De rede van den rijks-commissaris
Stilstand
De eenwording van het
Duitsche rijk
De vorming van de politieke
meening in ons land
-
-
De bedoelingen van de
Duitschers -
De teerling is geworpen
Het nat. socialisme in Nederland
Het fcaa zijn, dat de Nederlander in den
Ruitscher een clement ziet, dat eeuwig bei-
roering, opwinding en onrust teweeg brengt
,eea die nooit tevreden, onvoltooid en
steeds in wording is. De grenzen vain vliét
Duitsche volk, die naar bijna alle zijden
geograiiscli onbeschermd open lagen en
bloot stonden aanhet voortdurende op-,
dringen van -voiken van vreemd bloed,
dwongen den Buitscher - een strijder en
daarmede een "eeuwig' zoekende en stre
vende te worden. De Nederlander en voor
al de Hollander meende voor zijn eeuwen
lange afscheiding een zelfvoldane veilig
heid als liet hem eigene te hebl>en ge
vonden.
Indien.,deze '.toestand als van bizon-
dere waarde en als het ivozon van
den Nederlander gevoeld mocht wor
den, dan ral men begrijpen, dat bet
Dioitscbe volk hiervoor niet hetzelfde
begrip kan tocmen als voor die eigen
schappen van den Nederlander, waar
door deze luim kolonisatorisclie en-cul-
iorocle prestaties hebben volbracht. Wij
bezitten des te minder begrip voor de1
zen terugtocht naar de idylle, omdat
deze toestand voortvloeide uit een voor
de Nederland* rs gunstige situatie, die
in haar grondslagen namelijk op
lossing van de Eüroneeschel machfs-
kern en Verlegging van het zwaarte
punt van de macht naar de kusten van
den Atlanlischen Oceaan gericht
was tegen de levensbelangen yan het
Emit sche volk. Vooral echter is deze
toestand en de daarmee verbonden
geesteshouding hoogst dubieus'en mis
schien zelfs een gevaar voor de hand
having van de ware kern des volks,
on een oogenblik, waarom de kracht
lijnen om het terrein der internatio
nale politiek, die door hun rust aan
deze situatie hét aanzrfn gaven,
een i ge lie i wijziging omderuaa^.
Deze situatie leidde tot een geestes
houding, waarvan wij Dmitschers meenen,
dat wjj haar in het belang van ons volk
hebben overwonnen, namelijk tot bet li
beralisme, dat toeeankelijk is voor en bloot
staat aan internationale gedachtenrceksen
en banden. Datgene wat ons thans als de
bui cl i ge cultuur in Nederland aan presta
ties.tegemoet treedt en hef getuigenis vormt,
van de eultureele prestaties der laatste de
cennia, zooals wij dat ook bij-ons konden
"waarnemen,draagt betzelfde stempel en"
vertoont- hetzelfde -uiterlijk - als nmstedes'
van dat genre in een willêk^iaTig^arider
land van liet liberalisme. Nog vele andere
leven sul (in gen zijn onvolkiscb en derhalve
on-Nederlandsch geworden, waaraan de Ne
derlander thans gewend is en waarin hij
niet wil worden gestoord.
Als ik spreek van een stilstand van.
dit volk, don moet ik constatóereu,
dat juist de ervaringen en gebeurte
nissen van 1015 Mei het bewijs le
veren, dat dit volk niet in zijn sub
stantie, maar in zijn geestelijke hou
ding. een tekortkoming vertoonde op
bet gebied' waarop de kracht van een
natie zich in de eerste plaats moet
uiten, namelijk op het gebied1 van d'en
strijd.
De Nederiandsche soldaten hebben goed
gevochten en de Nederlandscho bevolking
heeft zich in "deze strijdperiod'e behoorlijk
gedragen,' maar de leiding is volslagen te
kort geschoten, want anders kon de weer
kracht van een volk van negen millioen
Germanen niet in zoo. korten tijd bezwij
ken, ofschoon toch slechts een numeriek
uiterst bescheiden, zij het ook kwalitatief
superieur deel van. de Duitsche weermacht
tegenover haar stond1. Ik vermeld' deze bi-
zonderheden niet om in een of anderen
Nederlander oen bittere herinnering af ge
waarwording op te wekken, doch slechts
omdat ik mij genoopt voel alle dingen,
die hier op het spel staan, met waarlijk
bezorgde belangstelling na te speuren. In
ieder geval constateeren wij Duitschers,
dat de Nederlanders over buitengewoon
hoogo innerlijke waardon beschikken, die
wij verheugd ais eigenschappen van hun
Gerrnaansche bloed' begroeten, dat de-Ne
derlanders als Germaanscli randgebied op
zichzelf aangewezen buitengewone presta
ties hebben volbracht, dat zij echter als
gevolg van de resultaten dezer prestati-es
verzonken zijn in een idylle, die-op som
mige gebieden reeds oen stilstand in de
ontwikkeling van de levenskrachten der
natie beeft beteekentl. De verstoring van
deze idylle doet thans onaangenaam aan,
maar zij mag niet geacht worden het Ne-
derlandsche wezen in het nauw té bren-
gen.
Do weg der geschiedenis, die eeuwen
geleden na de verbrijzeling van het Euro-
peesche ordenende gezag de macht beeft
verplaatst naar de peripheric van dit we
relddeel en van den Atlantischen. Oceaan,
keert thans terug tot een nieuwe ordening
van.'liet gebied van Europa met de van.
nature gegeven machtskern van 85 mil
lioen Duitschers ais het grootste raciaal
en geestelijk uniforme volk, dat op aarde
bestaat, onder gelijkgerechtigde medewer
king van dó Gerrnaansche volkeren in het
gemeenschappelijk leefgebied. Die weg der
reorganisatie is 3e weg der eenwording
van het- Duitsche rijk.
Hij rieidtvia de bevrijd'mgsoorlogen naar
de jaren ,1866,. 1870-^1871en -1914—
1918, en bereikt juist op het oogenblik,
waarop do vijanden van deze orde, vooral
de Engelschen en do internationaal ge
oriënteerde krachten van Jodendo-m, vrij
metselaars én groot-kapitaal, meenden deze
kern definitief van haar macht te hebben
beroofd, de doorbraak tot zijn doel. Volgens
de beschikking van bet lot was blijkbaar
de ineenstorting van het jaar 1918 en.de
behandeling van de volgende jaren, die
het volk van zijn waardigheid wilde be-
Toovpn en zijn vernietiging wilde, nocdig
om het gelieeie Duitsche volk te laten
oplaaien", tot de grootste prestatie, gedra
gen door de geloovige bereidheid en strijd
vaardigheid van het nationaal socialisme
als slechts volken eninanschen aangegre
pen' heeft in die'tijdperken, die wij thans
alstijdwende in.de geschiedenis aan mer
ken. Wij bespeuren deze opdracht, gericht
tót het Duitsche volk en liet Gerrnaansche
bloed 'iri ons, maar wij buigen ons in
dank en deemoed voor bet lot, dat ons
als voorwaarde en waarborg voor onzen
strijd1 en" overwinning den Fiilirer beeft
gegeven. Want de combinatie van geloof
aan zijn roeping en van den wil tot ver
werkelijking daarvan in de unieke verschij
ning van Adolf Hitler is voorwaarde voor
den opbouw var bet nieuwe Europa, waar
mee wereldgeschiedenis wordt gemaakt.
Gok in het Nederiandsche volk zijn er
mannen geweest, die de nieuwe vorming
van dp volksche gemeenschap voorvoelden
en bereid waren 2ich hiervoor to geven.
Wij weten evenwel, dat van het oogenblik
af, waarop de beweging van den Fiilirer
in het rijk aan de macht kwam en 21
Maart is de dlag van Potsdam, waarop acht
jaar geleden de strijd voor het recht van
het Duitsche volk langs den weg van eeu
legale ontwikkeling zijn constitutionele uit
drukking heeft gevonden de nihilisti
sche, internationale krachten benevens de
volksche vijanden van het Duitsche volk
samengezworen hadden nooit meer een na
tionaal socialistische beweging legaal, te
laten opkomen/ doch met verloochening
pa .vervalsching 'van de eigen -spelregels,
die het 1 iberaal-democratische stelsel .had'
opgesteld,- mptalle gewelddadige raiddteon
de-natronaal-soeialistisché -.parLjjen tó.'.'oftderj
drukken..
Indien' derhalve deze partijen iu
eenig ander land niet langs den weg
van stemmenwerving en bereiking van
een meerderheid aan de macht geko.
men zijn, dan pleit dit n et tegen liet
nationaal social'sme, maar bewijst
slechts met welk een terreur de ver.
dwijlnende krachten baar stellingen heb.
ben verdedigd.
Juist w5j uit de Ostmark weten dat,
want ofschoon de overwegende meerder
heid van bet Duitsche volk in den voor-
maligen bondsstaat Oostenrijk niets meer
wilde weten van dit Oostenrijkerschap,
waarvan, tot vervelens toe gewaagd werd,
doch nog' slechts wilden terugkeeren tot
be trijk, hebhena 11e krachten va;n 'inter-
nationalo en confessiouoe'e groepeeringen
zich tegen deze verwezenlijking van den
volkswil verzet.
Wij zouiden gaarne, willen ge'.ooven, dat
het Nederiandsche volk op zichzelf in het
geheel niet zoo onder den indruk van deze
dingen verkeerde, maar. dat het te zeer ge
wend was zijn politieke meening door wei
nige enkelingen te laten vormen om voor
de rest in zijln rust te kunnen volharden.
De objectieve schuld blijft bestaan,
want voor ons nationaal socialisten,
die strijden voor de verwerkelijking van
onze idee, heeft niet de moer of min.
der actieve onverschilligheid van een
meerderheid beleekenis, maar wel de
van haat-.en vernieligingswil vervulde
handelwijze dergenen, die voor deze
■meerderheid; optreden. Met allen na.
druk wijs ik op dit verschijnsel. Het
heeft den schijn alsof thans weer een
schaar verblinde, onverantwoordelijke
stokers en schreeuwers de meening van
het Nederiandsche volk wil vormen ei
vertegenwoordigen. Als de; Nederlan,
dors zich dat laten welgevallen, zullen
zij tenslotte nogmaals in hun geheel
de gevolgen van een dergelijk optreden
krijgen te dragon.
Als in een duel op ïeven en dood iemand
erb ij'staat, die door schampere en 'ook
van haat vervulde opmerkingen zijn af
keer jegens een der strijdenden tot uiting
brengt, dan mag deze belangstellende toe
schouwer zich niet verhazen, als deze
strijder op het oogenblik, waarop hij daar.
toe gelegenheid en armslag heeft, dezen
geïnteresseerden toeschouwer van liet ter
rein van den strijd doet verdwijnen, want
het hoogste gebod, namelijk te zorgen, voor
het beslaan van liet eigen volk, geeft ook
de verplichting kansen op gevaar te doen
verdwijnen, die uit de aanwezigheid van
een zoo ormeaitralen waarnemer kun.
nen voortvloeien. Dit geldt ook voor dezen'
W
vv-
Leiden's stadhuis nadert zijn voltoaiïng.
liet Pit in voer den haofdingang van de Visrlimarkt is van de
schuttingen ontdaan, waardoor.' het fraaie stadhuis aan de Vis-ch-
marktzijde geheel zichtbaar is geworden. (Polygoon).
Nog enkele weken
den. I)c ijsbrekers
merslaap".
cu de winter behoort weer lot het verle-
geniet-cn tenminste al reeds van hun „zo-
(Polygoon).
strijd om het bestaan van het Duilsche
volk, nog afgezien daarvan, .dat wij de tast
bare bewijzen in handen hebben, dat onze
vijanden zich bij huil plannen geenszins
meer door de neutraliteit van Nederland
gebonden achtten en op Nederlandschen
bodem dpodeiïjke samenzweringen t gen
den Fiihrer en het Duitsche rijk p'e g-len
en dat leidende persoonüjkhedén rn Ne Ier
land liewust bij dit streven toegezien cn
daaraan hun medewerking verleend h-ebben.
Zoo kwam het tot den tienden Mei ei
na do verbrijizèling van den-tegcostand der
Nederlanders tot invoering van het rijks
commissariaat Uit het feit,.dat in de be
zette gebieden ton Wester wau .de oude
grens van liét Duitsche rijkuitsluitend
in Nederland oen burgerlijk vbestuur werd
ingevoerd, valt af te leiden, dat de Fiihrer
'Nederland niet in dé eerste"; piaats béhan-
dpldwilde .vyeteri van-het.stai!dp|Uiït, dal-e
eer?' door' de Diiitsehe militaire nvrchl "l.ó
zet" land is. Deze bedoeling kan 'verkeerd
begrepen- worden en dat geschiedt door
vé;ë;ï, dié; ocivoonvaardeiijk in de rol van
vijand van bet Duitsche vólk en rijk wil
len blijven.
Welaan, deze li. den kunnen wij helpen,
maar'do beslissing, 's reads gevallen, want
dan staan wij niet als vijanden tegenover
elkaar, maar als overwinnaar en over
wonnene.
Met welke bedoelingen wij Duitschers
hier gekomen zijn, is herhaaldelijk en vol
doende verklaard. Reeds in don oproep
bij de inslelling van het rijkscommissa
riaat heblK-n wij verklaard, dat liet Ne
deriandsche recht zooveel mogelijk van
kracht zal blijven en bestuur door de
Nederiandsche inslanties zal geschieden on
der de toegevoegde voorwaarde, dat het
Nederiandsche volk met begrip e:i lioheer-
sching de door de bezettende mogendheid
gegeven voorschriften zal opvolgen. Vooral
echter werd den Nederlanders verkon
digd, dat zij hun land en hun vrijheid
voor de toekomst in veiligheid vermo
gen te stellen, indien zij de -laak, .die uit
het gemeenschappelijke lot voorkomt, zul
len vervullen Deze verzekeringen van een
genre, zoo als zij wel nooit eerder aan oen
overwonnen volk gedaan zullen zijn, heb
ben wij krachtens de onsbewuste verant
woordelijkheid voor het Gerrnaansche bloed
zelfs gegeven, al ontbreekt bij .den hier
mede begiftigde besef voor de beleekenis
van deze drijfveer onzer handelwijze. Vol
gens deze beginselen is het- bestuur en
de leiding in Nederland ingericht en na
de politieke situatie, zooals deze bestond,
onderzocht en geconstateerd te hebben, heb
ik 20 Juli in een rede voor het „Arbeits-
bereicli" in Den Haag verklaard, dal de
politieke wilsvorming een zaak van de
Nederlanden is, doch dat .wij Duitschers
ons al naar den uitslag van deze wils
vorming ons standpunt zullen voorbehou
den en dat wij in geen geval ooit zullen
dulden, dat ooit toestanden terugkeeren,
die weer tot een tienden Mei -1940 zou
den kunnen leiden. De vrijheid van poli
tieke l>eslissing, die daarmee aan de Ne-
ders gegeven is, zal slechtsin zooverre
beleekenis hebben, als de houding, die
de Nederlanders in dezen beslissenden
strijd van bet Duitsche volk voor de toe
komstige vorming van Europa aannemen,
den doorslag zal geven bij de bepaling
van de plaats der Nederlanders in de
toekomst. Ik geloof, dat deze verklaringen
helder en duidelijk zijn. flet is mij al
thans niet mogelijk in te zien hoe men
nog duidelijker en helderder kan spreken.
lk heb het niet juist geacht in
het vervolg aan deze verklaring© i nog
veel toe te voegen, want ik ben' nog
steeds besloten de No lerlanders altlrin
in groot? meerderheid voor nucli ere,
ernstige wikkende inenschen te hou
den, die in staat zijn woorden en
hun eigen'ijke bate kenis te begrip-en.
Deze verklaring in herhaalde toespra
ken steeds weer te herhalen, scheen
mij voor de Nederlanders ongepast en
onjuist in verband' met den ernst van
mijn woorden Ik heb derhalve in de
nieuvjaarsboodsehap-1941 uits'ui'end
duidelijk gemaakt, dat thans de teer-
ling g'-worpon wordt, 'want de nieu
we opbouw van Europa is begonnen'
en ieder, afzonderlek is voor de bod is-
sing v gesteldMet-' ons - of tegen - oris; -
tertium non datur. fn de toekomst.,
spreken en. gelden daden.
Thans zijn reëele, doch harde bande,
lingen verricht en er zal wel niemand
meor. zfj'n, die eraan twijfelt, dat de be.
zettende mogendheid, 'gedragen door
de strijdvaardige idee van het nat'-o.
naai socialisme, bes'-olen :s haar naar
ik met nadruk verklaar steeds tijdig
verkondigde doeleinden en bedoelingen
onverbiddelijk te verivezen'ijk-on.
Dit verschaft thans gelegenheid de uit
eenzettingen over de lolsgemeonschap van
het NeJorlaiulsche en het Duilsche vo-lk,
(lie weliswaar misschien nog hier en daar
geloochend wordt, doch eigenlijk reeds een
feit is geworden, voort te zetten cn vooral
de ervaringen met de reactie tot dusver
na te gaan om naar ik althans voor
mijn deel met nadruk ]>etoog voor beide
partijen nuttige conclusies 1e trekken. Hoe
heeft het Nederiandsche volk gereageerd?
Indien men geloof wildie s'ann aan ge.
ruchten, die in he tvijandelijke buitenland
worden verbreid of door de vijanden in
het neutrale buitenland in omloop worden
gebracht, zou men moeten aannemen, dat
in dit land hier hongersnood heersclit,
dat de Nederiandsche arbeider door Duit
sche politiemannen met de bajonet op het
geweer naar zijln werk wordt gebracht, dat
een wilde, moordende' vijandschap tusscben
de Duitschers en de Nederlanders in dit
land1 bestaat en het Nederiandsche volk
zich in een staat van volkomen knechtschap
bevindt. In dit land is sinds de bezetting
nog geen mensch verbongerd. Hot geval
heeft zich ook nog niet voorgedaan, dat een
Nederlander door politiemaatregelen in'.zijn
hoogst persoonlijk besluit werk aan te
nemen of niet werd gedwongen. Ik geloof
echter te kunnen zeggen, dat in dit land,
als men in aanmerking neemt, dat het toch
bezet gebied vlak bij' het vijandelijke front
is ,een waarlijk ongelooflijke vrijheid voor
politieke berichten, die toch niet het ge
heele politieke leven vormt, is groot genoeg
Tenslotte behooren bij vechtpartijen, ingc-
gooide ruilen en dergelijke uitingen van
politiek leven toch altijd tenminste twee
elkaar bestrijdende politieke elementen. Zij
moeten er dus beide zijn en beide de mo
gelijkheid bezitten hun bestaan zoo dras
tisch te bewijzen.
Het is derhalve ook niet ju'st, als
de een -of ander beweert ,dat hier poli.
tioko bewegingen hun beslaan leiden
op de punten van do Duitsche bajo.
netten. Een dergelijke bewering getuigt
vau grondig gebrek aan kennis van de
doeltreffendheid der Duitsche bajonet,
ten. Indien wij namelijk inderdaad de
bedoeling hadden hier een politieke be.
weging onder, bescherming der Duit.
sche bajonetten en met hun hulp' te
forceeren, dan zóu er binnen weinige
weken in dit .land in het geheel nie
mand meer zijn, die het slechts kon
■of zou wagen in woord of geschrift
of metterdaad een eonigszins oppositie,
neele houding tegenover deze zooge.
naamd geprotegeerde beweging aan te
nemen.
Nog steeds geldt, dat w'ij den Nederlan
ders geen politieke overtuiging willen, op
dringen. Het spreekt echter vanzell, dat de
terroristische geest,- die in alle liheraal-
democratisclie landen tegen de nalionaal-
socialistischo bewegingen losbrak op het
oogenblik, .waarop bet nationaal socialisme
in hot Duitsche rijk aan de macht was ge
komen, in Nederland gebroken. Dat de po
litieke strijd na een dergelijke periode vaa
onderdrukking niet met glacéhandschoenen
wordt gevoerd, valt niet te verwonderen
en bezwaren, tegen de hardheid van dezèm
strijd - tellen- bij - mij niet - veel - zwaarder
dan ~dé'kreet houdt den dief'.
.indien men mij thans zou tegenwerpen,
dat slechts de nationaal-socialiston in for
matie mogen marcheeren, dan zeg. ik „dat
spreekt, vanzelf",', want de nationaal-soeia-
listen hebben bewezen en bewijzen da
gelijks, dat zij den weg van de lotsge-
meenschap met iiet Diuitsche volk willen
gaan. Alle anderen zijn tol dusver niet
geslaagd in de levering van dit bewijs,
velen heblven-daartoe zelfs nog geen po
ging gedaan. Indien men aan deze krach
ten het recht zou geven formaties te vor
men, zou dit niets anders zijn dan den
weg voor een niouweni tienden Mei open
te stellen. Zoo zal de politieke strijdin
Nederland zijn loop riemen, voorzoover de
bezettende mogendheid dit kan toelaten
met bct'oog op de noodzaak tot hand
having van de orde in dit land.
Ik zelf geloof, dat de nationaal-socia-
listische beweging in steeds klaarder
begrip voor haar politieke taak en be
leekenis in toenemende mate baar bo-
mociïngen er steeds meer op zal rich
ten oiri iederen Nederlandschen volks
genoot afzonderlijk van de juistheid'
van de politieke idee van het na-
tionaal-socialisme voor het welzijn van
het Nederiandsche vólk te overtuigen
om zoo door het winnen van de poli-
tiek-aangevende lagen tot de dragende
politieke beweging van het Nederland-
sche volk te worden.
Terwijl aldu's de politieke krachten bin
nen de liaar toegestane ruimte lot uiting
komen en bewijzen kunnen, dat zij in slaat
zijn, leiding le geven, hebben arbeiders,
boeren en burgers door hun gedrag blijk
gegeven van' lmti standpunt ten aanzien
-van den gegeven bezettingsfoesland. Men.
lean zeggen, dal de Nederlanders over het -
algemeen afwachtend, met een zekere te
rughouding doch voor het grootste deel be
langstellend het lieden beschouwen en aatï
de toekomst denken. In het bizonder uit
arbeiderskringen hooren wij steeds vragen.'
en stemmen, ctie de belangstelling voor
het natio-naal-socialisme bewijzen. Het is
duidelijk, dat de invoering van de eco
nomische en persoonlijke beperkingen, die
in verband met den oorlog nu eenmaal
noodzakelijk zijn, niet de geschikte vorm
is om den Nederlandschen arlieider te
tonnen, wat wij onder nationaal-sócialisme
en de resultaten hiervan voor den arbei
der. verslaan. Ik ben er echter zeker van,
dat de Nederiandsche arbeiders, zooais
iedere andere arbeider, zich door hel feit
van zulke beperkingen niet laat beïnvloe
den, daar, hij de onvermijdelijkheid ervan
inziet als hij maar weet, dat liet erom
gaat, de stabiliteit en -gelijkmatigheid van
de levensmiddelenvoorziening, juist voor
den arbeider, te verzekeren.
.'Vervólg in ons blad, van morgen)..
