VOLKSVOORLICHTING EN
RADIO
STILLE NO 9
Een uiteenzetting van Ir. W. L. Z. van der Vegte
Duitsche luchtaanvallen
f op] Engeland
i: 75
DASHIELL
HAM MET T
BUITÉNLAND
De slag op den Atlantischen
Oceaan
Matsoeoka's verblijf te Moskou
Engeland en de Balkan
uitgebreid
Verkoop van Duitsche en
Italiaansche schepen aan
Thailand
p<jg 1 No 22753 TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT Woensdag 9 April 1941
DAT VLIEGTUIG K.ÜMT
RECHT OP ONS AAN
DEACON. WAT ZULLEN
WE DOEN? i
ZAL IK ZE EKN BOM EVEN
VOOR DE BOEQ WERPEN.
ALS WAARSCHUWING? r
EEN TREFFER 1
HOU JE GEDEKT
TOT WE ZIEN OF
;t iets in^- den
"ZIN HEEFTI;
WERP ER EEN OP 'X
DEK. DAN ZULLEN
ZE T* BETER
GELOOVEN l
GEEF ZE DE
LADING!
Op bel departement van volksvoorlich
ting eii kunsten, dat onder leiding staat van
dr. T. Goedewaagen, is gisteren een bijooii-
ko'msl gehouden,.waartoe een groot aaÉftal
journalisten was uitgepoodigd, da.t.daar-
aan ook gevoig had-gegeven.
De directeur van het perswezen, vail liet
departement van volksvoorlichting en kun
sten, de heer N. Oosterbaan, heette hén
'welkom en deed een beroep op samenwer-'
king, waarbij de pers van zijn steun ver
zekerd kan zijn. -
Alle krachten, welke in ons volk, aanwe-
- zig zijn, moeten thans worden gewekt, en
als ons vaderland voorbere.'d op de gr00te
toekomst, welke het in het nieuwe Europa
tegemoet, gaat. -
Daarna verkreeg ;ir., W, v. d, Vegte,
-raadsadviseur ten. departement©, het woord,
die speciaal het radio vraagstuk behandelde,
Spr. wees op de belangrijke factor, die
de radio, vormt hij de volksvoorlichting én
bij de volksopvoeding. Daarom kon die
niet in particuliere handen'blijven..
De eerste radio-verordening dateert vain
December j.l. Aanvankelijk merkten de ra
dioluisteraars nog niet veel van een wij
ziging inde samenstelling der program
ma's. Om dat te bereiken, was tijd noo-
dig. Bovendien moest het personeels
vraagstuk geregeld worden.
Op 12 Maart j.l. verscheen de tweede
radio-verordening. Deze maakte een eind
aan bet bestaan der verschillende radio-om-
roepveroen igingeif, waarvoor in de plaats
kwam de Rijksradio-omroep, wiens roep
naam1' Nederlandsche omroep is gewór
den.
De bezit tin gen van de oude omroepver-
eenigingen zijn oVergegaeu: aan heilstaats;
bedrijf en het personeel kon in dienst van
den Rijksradio-omroep treden. Op een en
kele uitzondering na is dat geschied.
Wat op 12 Maart j.l. gebeurd is,
wensebten eigenlijk reeds lang vele Neder
landers, b.l. een groobe radio-omroep ten
dienste.van het geheele volk. Daaruit was
ook de sympathie van zeer velen voor
de A.V.R.O 'voor een groo-t deel te ver
klaren. De verdeeldheid, die het 10 Mei
afgesloten tijdperk kenmerkte, hadzich
evenwel ook van.de radio meester ge
maakt en leidde tót verbrokkeling van
krachten.
Toch wilde ir. v. d. Vegte aan de om-'
roepvere-enigingen hulde brengen voor wat
zrj, vaak met beperkte middelen, hebben,
bereikt. De Nederlandsche omroep zal
echter veel meer brengen, zoodat overeeni-
gen tijd alle luisteraars voor zoo ver
dat mogelijk is tevreden zullen zijn.
Van de studio's die aan de Ned. Om-
roep zijn overgegaan, zijn drie steeds in
gebruik, n.l. die van AVRO, KRO en NCRV
voor Nbet uitzenden van twee programma's
op den middelgolf en één programma op
den ultra-korte golf. De VARA had de
kleinste studio, die thans voor een ander
doel wordt gebruikt.
Met ingang van 1 Mei a.s. zal de ing.
W. A. Henve.ver te 'Haarlem optreden als
directeur-generaal van den Ned. Omroep,
die een zware taak zal aanvaarden. Daar
toe behoort ook Tie overtreding der pro
gramma's.
Het gesproken woord zal behalve voor
drachten, hoorspelen e.d., ook volksvoor
lichting in den ruimsten zin omvatten, niet
het minst,, aldus merkte ir. v. d. Vegte op,
om misverstanden uit den weg te ruimen.
De radio zal in vele opzichten- verhol-
- derend voor het Nederlandsche volk wer
ken, hetgeen-juist in een tijd.van omwen
teling voor de velen, die in den nieuwen
- tijd geen weg-weten,, van groot belang is..
Ook zij immers moeien de realiteit onder
het oog loeren zién. De omroep zai in
staat zijn, toelichtingen op alle vraagstuk
ken van den nieuwen tijd te geven en daar
door mede to werken aan de horeeniging
van alle volksgenoo-ten.
- Er wordt naar gestreefd vervlakking te
voorkomen. In verbaal hiermede werd eror»
gewezen, dat zeer zeker ook goede jazz.
muziek zal worden gegeven. Hot.jazz zal
echter uit de programma's worden geweerd,
cv nals „kreungezang". Er wordt naar ge.
sireefd, aan de zeer uiteenlooplende belióef-
ten tegemoet te komen, zender dal echter 't
opbouwend karakter vail do radio uit tiet
oog wordt verloren.
De verzorging van de uit te zendon mu
ziek "geschiedt door verschillende orkesten.
Een 'zorgvuldige samenstelling van deze
orkesten heeft de volle aandacht vain den
leider van hot staatsbedrijf. Extra musici
zijn voor een goede bezetting vereischt.
Hierdoorontstaat een* bretaausrhogeljjk'heid
voor 60' nieuwe orkestléden. Do- moeilijk.'
heden, die zouden kunnenontstaan doordat
op deze wijze bestaande.-<orkesten „leegge
zogen" zouden worden, zullen worden on.
dervangen- door een betere regeling van
de salarieering van de ledein dér bestaan
de orkesten, zoodat de prikkel om te ver-,
anderen niet zoo sterkt zal werken.
Er zal natuurlijk naar gestreefd wor
den'zo,oveel mogelijk luisteraars en aaiage.
slotenen Ltij de radio-oentrales te terei
ken. m verband hiermede is het goed te
herinneren aan zwartgallige voorspellingen
welke gedaan zijn, toen aangekondigd'werd
dat er een radio.Mjdrage van f9 per jaar
per toestel, zou zijn' verschuldigd. Door
den raadadviseur werd toen de toestand
niet zmo somber ingezien en eerder ge
dacht aan een herstel na eén aanvankelijl
ken teruggang. Dat dit juist is gebleken,
blijkt uit het feit, dat het aantal aanmeld ;n.
gen de verwachtingen overtroffen heeft en
het* getal van 1.200.000 reeds is over.
schreden.
Een gedeeltelijke teruggang in het aantal
der aangeslotenen Wij de radio-distributie-
bédrijven valt te oonstateerein doch dit is
niet te verwonderen, daar deze aansluitin
gen per week opzegbaar zijn ea er geen
toestel verzegeld of opgeborgen behoeft
te worden. De mogelijkheid beslaat dat
hier de ziekelijke behoefte om naar verba,
den zenders te luisteren een rol spee'.t,
doch waarschijnlijk is dit niet, daar deze
afwijking ook reeds voor Januari 1941
bestond,
Gebleken is dat gaarne geluisterd wordt
naar uitzendingen, die den n'euwen- tijd
belichten, hetgeen blijkt uit de ta'rijke
reacties, -welke het departement bereikten,
en uit de belasting van de radio.centrales
gedurende de uitzend'ngea. De bewering
van de tegenstanders dat naar deze uil zen
dingen niet zou worden geluisterd, -wordt-
dus door de pr.actijk gelogenstraft.
Spreker wees er met nadruk op, dat aan
uitzendingen van godsdienst'gen' aard niets
te kort zal worden gedaan. De voorberei
ding hiervan geschiedt door dezelfde or.
ganen, die hiervoor vroeger verantwoorde
lijk waren.
Hilversum gaat als omroepslad eenmooie
toekomst tegemoet. Thans beslaat nog het
gemis aan een centraal kantoorgebouw,
daar de bestaande ten deel© to Amsterdam
zijn gevestigd en ongeschikt zijn voor het
doel. Het ligt in. de bedoeling een groot
centraat gebouw in Hilversum te stichten.
Do uitgifte van radio.pr ogra 111 ma - b I ad en
is aan zekere regels onderworpen.
Er is direct naar gestreefd de bestaande
bladen in te schakelen. Dezo zijn dan ook
onmiddellijk door den secretaiis.geaoraa.1
aangewezen als toegelaten programma,
bladen. -
Naar ~ir. V,an der Vegte voorts mede
deelde ,zal de nieuwsberichten.vcrzux'giiag
voor den omroep voortaan geschieden door
een aparten dienst (Berichtendienst A'eder.
landschen Omroep).
Na.de rede van ir. Van dér Vegte warm
de journalisten in de gelegenheid persoon,
lij'k kennis te maken met de verschillende
figuren van het departement van volksvoor
lichting en kuinsten, én den Nederlandschen
omroep.- Onder hen bevonden zich o.a.:
dr. ing. W. A. Herweyer, directeur (gene
raal van den Nedèrlainlschen omroep, do
heer N. Oosterh&ain, directeur van het
perswezen, jlir. mi, S. M. S. de ftainitz.
hoofd van de afdéeling kabiiaet en juridi.
sche zaken, en de- beer J. de Kloet, hoofd
van de afdeeling radja c-n film-zaken.
Sinds ©enige? uren, aldus meldde hetDNB
in den afgeloppeh nacht, zijn sterke for
maties van het' Duitsche* lucht wapen op
gestegen naar belangrijke militaire doelen
in Engeland. Een. eerste radiobericht der
vliegtuigbemannihgén meldde, dat zij hun
bommen op de gestelde'doelen hebben kun
nen laten vallen. Er werden talrijke bran
den waargenomen, welker schijnsel, nog op
vijftig kilometer afstand zichtbaar was.
Het to|ale beeld van de aanvallen van
het Duitsche lucht wapen op. Groot-Brit'.an-
nië in den nacht wan 7 bp S.April is, naar
het 'D.N.B. .verneemt, thans duidelijk en
laat zien, dat liet'geheele gebied van het
Britsche 'eiland gealarmeerd was door de
Britsche sirenes, die. de Duitsche vlieg
tuigen aankondigden. De aanvallen van
©enige horidéidénrgéveehtsviiegtuigen strek
ten zich uit van het begin der avond
schemering op 7 April tot in den vroegen
morgen van '8* April over een gebied, dat
begrensd wordt door de belangrijke ba-
vensteden aan de.Y Engelsche Zuiloostkust
en .Zuidwestkust tot de-industrie centra in
Noord-Schotland. Ruim 20 opgegeven do<e-
len werden met'succes met bommen be
stookt. Vele tonnen brisantbommen en dui
zenden brandbommendeden :a'rijke bran
den- ontslaan. Liverpool eti* Bristol werden
weer getrojfen in hun belangrijke docks
en zav itailleermgsïnsïaHaütes. Chatham, Ips
wich en Harwich kregen treffers op de
haveninstallaties en centrales. Aan\a!len
op de Rolls Royoe-fabrieken in Crowe,
waarbij verscheidene branden ia hangars
en treffers op het Zuidelijk deel der fa
briek met daarop volgende branden waar
genomen konden worden, kwamen ♦bij de
aanvallen op Hull, Great, Yarmouth, Man
chester en Swansea. Tenslotte werden de
vliegvelden in Zuid-Engeland en de be
kendste havens zooals Southampton, Ports
mouth, Plymouth eri Bo irnemouth hij
De secretaris-generaal van het departement van volksvoorlichting en kun
sten, dr. T. Goedewaagen, bracht een bezoek aan Vïcrlogenboscb, ten
einde nader kennis te maken met het leven en streven van Brabant
als kunstzinnige gemeenschap.
Op de hem eigen enthousiaste wijze legt de burgemeester van Den Bosch,
mr. F. J. van Lanschot, de schoonheden van het stadhuis uit. Rechts
dr. T. Goedewaagen. (Polygoon).
dezen aanval door talrijke groepen Duit
sche gevechtsvliegtuigen mot bommen van
zwaar kalilx-r bestookt. Over het geheel,
zoo wordt van bevoegde Duitsche zijde
verklaard, getuigt deze aanval niet slechts
van de kracht van het Duitsche iuchtwa-
peri, n aai' ook van de mogelijkheid, in
het geheele luchtruim van. den vijand, zon
der belemmering va,n weersomstandigheden
of vijandelijken afweer, te vliegen en de
militaire installatie? vernietigend te treffen.
Aanval op Harwich,
Tijdens een gewapende verkenning heb
ben Duitsche gevechtsvliegtuigen gisteren
de havenwerken van Harwich aangevallen.
Zij plaatsten een treffer van 'zwaar kali
ber op een koopvaarder van ongeveer
15.000 ton, die zware slagzij kreeg. Een
schip van ongeveer 4000 ton werd getrof
fen en vertoonde eveneens slagzij.
Luchtgevecht boven Shortness.
Duitsche jachtvliegtuigen, die eetiige ge-
vc-chtstoestellen begeleidden, zijn gistermid
dag boven Sbeemess slaags geraakt met
een reeks vijandelijke jagers, die een con-
voo'i beschermden. Twee vijandelijke vlieg
tuigen van bet type Spitfire werden neer
geschoten. De Duilschers leden geen ver
liezen.
In officieel© Bril sche marinekringen, ..al
dus Reuter, is men van meerling, dat do
wekelijkscbe scheepsverliezen de aandacht
van het publiek o>p de reusachtige belee-
kenis va.n den groblen slag op dert Atlan
tischen Oceaan kunnen vestigen. Er'zal
hier, zoo vervolgt Reute, spake zijn van
een langdurigeu strijd, die voortdurende of-
behoort m dat in het kleine gedeelte van
het Turksohe rijk, dat in Europa ligt,
geen buitenlandsche ambassades of gezant
schappen zijn gevestigd."
Naar van welingelichte zijde te Berlijn
wordt vernomen, blijft mm, zooals vanzelf
spreekt, in Duitsche politieke kringen be
langstelling koesteren voor de terugreis
van Matsoeoka, ook na het bezcek, dal
de Japansche minister in .hartelijke ver
standhouding aan Duitschland en Italië
hooft gebracht. In de Wilbehnstrasse zijn
gisteren verscheidene vrag m g'steil naar
aanleiding van Matsoeoka's' verblijf te Mos
kou. De opvatting te Berlijn werJ als volgt
geresumeerd, dat een verlenging van het
verblijf te Moskou zek'r samenhangt met
Matsoeoka's besprekingen in de Russische
hoofdstad, die zijn gewijd aan zuiver Ja-
pausch-Riirsische vraagstukken. De be rek
kingen tusscben Duitschland en Rusland
zijn duidelijk, zoodat alle aang legrnhed n,
die betrekking hebben op de weierzijd che
belangen, in directe besprekingen behan
deld wofden.
Naar te Moskou verluidt, zal de Japan
sche minister van buitenlandse!.© zaken,
Matsoeoka, «vn'g dagen langer te Moskou
blijven en pas op 13 April naar Tokio
vertrokken.
Gisteravond beft'de Japansche ambas
sadeur, Tntekawa, <e,n maaltijd aangebo
den, waaraan werrl dtedg n rmet door Mo-
lotof. zijn plaatsvervangers Wygjinski .en
Lolowski, een aantal andere Russ:sche
functienarissen en de ambassadeurs ei ge
zanten van de staten van tiet drie mo
gend beden-verdrag. Hedenavond zal Mat
soeoka voor een liezoek aan Leningrad
vertrekken.
fers en een grool uithoudingsvermogen van J
marine en koopvaardijvloot zal vergen. Het Britsche blokkade tot Hongarije
7DI1 ff r» rvrv» rvnillic' «ritf» rln I >,r»'.rvn.!.-«•»nie- xrnrx
zou daarom onjuist zijn de beteekenis van
den slag op den Oceaan te onderschatten.
De Britsche admiraliteit, aldus het be
richt, verklaart, dat. eenige schepen, die
'niet op tijil zijn aangekomen, door vijan
delijke actie verloren geacht worden. De
verliezen in de SOste oorlögsweek, .die op
16 Maart eindigde, zijn daardoor gestegen
van. 94.402 tot 146.098 Ion.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
Wij vernemen van- welingelichte zijde:
„Het feit, dat Engeland do - diplomatieke
betrekkingen me! Hongarije hoeft ver'ro
ken, wordt in politieke kring© 1 te Berlijn
beschouwd; ais een vrijwilbgvlucht voor;
Volgons een bericht uit Londen heeft
het Enge'.sche ministerie voor economi
sche oorlogvoering bekend gemaakt, dat
Engeland voortaan Hongarije als eon „door
den vijand bezet land", zal beschouwen.
De „Associated "Press" verklaart naar aan
leiding hiervan.'dat daarmede de Britsche
blokkade tot Hongarije wordt uitgebreid.
Stefani .-neldl uit Bangkok:
Vernomen wordt, dat er onderhandelin
gen gaande zijn tusscben de autoriteiten
do gebeurtenissen, die op zekeren dag och I van Thailand en Duitseh-Ilaliaansche on
De Duitsche rijksarhcldsleidcr Hierl heeft een bezoek gebracht aan den NetlcrianAsthcu
Arbeidsdienst in het - kamp te Nunspeel en Lunteren.
(Hoffmann, Zander).
zouden' zijn gekomen, in dit. verhard ves
tigde men er gisteren in de Wilhelm-
strasse nog eens uitdrukt© ijk de aandacht
op, dat Engeland op den Balkan niets
hoeft te -7.reken ert dat dit ook voor zijn
dip'ornat'eke va regen woord g n; geldt an
buitenlandsche zijde wenl de vraag ge
steld, of deze opmerking alinea' op oor
logstijd betrekking had. Het antwoord luid
de," dat er thans oorlog is,' en dat men
voorlonpdig dus daarop het oog m e', boy.-,
den. Hoe het na den oorlog zal wor
den, is afban he'ijk van de vraag, of En
geland dan nog bestaat.
Voorts werd gevraagd, of ook Turkije
onder de verklaring in kwestie moet wor
den begrepen. Van Duitsche zijde werd
gezegd, dat Turkije niet tot den Balkan
derhamkdanrs over den verkoop aan Thai
land van de schepen, die bij het begin van
de viiandclijlriict1 m toevlucht in zifa ha
vens he)>beu gezocht.
Russische gezant te Boedapest naar
Moskou.
De Russische gezant te Boedapest, Cha
re uov„ is naar Moskou vertrokken 0111 ver-"
slag uit te brengen.
I)e slachtoffers van de luchtaanvallen op
Engeland.
Volgons den Hntschen berichtendienst
heeft de Britsche minister voor de binnen
land sche veiligheid medegedeeld, dat hij
de in Maart op Engeland ondernomen
luchtaanvallen 4259 menschen om het le
ven zijn gekomen en 5557 gewond.
TEEKENINGEN VAN
ALEXANDER
RAYMOND
GESCHREVEN DOOR
