeeien niet volkomen kunnen
voorstellen, hetgeen toch noodig zal zijn
in vele gevallen voor den wederopbouw
dear zaken. De Asro tracht nu deze bezwa
ren voor de betrokkenen te ondervangen.
Dit bureau zal overleg plegen met de be
langhebbenden omtrent de plaats waar zij
zullen herbouwen en omtrent het plan
van herbouw.
Op het adviesbureau wordt thans met
volle kracht gewerkt. De werkzaamheden
worden, helaas, nog zeer bemoeilijkt door
gebrek aan kantoorruimte. Het bureau is
gevestigd in de gemeentelijke bibliotheek,
doch men kan zich voorstellen, hoe met
de ruimt© moet worden gewoekerd, indien
men weet. dat ir. Witteveen daar binnen
kort met een .staf vatu..ongeveor_ 100 mem
schen (w.o. eenige ingenieurs vaa den
technisch-en dienst der gemeente, die bij
dit bureau zijn gedetacheerd) aan den ar
beid' zal gaan.
Mee zal wellicht denken, dat het stads
plan nu geheel gereed is gekomen. Deze
gedachte is eigenlijk onju'st. De ontwer
per van het plan werkt met zijn assis
tenten nog onvermoeid verder. Allerlei tech
nische problemen, in verband met water-
keering, spoorwegaanleg en tramverkeer,
maken liet noolig do details van het plan
dagelijks te herzien.
Naarmate deze moeilijkheden opgelost
worden, komt er meer vastheid in het
stratenplan en zoo groeit het geheele stads
plan ook architectonisch geledelijk ver
der. Men is thans zoover met het straten
plan gevorderd, dat het contact met de
bevolking kan worden gezocht om tot een
toewijzing van de gronden te komen. Dit
is een werk van en or men omvang. .Tuist
om-la' ir en een ieders belang zooveel mo
gelijk tot zijn recht wil doen komen, zal
dit -eer tijdroovend zijn.
In de afgeloopen weken v.erd aan en
kele honderden gegadigden reeds de ge
legenheid gegeven hun wenschen ken' aar
te maken. In totaal zullen echter 15.000
getroffen voormalige eigenaren moeten v, or
den opgeroepen. Het s'adsplan zal worden
verdeeld in wijken en al.e be'anghebbend-cn
in elk van die wijken zullen achtereenvol
gens straalsgewijze worden opgeroepen.
Het nieuwe verkavelingsplan
Een stel p'attegronden van het nieuwe
verkavelingsplan is ingericht en daarop
zullen de resultaten van de besprekingen
geregeld aangeteekend worden. Op deze
wijze krijgt" men eentsjyoorloopige reser
veering van gronden. Een kaartsysteem
van de verkavelingen sluit op d e platte
gronden aan en maakt het mogelijk om
op een doelmatige wijze vast te leggen,
wie de gegadigden zijn, die op een be
paald gebied reflecteeren.
Tevens wordt nog een ander kaart
systeem ingericht. Bij de hesp;ekingen, die
het adviesbureau voert met de groepen
voormalige eigenaren, worden alle gege
vens omtrent de schalevergoeding, de ver
langens omtrent de toewijzing en verdere
bizonderheden, op een kaart vastge'egd.
Dit kaartsysteem en het boveago .on wie
ver ka', elmgskaartsysteem var ion de I a i
voor de werkzaamheden van het advies
bureau.
De stratenindeeling
Naast deze enquête zet ir. Wi te-veen zijn
onderzoek voort met betrekking tot de
vraag, -hoe de -stad. in tip.' geheel om ook
de' straten afzonderlijk op de meest har
monische wijize kunnen w ordem bewoond.
De beer Witteveen zal zijn denkbeelden
bespreken met den a'g'mten gemachtigde
en hieruit ontstaat een voorioo-pige opzet.
Men ziet dus twee lijnon het ge
raamte, dat de heer Witteveen maakt \oor
de stratenindedi'ig en het ran act, dat het
adviesbureau heeft met de belanghebben
den. Het spreekt i an zelf, dat ©v naar
gestreefd wordt, deze beide lijnen elkaar
spoedig te doen kruisen. Dé enquête onder
do belanghebbenden en do min -of meer
theoretisch ideale indeling, welke de heer
Witteveen opzet, zijn bestemd om teza
men "een oplossing van het vraagstuk te
geven, welke de belangen van het individu
en van. de gemeenschap zullen dienen.
Indien men met de belanghebbenden tot
overeenstemming is gekomen, gaat een oor
stel tot toewijzing naar het college van
R, en W. Dit college zendt het voorstel
met een advies aan den algemeen gemach
tigde voor den wederopbouw, die dan zijn
beslissing inzake de toewijzing kan
nemen.
Naast deze algemeenen gang van zaken
staafde behandeling van die gevallen-, wel
ke zoo urgent geacht moeten worden, dat
zij uit die groote hoeveelheid vraagstuk
ken gelicht moeten worden en afzonderlijk
zullen worden afgedaan. Hierbij moet in het
bizonder gedacht worden aan aangelegenhe
den, waarbij het publiek in wijderen kring
betrök'ken is. Uiteraard loopt m©n hier de
kans, dat andere belangen ©enigermate in
het gedrang komen, doch een ieder zal in
zien, dat dit in het belang! van de alge
meen© zaak zal moeten worden aanvaard.
De taak van de „Diwero"
De uitvoering van de gemeentelijk© pu
blieke werken in Rotterdam zal geschieden
•onder leiding van den „Diwero".
Bij de uitvoering van den wederopbouw
is men uitgegaan van hef beginsel, dat dit
zooveel mogelijk door Rotterdam en door
de Rotterdamsche diensten tot sland moet
worden gebracht. De „Diwero", is dan ook
in het bizonder bedoeld als een lichaam,
dat aan dr. Ringers gelegenheid geeft in
direct contact te treden met de uitvoerders
van de Rotterdamsche publieke werken, zoo
dat hij de verantwoordelijkheid lean dragen
voor tempo en de uitvoering.
Daarnaast zal de „Diwero" coördineereud
werken ten aanzien van de gemeantelïjllce
diensten e.i bedrijven, welk© bijna zon
der uitzondering bij den wederopbouw zijn
betrokken.
Tenslotte zal de „Diwero" in het bizon-
der do vraagstukken van materiaalvoorzie
ning en het vervoer voor zijn rekening moe
ten nemen, welke op het oogenbiik en in
de naaste toekomst het tempo van d©n
herbouw zullen lieheerschen.
De moeilijkheden in de
voedselvoorziening
Verklaring van Duitsche zijde
Van bevoegde Duitsche zijde is op de
heden gehouden peisconferentie te 'sGra
venliage ten aanzien der voedselvoorziening
van ons land principieel het volgyide ver-
klaaid
,„Ais in Nederland de verzorging inzake
sommige levensmiddelen, bijv. boter en
vleesch, tijdelijk nog niet zoo goed als in
Duitschland verloopt, vindt dit ten deele
zijn oorzaak hierin, dat de organisatorische
onderbouw- nog niet zoo goed functioneert
als in hel Duitsche buurland. Daar kan
ieder op zijn bonnen ook de desbetreffende
levensmiddelen volop verkrijgen. Voorts
heeft men brj den opbouw van het ver-
zorginesapparaat in Du tschland een voor
bereiding van vele jaren en de inmidlels
reeds verkregen ervaringen zich ten nutte
kunnen maken, wat in Nederland niet het
geval is.
Wegens de korte voorberejdingspjr ode
kan do voedselvoorziening in Nederland
organisatorisch de'-ha!ve nog niet zoo pre
cies verjoopen als in het Duitsche rijk.
Aon de vervolraaki g van het distributie
apparaat wordt echter voordurend g-werkt
en er mag op gerekend worden, dat lemen
kort ook in Nederland de organisatorische
opbouw zoo sterk mogeijA met dien in het
rijk op gelijken voet zal komen.
Dat tijdelijk- lx>vei'gnrio--mde ma i ijl'chc-
den zijn ontstaan zoo gaat de verklaring
verder ligt echter grootendéels aan den
ontbrekendegoeden wi' en aan het minder
juiste begrip der N-ederja idsehe bevolking
ten. aanzien van de noodzakelijke maat
regelen.
De practijk toont, dat vooral de goede
hoo-ling a's staatsburgers en het a'gomo"ne
inzicht ontbreken, om bij de doorvoor ng
van vooi"'het levensbestaan gewichtige
maatregelen he* volk als geheel tot de van
zelfsprekende medewerking te bewegen,
Door deze onverstandige handelwijze
schaadt het Nederlandsche volk zichzelf,
want daarmee brengt het de rechtmatige
verdeeling in het eigen' Idnd en vooral
eigen bevolkinfe in gevaiir. Het gevolg daar
van fs, "daf d- malerieil tfetër gesitueerde
kringen zich van al het nooJige voorzien
kunnen, terwijl de financieel zwakkere
kitngen kunnen toezien. Op deze wijze
werd een volkomen cnsoJa'e loc-s'aiK,! ge
schapen, welken de Duitsche autoriteiten
op den duur niet langer kunnen dulden.
In deze richting liggen de reeds tegen
het hamsteren en tegen den pxijswoeker ge
richt© bepalingen, die de Duitsche autori
teiten. met allen nadruk tot doorvoering
willen brengen.
Wanneer)men tenslotte schijnt te mee-
nen, dat eventueele verschijnselen van
«"huarsehte de Duitschers in Nederland
zou kunnen schaden, is dit geheel en al
verkv ri gezien. De to-ereikende verzorging
van Nederland is verzekerd en dat wat
door de Duitsche instanties en door de
Duitsche weermacht gebruikt wordt, ware
zonder moeilijkheden te verschaffen.
Hierbij, al-das sluit deze verklaring, wordt
alleen nogmaals een dringend beroep op
de houding der Nederlandsche bevolking
gedaan om rekening te houden met -de
door denoorlog veroorzaakte omstandig
heden.
Twee schaatsenrijders in -
Friesland verongelukt?
Op 12 Januari j.i. zijn in Friesland twee
studenten van de Technische Hoogeschooi
te Delft aangekomen om op de Friesche
meren schaatsen te rijden. Nadien heeft
men niets meer van hen vernomen, zoodat
het niet uitgesloten moet ,worden geacht,
dat hen een ongeluk is overkomen.
STA DSN I EU WS
in de morgenuren is het steeds
druk
In totaal moeten gedurende 12 werkda
gen ongereer G4.000 boter- of vetkaar
ten, en evenveel textielkaarten'worden uit
gegeven.
Dat is per bureau 16.000 en jier dag
dus ruim 1300.
Door een andere letter-verdeeling te ma
ken, is ditmaal getracht een gelijkmatiger
verdeeling van de „klanten" over de 12
beschikbare dagen te verkrijgen.
En desondanks zijn er nog klachten van
menschen, die soms langen tijd we
hoorden zelfs van een paar uur heb
ben moeten wachten. Dat geschiedt meestal
m de morgenuren. Voor den morgen schijnt
inen een bizondere voorkeur te hebbent
Zoo kwanen we hedenmorgen kwart vóór
12 aan het bureau aan de Van Ostadelaan
en vonden dit gesloten, ofschoon tot 1
uur Kaarten), worden uitgegeven. Oin kwart
vóór 12 va.en reeds zooveel per-o'ien bin
nen, dat men verwachtte 5 kwartier noo
dig te hebben om deze alten te helpen.
In het bureau Lange Singelstraat waren
gistermid a; zooveel n en-clie') lo'-ge a!.< n,
Eert portret van Thérèsevan
Duy! Schwartze
Ite Conservator van het Stedelijk Mu
seum schrijft ons-
Ondei de vele aanwinsten, die het Ste
delijk Museum den laatsten tijd verwierf,
dient het portret van een jonge vrouw
door Théiese van Duyl-Schwartze afzon
derlijk genoemd.
Het schilderij is uit 1911 en een geschenk
van mevrouw G. J. 5 iegwr u nd1- Zuurm u hlen
te Heemstede.
In een w-it-groen Iacqué Louis XV-
armstoel zit eer mondain gekleede vrouw
mei breedgeranden hoed, gegarneerd met
struisveer en. Baar handen en oen tuiltje
ro-ode tulpen, dat zij in haar arm houdt,
zijn dooi een tulen shawl ten deele be
dekt. Zij draagl oen paarlen collier en
oorknoppen als sieraad. De ietwat hellende
houding van het bovenlichaam, veroorzaakt
dooi het even leunen op de armstoel,
geeft aan dit schilderij een voornamen
bouw. Itei is in pastel geschilderd en
zonder uilbundigheid krachtig van kleur
met ocri stelligheid in de uitvoering, die
geen weifelen kent.
Van d'i-ze schilderes schrijft G. H. Mar
tins in haar boek „De Hollandsche
Schilderkunst in de XIX© eeuw":
,,Thérè«i' Schwartze was eon rouw, en
haar vrouwelijke intuïtie voorde haar tot
dal er voor e&n paar beambten slechts i het vrouwelijke domein, bracht haar tot
8 minuten van het half uur schafttijd over
bleven.
Indien men later op den dag komt, wordt
men meestal spoediger geho'pei.
Gisteren zijn in de vier bureaux in to
taal uitgereikt resp. 3030, 2630, 2100 en
2200 kaarten, d w.z. boter- of vetkaar,en
en textielkaarten. Men moet dus de gelal-
en 3000, 2600, 2ïOD en 2200 door twee
deeien om liet aantal personen te verkrij
gen, dat geholpen is aan de kaarten, waar-
het gebruiker, van een materiaal, waarin
de vrouwelijke intuïtie, meer nog dan po
sitief weten, den weg wijst. In 1885 begon
deze schilderes pastelportretten te ma,ken;
hierin bereikte zij technisch een meester
schap, met name in het modelé van het
aangezicht dat hierin, ten minste wat do
vrouwenportretten „aanlielangt", natuur
lijker cn eenvoudiger is, dan in Iraar olie
verf. Trouwens, verweet men haar vroeger,
dat zij alleen mansportretten, dat wil zeg-
op het recht heeft Dat klopt dus vrij aar- j gen- karakterportretten kon maken, na
dig met een verdeeling van ongeveer 1300
per bureau 1
Tot nu toe was het bureau aan de Lange
Singelstraat het drukste kantoor; gisteren
hóeft de St. Joris Doeïe den kop ge
nomen!
De vetkaartcn.
De uitreiking van de vetkaarten heeft
dezen tijd heeft zij in een serie elegante
vrouwen- en kinderportretten bewezen, dat
hel pastel v<4 zeer mooi materiaal is om
het iufhtige, het vluchtige, ora het blanke
van een vrouwengelaat effen te houden
tegen de schittering van plooien, die zij
voomanHijk in witte zijde' of neteldoek,
met de lichtstrooken op een fond van fijn
meer tot overhandiging kan worden over
gegaan. Zij, die recht hebben op oen vet-
kaart als één persoon minder dan
f 1003 per jaar verdient; 2 personen f 1103;
3 personen f 1303 enz telkens opklimmend
met f 103 per persoon moeten, als zij
zoo'n kaart willen ontvangen, hun recht
aantoonen.
Meestal is het betreffend formulier on
juist of onvolledig ingevuld e ook - ont
breekt meermalen het bewijs in den vorm
van een belastingbiljet, een loonzakje, werk-
loozenLaart enz. Dat ge ft allerlei moeilijk-
beden en veel oponthoud.
Degenen, die vetkaarten verlangen, wor
den apart geholpen, zoodat zij, die bater-
Laarten komen halen, niet behoeven te
wachten tot de mooi rijkheden met de vet
kaarten-klanten uit de wereld zij© gotiolpen.
Het Engdsehe vKegkamjiBcMp „Hlustri ons", dat in de Middcllandscbe Zee
doer Duitsche en ïtalMuraoehe bommen zwaar werd beschadigd,
(Hoffmann, Zander).
nogal wat voeten in de aarde, liet komt grijs in een geheel eigene virtuositeit wist
maar bij uitzondering voor, dat zonder Mtl g,even",
Thérèsc Schwartze is 20 December 1852
te Amsterdam geboren, huwde in 1906 met
den heer A. C. G van Duyl en overleed
to Amsterdam in 1918.
Een film van „Nederlandsch
Fabrikaat"
Op initiatief van de jonge afdeeling
Schiedam van de Vereen. Ned. Fabrikaat,
wordt een film door Mujtifilm opgenomen,
die tot tiel zal dragen: Schiedam, zooala
het leeft en werkt.
In de laatste dagen van de Polyantba zijn
reeds de eerste opnamen gemaakt, - dezer
dagen werd o.a. gefilmd bij de firma
H. A. M. Roelants. -
In „Nederlandsch Fabrikaat", orgaan van
de gelijknamige vereen iging, treffen we van'
den heer E. J. Verschueren, de volgende
aardige „Aanlcteke-mngon bij de film Schie
dam" aan.
j „U vraagt ons iets te vertellen over het
verloop van de opnamen van de filmf
over Schiedam! U weet toch, dat „Kun
stenaars" zetter, denkt U aan die K
zeer ongaarne iets over hun „oeuvre" los
laten vóór liet voltooid' is? Ten hoogstel
laten zij zich verleiden, tot eenige vage
aanduidingen over hetgeen in hun geest
vertroeteld en gekoesterd wordt, teneinde
het de l>este voedingsbodem te verleeneü
voor een volgroeiing tot het kunstwerk,
hunner waardig'
Eén procent inspiratie, genen
negentig procent transpiratie.
Maar goed; een film is, net als een uit
vinding van Mr. Edison, 1 pCL inspiratie
en 99 pCt. transpiratie. En over die 99 pCt,
zullen wij het dan eens hebben. Neen,
lezer, stel U gerust: wij zulle# het alleen
in overdrachtelijk en zin doen!
Allereerst zouden wij een woord van
hulde willen brengen aan de initiatief
nemers, de leden van het afdeelingsbe-
stuur Schiedam der V.N.Fdie het on
danks de moeilijke tijden wenschelijk acht
ten, en mogelijk maakten, een film te
doen vervaardigen van Schiedam, zoaals
het Teelt en werkt. De opzet was een.
smalfilm, dj© in uiitgebreiden zin dit
gegeven behandelt.
(Vervolg pagina 2, le Blad).
De maan komt op om 6.43 uur gaat en
onder om 15.34 uur dav.
uett «mr*nt ▼enchijnt da gel ijkt, met uitzondering
vu Zon- en Feestdagen.
Prija per kwartaal f 2.franco per post 2 50
per week: 15 cta. Afzonderlijke nummer*
5 ets. Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertenuén voor het eerstvolgend nunuuer moeten
VÖÓr cK WUr aan bet Bureau bezorgd zijn, Zater
dag* Viför 9 UUr. E**1 bepaalde plaats iran
advertentifn wordt niet gewaarborgd
BUREAU LANGE HAVEN 141. (HOEK KORTE. HAVEN)
TEL. 69300 (3 LIJNEN)
Prijs der advertentiênt van J5 regel» f J 55;
iedere regel meer f 0 30, m bet Zaterdag nummer
15 regels f 1.80, iedere regel meer f 0 25
Reclames f 0.75 per regel. Incassokosten 5 ets,;
postkwitantiea 15 ets Tarieven van odvertentiën
bij abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentuin opgenomen f 0.50 r/rn 15 woorden,
f0 75 t/m 25 woorden. Eli woord incer 5 cent tot
een maximum von 30 woorden
's Woendags Kleine Adxertentieu tot 25 woorden
f 0 25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd
'a Zaterdags. Kleine Advertentien f 1,00, indien
niet i óór k r(}da£avond 6 uur bezorgd.
POSTREKENING 5311
JSkV-i
VANDAAG: 18.10 u.
MORGEN: 18.12 u.
ZONSOPGANG MORGEN 9.33 uur
