yy
DE DUIKBOOT-OORLOG
SCHIEDAMMERS BIJ DEN
ELFSTEDENTOCHT
Tijd om te verduisteren
Zaterdag 8 Februari 1941
Vergelijking tusschen den wereldoorlogven
de huidige situatie;
IJzerdiefstallen op
groote schaal
Niet gehamsterd, toch
betalen
Een mooie tocht. De sfeer was er.
Friezen en Hollanders
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. «0300 (3 LIJNEN)
EERSTE BLAD
93ste Jaargang
No. 22702
POSTREKENING S311
Aantal arrestatie in Rotterdam
Maar de slimme oplichter liep
zelf in de val
STADSNIEUWS
Bik ftiraut vetichijot dagelijks, met aitzond*rki»
tm 2u* «o Feestdagen.
Fjija par kwartaal f 2.—; franco per post 2.50
par week: 15 ets. Afttocderiijkc nnffiraen
5 ik Abonnementen worden degelijks aengenomoa.
Adrertcotiën voor bet oeratvolgend nummer moeta*
Tóór «II aar aan hat Bureau bezorgd *yut Zater*
Aft TÓÓF 9 uur. Een bepaalde pUa»
advwrtantHn wordt net gewaarborgd.
Pify der «dvertentfeni van 1—5. regels X LS5;
iedere reail meer f 0.30; in bet 7*lrrdignnmmer
•I—S-, regels f 1.80, iedere regel meer f 0.35
Ilcclame* f 0.75 per regel. Incassokosten 5 oU.;
poalkwiUntie* 15 ets. Tarieven van advertentiën
Dij abonnement aijn aan bet Bureau verkrijgbaar—
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentie opgenomen A f 0.30 t/m 15 woorden,
- 10.75 t/m 25 woorden. Elk woord meer 5 cent lat
een maximum van 30 woorden.
's Woendags: Klein* Advertentiën tot 25 woorden
f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags; Kleine Advertentiën f 1.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 0 uur bezorgd.
Met tijdschrift „Die Deutsche Wèhr" pu-
Miooen- «en vergelijking over den strijd
tusschen Duitsche duikbootea en Engel-
sche konvooien tijdens den wereldoorlog
en den teegnwoordigen oorlog.
la 1917 heeft de invoering van het can-
rooislélsel Engeland liet leven gered,'nadat
het door de Duitsche duikbaoten aan den
rand var, den afgrond was gebracht,-. Het
naar verhouding groote succes van. de
oonvooien was voornamelijk t© danken aan
de ongunstige strategische positie van' dé
Duitsche duikbootbases, aan het geringe
aantal dnikbooten en aan de ongeschikte
taktiek van de duikbootén, die gedwongen
ware» de vijandelijke schepen aan de op
pervlakte van het water aan te vallen en
die dus gemakkelijk het slachtoffer- van de
duikbootaanv allen werden. De strijd tus
schen duikboot en convooi, zo» gaat het
tijdschrift verder, vertoont thans een geheel
ander aspect
Door de ovenvinningen in Noorwegen,
Nederland, België en Frankrijk zijn uitvals
basis geschapen, waardoor tijdroovende en
gevaarlijk© aanvalsroutes worden vermeden
én meel torpedo's en munitie medegeno
men kan worden. De aanvals-taktiek van
de tegenwoordige duikbootén verschilt aan
zienlijk van die tijdens den wereldoorlog.
De zeewaardigheid der hooien, de draag-.,
wijdt© én de trefzekerheid van het torpedo
schot, de snelheid boven en onder water
konden aanzienlijk verbeterd worden. Van
beslissende beteekenis voor het optreden
en de actie van een duikboot is voorts de
samenwerking met het luchtwapen, waar
door hèt mogelijk wordt verscheidene sche
pen gelijktijdig op bizonder belangrijke pun
ten samen te trekken. Als klassiek voor
beeld vaii deze..samenwerking kan het lol
zinken brengen van de Empress of Britain
beschouwd worden. Hierbij komt échter
nog een ander feit.
fn 1917 verklaarde de Britscha admi
raliteit, dat er 'in het geheel niet voldoen
de torpedojagers voor den konvooidienst
aanwezig waren. Daarbij beschikte Groot
Brittanië destijds over vierhonderd eigen
torpedojagers, waarbij nog vijf honderd
'Amerikaansc.hc kwamen. In den huidigen
oorlog begon Engeland met ongeveer twee
honderd eigen torpedojagers, waarbij de
ingeruilde vijftig Amerikaansche torpedo
jagers van een verouderd type komen.
Hiervan echter moet men de intusschen
geleden verliezen aftrekken. De Engel sche
duikboolaanvallen hebben thans geener'ei
mogelijkheid meer om successen te be
halen.
Wannier nu in de Engelsche pers steeds
veelvuldige stemmen - van vaklieden op
gaan, die het terugkeeren naar het al
leen varende koopvaardijschip eischen,
dan kan hierbij opgemerkt worden, dat ook
dit in den wereldoorlog onhoudbaar is
gebleken. v
Het gaat er voor Duitschland' niet om
ieder Engelsc.'a schip,, afzonderlijk tot zin
ken te brengen, want de - zeemacht van
Groot ?Briltaiinië is niet overwonnen, ais
zijn - allerlaatste .schip "getorpedeerd is. En-
geland itaa dan niéb meer verder strij
den, wanneer zijn scheepsverliezea een
zoodanigen omvang.hebben,.(aangenomen,
dat. de. aphvoer .voor zijn bestaansmini
mum met méér. mogelijk ,isï Het stadium,
waarin de strijd tusschen de Duitsche duik-,
.booten- en de Engelsche konvooien thans
gekomen is, doet dézeontwikke.iag duidè-
lijk aan-den dag treden.
VANDAAG: 18.39 u.
MORGEN: 18.41 u.
MAANDAG 13.43 U.
ZONSOPGANG MORGEN 9.09 uur
MAANDAG 9.07 U.
De maan komt op om 16.11 uur eu gaat
onder om 7.01 uur d.a.v. Maandag resp.
om 17,17 uur. en 7.46 uur d.aw.
Enkele weken geleden werd bij de Ro-t-
terdamsche politie aangifte gedaan van
diefstal van een groote partij bintijzer, -ge
pleegd op het terrein van een groote firma
aan de Kipstraat. Langzaam maar zeker
verminderde de voorraad bintijzer, dat op
dit terrein van sloop afkomstig, opgeslagen
werd.
De recherche hield een oogje in het zeil
en kwam er dra achter, dat de transporten
van de gestolen binten des ochtends tij
dens de duisternis moesten plaats vinden.
Dus werden enkele rechercheurs in de
nabijheid op post gezet en al spoedig had
men succes. Op een.,ochtend, in het laatst
van Januari verschenen ter plaatse enkele
mannen met een vrachtauto, die snel eeü
aantal stukken ijzer oplaadden. De recher
cheurs lieten de mannen hun gang gaan
maar grepen in, zoodra zij aanstalten
maakten om te vertrekken. Het bleek, dat
enkele duizenden kilogrammen oud ijzer
opgeladen waren en de mannen werden
overgebracht naar het hoofdbureau van
politie aan het Haagsche Veer, waar zij
verhoord werdén. Het duurde niet lang, of
zij bekenden zich gedurende de laatste
maanden aan deze diefstallen schuldig te
hebben gemaakt, in totaal hebben de man
nen, die de diefstallen met zeven man
pleegden, zich op deze wijze 40 a 50 ton
ijzer tocjeëigend, dat in verschillende hoe
veelheden naar een opkooper werd ge
bracht. Het aldus verkregen geld werd
onder elkaar verdeeld.
De eerste ploeg, die in Januari werd
aangetroffen, bestaande uit de werklieden
H„ die de auto bestuurde, D. en van M.,
resp. 25, 32, en 35 jaar oud, is' dezer
dagen overgebracht naar het Huis van
Bewaring, terwijl zij ter beschikking van
den officier van justitie werden gesteld.
De politie zette het onderzoek echter
voort, met het resultaat, dat nog meer
arrestaties konden worden verricht, med©
dank zij dé mededeelzaamheid van de
drie eerstgenoemden. Het bleek, dat de
45-jarige loswerkman B. en diens 50 jarige
collega 0. zich eveneens hadden bezig
gehouden met het opladen van ijzer, waar
toe zij evenals de overige mannen zeer
goed in de gelegenheid waren, omdat zij
behoorden tot de ploeg,'die het sloopwerk
in de Kipstraat verrichtte. Ook zrj hadden
natuurlijk gedeeld in dén buik Tenslotte
moest dél politic- nog een en iéder weten
van den koopman, die de zaken had ge
kocht oö hef was niet moeilijk den 30-
jarigen 'koopman B. te Rotterdam te arres
teeren. Ook B. is gisteren naar het Huis
van Bewaring overgebracht en ter be
schikking gesteld van den officier' vaii
justitie. s i -
Ain een vil|a te Bussuin kwam Donder
dag een ongeveer "28 jarige man/ die voor
gaf, ran de politie te ïynjén. proces
verbaal wilde opmaken' legen Hien bewo
ner in verband met ©en Ovjérlireding van
de hamsterwet. Do bevvoner pitkcride ten
stelligste iets aan. hat. rcr gedaan te
hebben, waarop de psec olitieman
verdween tnet de mededeeliti^,. dat hij ér
-, - 'V////; -
«Se V'
i
mm#
Dr. Th. Goedewaagen, 4e seer.-generaal van hel Departement vac Volks
voorlichting heeft een bezoek gebracht aan Rotterdam en o.m. het Muséum
Boy mans bezocht. Dr. Goede wa ngen tijdens den rondgang. Links' de wet
houder van Onderwijs en Volks ontwikkeling J. de Groot. (Polygoon)
wel meer van zou hooren. Inderdaad wérd
later op den avor de y7tl£fb&y.0iiêr Opge
beld en men deeldhehicnSede, dat bij
van het proces-verbaal af kon kómen, als
hg f 50.betaalde. Diézo|idén,in een
bepaald café betaald niwtienjjwortlen. De
villabewoner stemde toe:,én aira liet geld
brengen. Hij was echter zcfevyerstaadig
geweest vooraf den distiibvdliedienst van
het geval in kennis t© steUébJeu toen hij
hoorde, dat men daar vaiii jniets wist,
had hij de politie in denvaym genomen.
Toen hij zich dan ook paar' laèt café beg if,
was hij vergezeld van tweej;rechercheurs
De pseudo-politieman kwam' echter niet
opdagen.
Vermoedende, dat de zaak jhienuede niet
afgeloopen zon- zijn, betrokken de reclier-
cheuTshierop de wachtin de villa en
inderdaad werd eenigp. ooge'nblikken later
weer opgebeld. De pseudo-politieman, die
wei duidelijk een oplichter IbleekV.le zijn,
deelde nu mede, dat de villabewoner zicli
niet aan de afspraak .„h};.d|êhoudert en
daarom f 100.— moost betalen, wilde hij
van de geheete zaak af zijn> Men kwam
tot een accoord en besloten werd, (lat
hel geld var de villa gehaald zou. worden,;
waarbij de man zich zou aaandienen ouder
den naam Vollehoven. Korten tijd later
kwam meneer Vóllehóven en direct nadat
hij zich aangemeld had, wilde hij het
geld in ontvangst nemen. Hij kon echter
niet meer uil de voeten komen. Tegelijker
tijd kwamen de rechercheurs naar voren,
die zekerheidshalve hun revolvers in de
hand hadden. Op het politiebureau werd
de oplichter, een 28-jarige Hilversumsche
recidivist, aan een streng verhoor onder
worpen, Tijdens dit verhoor werd de villa-
Imwoner weer opgebeld en,, werd hij ge
dreigd, dat, als de gearresteerde niet Werd
losgelaten, geweld gebruikt zou worden.
Uit het onderzoek bleek, dat twee vrien
den van den oplichter, Hilversummers van
resp. 28 en 32 jaar, met hem mede ge
komen waren, doch na de mislukking van
de-brutale oplichting weer naar Hilversum
waren teruggekeerd.
Zij zijn des nachfs van hun bed ge
licht en in Bussnm ingesloten.
Moeder zoekt haar kinderen.
De commissaris van politie, chef-bureau
kinderpolitie te Amsterdam, verzoekt na
mens de moeder bekend' te worden ge
maakt 'met de verblijfplaats barer drie
kinderen, met wie op 30 Maart 1940 haar
gewezen echtgenoot Petrus, zich noemende
Bero, Bamberger, geboren te Weeirt,, 16
Juni 1895, naar elders is vertrokken.
De namen der kinderen zglnu Matje,; oud1
9 jaar, Poppel, oud 7 jaar en Roeloffina,
oud 4 jaar.
Waarschijnlijk is, dat zij zich in een
woonwagen, -locbo! loeren de aan een kennis
van - den vader bevinden. Echter is het
ook niet onmogelijk, dabde vader hen in
één R.-K. inrichting in het Zuiden des
lands heeft doen opnemen,
Öpenslniting.
Gisternacht hebben .onbevoegden zich
door oj>ensluiting toegang verschaft tot een
dassenfabriek, gevestigdaan de Prinsen
gracht te Amsterdam.Alle kasten en la
den werden overhoop gehaald1, Met mede
neming van een stofzuiger, een paar kist
jes sigaren, 36 klosjes garen, een groote
klos zijdegaren 'en een bedrag van f 5.
aan •contanten ©n f 8.-aan postzegels uit
een. ijzeren geldkist zijn de ongewensebt©
bezockeTs verdwenen.
'Hittegolf in Bi» de Janeiro.
Gisteren is de stad Rio de Janeiro
door een hittegolf geteisterd'. Vijftien per
sonenzrjin als gevolg van de hitte om
het leven gekomen.
Onze WnSdige "éttdgenoofe Lenny Kenlmaa, die het op het gtsbied van het kunst-
rijden op -de schaatsen, reeds een hèel eind heeft gébraeht.
Een goedgeslaagde sprong.
(Foto H. de Boer)
Tot de deelnemers aan dea Elfstedentocht behoorden o.a. onze stadgenoo-
ten, dr. J. v. d. Veer, L-ceraax aan het gymnasium en ir. W. Rösingh, ingé
nieur van Wilton Frjenoord. Even als het vorig jaar, toen dr. Van der
Veer gemobiliseerdwas, vertelt hij ook nu het een en ander aan onze lezers
van z'ijn ervaringen.. Zijn verluaal vongt hier onder.
".- Van' den schaatsehsigpie-r.hoorde -ik;-dat
de beer Kösingh mee zou doen en zoo
doende hebben we kennis met elkaar ge
maakt. We spraken af, indien ons beider
tempo en slag zouden blijken overeen te
bomen, den tocht in eikaars gezelschap
te doen. Dit -is voor eyi groot deel het
geval' geweest. Op het traject Hariingen—
Bolsward. zijn we elkaar kwijtgeraakt, ter-
Wijl ik in Sloten ben. achtergebleven om
een onwillige knie te verzorgen, terwijl
mijn tochtgenoot onmiddellijk verder ging.
Misschien is het beter, in plaats van oen
regelmatig tochtverslag eenige impressies
weer té geven.
Dat we om kwart over. zes 's morgens
onder toezicht van de eerbiedwaardig© Oi-
dehove hébben aangebonden, heb ik niet
geweten. Dat we dit vo-orrecht genoten
hebben, heb ik pus later in de krant ge
lezen.
't Vroor nog 10 graden. In Friesland
vriest het altijd harder dan hier.
'tIJs was keihard, en direct op de Dok
kumer Ee al vol spleten. Toch valt het
rijden over die scheuren in het pikdon
ker altij'd weer mee. Wel werd het gevaar
lijk, toen de wedstrijdrijders, die al in
Dokkum geweest waren, weer terug kwa
men. Een aantal .'e.-lijlke botsingen waren
het gevolg van niet-uitkijken of te veel
linkshouden.
Twee rijders lagen vlak bij Dokkum be
wusteloos op het ij's. Het is hard werk, het
Elfstedentocht, rijlden. Fantastisch was het
bij Birclaard de vooraan liggen de kopgroep
van 5 wedstrijdrijders voorbij te zien flit-'
sen met ©en snelheid van pl.m. 30 K.M.
periuur in het pikkedonker. Later kwa
men we tallooze rijders tegen met pleis
ters op hun oog, of verband om het hoofd.
Allemaal resultaten van' dit traject.
-' Door het Bilt.
Het langste traject van den - Elfsteden
tocht, Dokkum—-Frauekcr (45 K.M.) loopt
door het Bilt. Ruim 21/» uur ging het door
een vrij somber landschap, over een smalle
baan, waar hier en daar -zand op lag.
Sommige rijders gaven hier al tcebenèn
van vermoeidheid, methoog roode ge-,
zichten en onvaste slagen wankelden ze
verder.
Met een piëteitvollen- blik passeerde ik
het kroegje in Vroüwbuurster'mólen,waar
we verleden jaar in de sneeuw gestrand
zijn. Nu en dan hadden we voor don
wind, soms tegen en- dan konden we consta-
teeren, dat hot - eenstijfZ.O.-briesje was.
De lucht was vrij bedekt; Franeker doemde
dan ook langzaam op,haast tegelijk be
reikten ons d© tónen (van muziek uit een
versterker, zoodat,w*e het idee f kregen,
dat wé nu "werkelijk wéér in jde-. hewooncle
wereld1 waren. /Franeker—Hariingen' "ging
snel, maar toén 'kwam het traject Hariin
gen— Rolsward, pal tegen den wind -in.-
Niet al te hard rijden is dan de bood
schap, in -de „windschaduw", rijden ^vaa.
een sliert is dan aan te bevelen.
De tweede helft.
Na Bolsward (de helft van den tocht is
clan volbracht) werd het ijs beter, maar
het weer werd slechter: het begon te
sneeuwen. Sombere gedachten kwamen bij
me op: de sneeuwhoopen van verleden
jaar rezen weer op met al de daaraan
verbonden ellende en vermoeienis. Zou ik
voor dén tweeden keer moeten stranden
in een dergelijke snoeuw-Sahara?
Maar voorbands ging alles nog goed,
de wind liep naar het Zuiden en dauw
de wat af. Workum werd gepasseerd en
al gauw waren-we in Hindeloopen, het.
eenige stadje van d© elf, \vaar de Elf
steden rijder iets van ziet.Want al is het
ook een Elfstedentocht, de schaalsenrijdier
passeert gewoonlijk de stad aan den bui
tenkant èn heeft slechts belangstelling voor
een kroeg met contrötestempelaars en stroo
op den grond.
Maar Hindeloopen maakt hierop een uit
zondering. men rijdt er midden-door, en
heeft dan even tnd ora de typische slnis-
til in den trant van een torenklok té
bewonderen. De Hindelooper-visscheirs
staan met de handen in dén zak bij hun
vastgevroren schuiten naar de Elfsteden-
rijders en -zwoegers te kijken.
1 Over de meren.
In Stavoren begon het liarder te sneeu
wen, daarom gingen we maar zoo gauw
mogelijk verder. Hier en daar lagen al
sneeuwhoopen op de haan, die overigens
nog bes! door te rijden waren, maar op
de meren kon dat wel eens anders zijn.
Gelukkig ging alles goed. Op het 26 k.m.
lange stuk StavorenSloten hadden we
de wind van opzij, het, ijs op de Mor-
ra en de Ft nessen was hobbelig, maar
tenslotte zijn die stukkenniet zoo heel
lang. fn Gaasterland; lag wat meer
sneeuw, maar het ijs was best-. Toch viel,
ik hier een paar maal'èn wel op mijn-
rechterknie. zoodat déze pijn - begon te
doen. In Sloten-.besloot 'ik daarom even;
te pauzecren. Mijn., tochtgenoot ging met
een verder en wilde probeeren voor het,
invallen der duisternis'.^ nog Leeuwarden
te bereiken. Toe.n ik. weer opbond in Sló-,
ten, reed tegelijk met mij een Friesch©,
jongen van 17 jaar -wég.; Hij reed op de,
echt-Friesche wijzekorte,, kris-kras slagen,
'récht naar voren, en flink hard.
Aanvonkêlijk reden" we heel kal in,over
het hoblvelijs van het Slotermeer,maar
(daarna ging het allengs weer harder. Bij.
de, te lage bruggen werden we nu door z.g.-,
jjrugtaxi's getransporteerd, d.w.z. of.op een...
slee er onder doèrgetrekkeu of op do;
(schouders van een. sterken Fries, er
gedragen Tot gioote hilariteit,m,.iar tot
pijnlijke ervaring van- de betrokkene, viel
de „taxi" voor mg in Wouidsend om!
(Vervolg Stnd.-nieuws" naa 2-,