BRITSCHE TERUGTOCHT
OP KRETA
Tijd om te verduisteren
Woensdag 28 Mei 1941'
Gevechten blijven „fel en ernstig'
Tegenstand op Kreta
gebroken
Het weermachtsberlcht
van gisteren
Roosevelt Dndigt
nationalen crisistoe
stand af
Het laatste gevecht van
de „Bismarck"
Vacantie
94ste Jaargang
No. 22792
Gewapende tegenstand der
Kretenzers
Engelschen geven eenige
verliezen toe
Roosevelts volmachten
Inkomens en vermogens
in Nederland
Bioemendaal de rijkste
gemeente
Op het platteland
:ransche nota aan de Ameri
kaansche regeering
Engeland en Frankrijk
Val van negen meter
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen.
prijg per kwartaal f2.10; franco per post f2.60
Prijs per week: 16 ct». Afzonderlijke nummer*
S ülB#Abonnementen worden dagelijks aangenomen
Advertentiên voor-het eerstvolgend nummer moeten
vóór elf uur aan het Bureau bezorgd zijn, Zater
dags v66t 9 uur. Een bepaalde plaats va»
advertentiën wordt niet gewaarborgd.
Directie: Mr. H. A. M. Roelanta
Hoofdred' M "tavenga, Schiedam
EERSTE BLAD
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
t'rys der ad verten tien. van 1regeis 2.00
iedere regel meer t 0.31; in bet Zaterdagnummer
15 tegels t 1.85, iedere regel meer t 0.36
Keclamea f 0.77 per regel. Incassokosten 5 ets,;
postkwitantiea 15 cta. Taneven van advertentifcn
by abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen xooruitbetaling Kieme
Ad verten ti fcn opgenomen a 1 0.52 t/m 15 woorden
rO.77 t/m 23 woorden. Elk woord meer 5 cent tol
een manraum van 30 woorden.
tf Woensdags. Kleine Advertcntiën tot 25 woorden
0.26. mits vóór Dinsdagavond G uur aan bet
Bureau bezorgd
's Zaterdags: Kleine AdvertentiËn t 1.03, indien
met vóór VrUdagavond G uur bezorgd.
POSTREKENING 5311
De Britsche minister-president Chur
chill heeft gisteren, naar de Londen
sche berichtendienst meldt, In het La
gerhuis de gerechten op Kreta" „fel en
ernstig" genoemd. De Vijandelijke druk
neemt van dag tot dag toe. Het sterkst
is Mj op het Westelijk deel van het
eiland.. Twee slagschepen en verschei
dene kruisers der Britsche zeestrijd,
krachten zijn hij de gevechten om Kreta
•beschadigd, ioe de gevechten op Kreta
ook1 mogen af lo open, zoo besloot
Cburehill, de hardnekkige verdediging
van het eiland zal in de annalen van
de Britsche oorlogsgeschiedenis een bi-
zondere plaats innemen.
Een communiqué van h'et Britsdie
hoofdkwartier in het Midden-Oosten
deelt, volgens een beridht van den Loil,
denschen nieuwsdienst van gisteravond
mede, dat h'et voor de Britsdie troe
pen op Kreta noodzakelijk is geworden
zich terug te trekken. Verdere Duitsche
versterkingen zijn door de lucht aan
gekomen.
De Duitsche troepen hebben' ten
Westen van Kanea door een nieu
wen succesvollen aanval de bres in
de Britsche defensieve linies nog
verbreed, zoodat het noodzakelijk werd
terug te trekken op achterwaarts gele
gen stellingen.
,In den loop van den strijd op Kreta zijn
zware afzonderlijke gevechten ontstaan,
waarbij kleine Duitsche groepen zich onder-
sfcü«. i t- r>- -Vi oot ti n el - bandelen en. stoutmoe
dig optreden. Zoo vernietigde een kleine
storm afdeeling op marseh' naar de Woord-
westkust van het eiland drie Britsche bat
terijen. Talrijke gevangenen werden ge
maakt en aanzienlijke hoeveelheden wa
pens, munitie en proviand buitgemaakt.
Opnieuw wordt de bevolking van Kreta
In Engelsche uitzendingen opgewekt tot
gewapenden tegenstand tegen de Dvut-
schers. Het nieuwe Britsche parool voor de
Kretenzers luidt zich met geweren en an
der oorlogsmateriaal te bewapenen en de
Duitschers in de pan te hakken.
Van Duitsche zijde wordt hieromtrent
verklaard, dat deze oproep het volkenrecht
schendt en de Kretenzers, als zij daaraan
gevolg zoiuden geven, zich zouden bloot
stellen aan het gevaar als franc tireurs be
handeld te worden.
Stefani meldt uit Lissabon:.
De Engelsche admiraliteit erkent vandaag
volgons ham gewoonte geleden verliezen
druppelsgewijs toe te geven, een. klein deel
der verliezen in den slag rondom Kreta.
Men deelt namelijk te Londen mede, dat de
laatste dagen in de omgeving van Kreta tot
zinken gebracht zijn twee kruisers, de Glous
cester en de Fidji, en vier torpedojagers,
de Greyhound,..de Kelley ,deCasbmir en
de Juno.
- Ter aanvulling meldt de Londensohe 'be
richtendienst over de Britsche scheepisver-
liezen bij Kreta, dat de verliescijfers zijn:
43 officiercr., r y> v „n bij den. kruiser Fidji,
8 officieren, 120 man hij den torpedojager
Kelley,' 9 officieren en 150 man hij den
torpedojager Cahsmir, 6 officieren en 98
man bij den torpedojager Juno en 3 offi
cieren en 88 man hij den torpedobootjager
Greyhound.
Het D.N.B, meldde hedenmiddag:
De Duitsche troepen hebben op Kreta
den tegenstand van den vijand, die
zich taai verdedigt, gebroken. De ach
tervolging van de terugwijkende Brit
sche en Grieksch© eenheden is aan den
gang. Talrijke gevangenen zijn binnen
gebracht, waaronder de Grieksche
marineconunandant van Kreta.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren hekend:
Duiktooten hebben ten Westen van Afri
ka 14 zwaar geladen vijandelijke koop
vaarders van 77.600 L r.l. in totaal tot
zinken gebracht.
Op het eiland Kreta rukken de Duit
sche troepen stelselmatigverder on
na succesrijke gevechten en do bezet
ting van verscheidene plaatsen. Het
Jachtwapen ondersteunde deze gevech
ten door doeltreffende aanvallen van
Sluka's op Britsche steunpunten, troe
penconcentraties en kampementen.
Luchtdoelarfillerie schoot boven bet
eiland een jager van het type Hurri
cane neer. Ten Zuiden van Kreta werd
een groot transportschip zwaar be
schadigd door bommen,
In het Oosten van de Middellandsche
President Roosevelt heeft in zijn rede
voering den onbeperkten nationalen crisis
toestand afgekondigd en de versterking van
de verdediging der Vereenigde Staten tot
aan de grens dor eigen kracht geëisebt.
President Roosevelt begon zijn aange
kondigde redevoering met opnieuw de be
wering te uiten, dat Duitschland naar de
wereldheerschappij streeft en het Ameri
kaansche continent onder „slavernij" tracht
te brengen. Dit is het principieele „feit'',
waarop de politiek van de Vereenigde Sta
ten wordt opgebouwd. Met bizonder toe
genomen kracht hebben de Ver. Staten en
de andere Aroerikaansehe republieken
thans hun weg in den toestand van dit
oogenblik bepaald.
Voor Amerika, zoo vervolgde Roosevelt,
is de vrijheid der zeeën en de vrijheid
van Jen handel een levensnoodzakelijk
heid, daar het niet alle goederen, welke
het voortbrengt, zelf kan verbruiken.
Indien Duitschland evenwel de overwin
ning behaalt, zou de Amerikaansche pro-
duclie van de wereldmarkt worden afge
sloten, terwijl de „nazi-goederen" onbe
lemmerd Amerika zouden binnen komen.
Dit gevaar is thans reeds zeer groot, daar
het grootste deel van Eupopa en een deel
van Afrika door de asmogendheden mili
tair bezet is. Wanneer het den asmogend
heden gelukt, ook Dakar, de Azoren en
de Kaap Verdische eilanden te bezetten,
zou de oorlog den rand' van het Weste
lijk halfrond naderen. De techniek van
dezen tweeden wereldoorlog plaatst do
Vereenigde Staten voor veel grooterc vraag
stukken dan in den eersten wereldoor
log. De vernietiging van koopvaardijsche
pen geschiedt thans over een veel groo-
ter gebied dan toen, ja,' zelfs binnen de
waterc-n van het Wesielpk halfrond. Do
snelheid, zoo verklaarde .-Roosevelt letter
lijk, waarmede de koopvaardijschepen tot
zinken gebracht worden, i is driemaal zoo
i groot als het vermogen jvan de Britsche
scheepswerven om nieuwe schepen te bou
wen. Zij is meer daa tweemaal zoo groot
-als de Britseh-Amerika mutehe productie van
schepen op dit oogenblik.
j Wij kunnen aan dit gevaar met behulp
j van twee gelijktijdige maatregelen het
hoofd biedeni. door ons groote scheeps
bouwprogramma te bespoedigen en uit te
breiden en 2. door er toe bij tc dra
gen de, verliezen op zee te verminderen
Wij hebben daarom onze patrouilles in
- de wateren van liet Noordelijke en Zui-
delijke deel van den Atlantischen oceaan
uitgebreid en wij vergrooten deze patrauil-
les meer en meer met schepen en vlieg
tuigen. Het is algemeen bekend, dat de
kracht van onze Amerikaansche vloot tij
beslag nemen, voor vervoer van (roepen
en oorlogsmateriaal voorrang eischen, han
del in geldswaardige papieren verbieden,
electrici teilscentral es en andere onderne
mingen, welke voor de productie van mu-
niüi belangrijk zijn, kan overnemen, enz.
llij kan alles door een persoonlijke
proclamatie uitvoeren, alleen voor een
oorlogsverklaring, moet bel Congres
zijn toestemming geven.
De president kan verder den federal
Reservebanken voorschrijven alleen zaken
te doen op besluit van het ministerie van
financiën. Ook ligt hot in zijn macht, trans
acties in vreemde valuta te verbieden. Ilij
au het vertrek van schepen \ari oorlog
voerende landen verbieden. Hij kan ook
schepen requireeren of a,an schepen het
vertrek verbieden, rechten beffen voor drin
gend noodzakelijke goederen en de natio
nale garde alsook het leger in aclieven
dienst roepen.
R.eeds in 1939 werd de beperkte crisis
toestand afgekondigd. Naar de meening
van rechtsgeleerden bestaat er geen dui
delijk verschil tusschen den beperkten en
onbeperkten crisistoestand. De president
heeft waarschijnlijk den onbeperkten crisis
toestand afgekondigd, teneinde er op te
Wijzen dat de toestand ernstig is.
Zee hebben Duitsche Stuka's een sterke dcil'\ het fgeloopen jaar aanzienlijk ver-
„..l groot werd. Deze schepen en vliegtuigen
Britsche vloolformalie aangevallen. Zij sjej]pn ons 0p je hoogte van de aanwezig
plaatsten vier bommen van zwaar kaliber va)1 aanvallende schepen boven zee,
VANDAAG: 21.47 UUK
MORGEN: 21.48 UUR
ZONSOPGANG MORGEN; S.2T U.
De maan komi morgenochtend op te 8.25 uur
en iaat morgenavond onder te 0.11 uur.
op een vliegkampschip en verscheidene op
twee kruisers.
In Noord-Afrika is bij Solloem een
plaatselijke Britsche aanval met sleun van
pantserwagens afgeslagen. Formaties van
het Duitsche en Italiaansche luclitwapen
deden succesrijk aan de gevechten mee.
Door scheeraanvallen op colonnes Brit
sche artillerie ten Westen van Dar-el-Namra
leed de vijand zware verliezen. Duitsche
Stuka's brachten voor Tobroek twee koop
vaarders van 9000 b.r.t., in totaal tol
zinken en beschadigden een lichten Brit-
schen kruiser zwaar.
Rondom Engeland hebben gevechts
vliegtuigen een vrachtboot van 3000 b.r.t.
vrenietigd en een groolen koopvaarder
zwaar beschadigd. Andere luchtaanvallen
richtten zich gisteren en in den afgeloopen
nacht op bavan-insiallaties aan de Britsche
Zuid-Oostkust.
Bizonde? succesrijk was bovendien een
aanval pp een fabriek van de vliegtuig
industrie aan de Engelsche Zuidkust.
De vijand is overdag noch des nachts
per vliegtuig boven Duilsch gebied ver
schenen.
Bij de vernietiging van vijandelijke
vraehtliooten ten Westen van Afrika, heeft
de duikboot onder commando van luile-
nant-ter-zee'eerste klasse Schütze, zich bi
zonder onderscheiden door het tot zinken
brengen van elf schepen van 56.200 b.r.t.
in totaal. Door stoutmoedige, succesrijk©
Verkenningsvluchten Boven' Engeland, heb
ben de volgende bemanningen ziel; onder
scheiden:!. luitenant Meyer, luitenant Den-
ner, onderofficier Husskünig, onderofficier
Ktthne en 2. luitenant Foltert, oberfeldwe-
bel Raasch, feldwebel Schwager, onder
officier Hagenoeier.
onder zee en op zee.
Onze rationale politick is thans als
volgt
1. Wij zullen aan elke poging of be
dreiging van Hitler, om zijn heerschappij
lot het Westelijke halfrond uit te brei
den, met alle 0115 Ier beschikking staan
de hulpmiddelen en met actieven tegen
stand liet hoofd bieden. Nadrukkelijk vol
harden wij in de vitale noodzakelijkheid,
het „Hitlerisme" van elk punt der wereid
verwijderd te houden, waarvan men zich
als steunpunt voor een aanval op de beide
Amerika's zou kunnen bedienen.
-2. Van het standpunt der absolute nood
zakelijkheid uit, zullen wij Groot Brittannië
elke slechts mogelijke hulp verteenen en
evenzeer allen anderen, die het fascisme
met geweld van wapenen tegenstand bie
den. Alle andere maatregelen, welke noo-
dig zijn om Groot Brittannië de noodige
aanvoeren te doen toekomen, zullen geno
men worden, en alle andere methoden,
welke gebruikt moeien worden, zuilendoor
onze deskundigen bestudeerd en in daden
omgezet worden.
Vervolgens keerde Roosevelt zich tegen
de tegenstanders van zijn politiek en kon
digde hii aan, dat de regeering alle haar
ter beschikking staande middelen zal ge
bruiken om aan elke storing in de pro
ductie van oorlogsmateriaal het hoofd te
bieden.
De president sïoot zijn redevoering met
de volgende woorden:
Wij zullen niet aarzelen, onze wapens
fe gebruiken, om aan een aanval het
hoofd te bieden. Daarom heb ik heden
avond den onbeperkten nationalen nood
toestand afgekondigd en de versterking van
onze verdediging tot aan de uiterste gren
zen van onze nationale macht eu be
voegdheid verlangd."
Tot de volmachten die president Roose
velt verkrijgt door de .atkondigi.ng van
den onbeperkten crisistoestand behoort o.a.
dal hij de radiostations kan sluiten of in
Over liet laatste gevecht van het Duitse] 10
slagschip „Bismarck" wordt in een mede-
deeling van het opperbevel van de weer
macht nog het volgende bekend gemaakt:
In den strijd tegen de langzamerhand
steeds verstehkte vijandelijke zeestrijdkrach
ten vocht het slagschip „Bismarck" in zijn
onbestuurlaren toestand lot het eindelijk
gistermorgen hel slachtoffer is geworden
van de overmacht van drie Rritsohe slag
schepen, een vliegtuigmoederschip, ver
scheidene 'kruisers en torpedojagers. De
Britsche formatie zelf wordt sinds gister
ochtend door Duitsche gevechtsvliegtuigen
aangevallen.
De gedachten van het geheele Duitsche
volk zijn vol trots en rouw hij zijn in
het zeegevecht bij IJsland zegevierenden
1 vlootvoogd admiraal Lüljens, bij het slag
schip „Bismarck", zijn commandant, ka
pitein ter zee Lindemaan en bij zijn dap
pore bemanning.
„Een meute heeft een stuk wild ge
jaagd", verklaren de Londensche correspon
denten van de Amerikaansche pers omirenl
den strijd tusseheri de Britsche oorlogs
schepen en de „Bismarck".
„Associated Press" meldt uit Londen,
dal aan den slag, waarin de Bismarck ver
loren ging, de gro-otste Britsche oorlogs
schepen deelgenomen hebben, waaronder
de „Rodriey", de Nelson", de King Geor
ge V" en de „Prince of Wales", benevens
een ongenoemd vliegluigmoederschip.
Dal niet iedereen een even groot inko
men hooft, is nel algemeen bekend. Min
der bekend is, dat er eveneens belangrijke
verschillen bestaan tusschen de gemiddelde
inkomens in de verschillende gemeenten
des lands, zooals duidelijk te zien is in de
kortgeleden uitgekomen statistiek der in
komens en vermogens in Nederland voor
1.9391910, die bewerkt is door bul Cen
traal Buieau voor de Statistiek. Dit moge
blijken uit het volgende. Een aangegesla-
genc in Bioemendaal verdient gemiddeld
C682.terwijl de aang«slagenen in Nec-
ritler (Limburg! het gemiddeld met f 1255
moeten stellen. Ook per inwoner genomen
is Bioemendaal er liet beste aan tos met
1891.waartegenover in bet Brabant-
sehe plaalsje Veen een gemiddeld inko
men per inwoner van slechts f51.slaat.
De hoogste vermogens worden in 's-Graven-
land aangetroffen, n.l. gemiddeld f315.000
per aangeslagene, waartegenover enkele ge
meenten slaan met een gemiddeld cijfer
van f 17.000.Per inwoner gerekend is
Bioemendaal dc rijkste gemeente met een
gemiddeld vermogen van f 19.010.
Het ooelqc vermeldt niet alleen fiet aan
tal aangeslagenen in de inkomsten- en
vermogensbelasting, het bedrag der inko
mens en vermogens en de gemiddelden per
aangeslagene en per inwoner van de meer
dan 1050 gemeenten in Nederland, maar
geeft ook een verdeeling naar economisch-
geografisclio gebieden, naar een zevental
groepen van gemeenten volgens het aan
tal inwoners eu naar de provinciën. Tot
de rijkste dezer gebieden beboeren "s-Gra-
venhage en omstreken, de lloilandsche
duinstreken, het Gooi en Oostelijk Utrecht.
De provincie met het grootste inkomen,
per inwoner is Noord-llol!a.nd. Utrecht
spant dc kroon wal de vermogens betreft.
Voor do eerste maal zijn in deze statistiek!
ook gegevens opgenomen betreffende de
inkomens- en vermogensbelasting voor bo
vengenoemde economisch-geograiische ge
bieden en voor de bevolkingsgroepen.
Voor ieder die aanwijzingen behoeft om-
Irent den firtancieelen tcesfand der bevol-
king in dè verschillende deelon van ons
land zal deze publicatie een zeer bruik
bare gids zijn.
Naar Associated Press uil Washington
meldt heeft do Fransche ambassadeur,
Henry Hiayc, den Amerifcaanschen vice-mï
nister van builen!andsehc zaken, Sumner
Welles, een nola overhandigd, waarin de
verzekering wordt herhaald, dat Frankrijk
noch zijn vloot noch zijn koloniën aan
Duitschland of eenigcrlei andere mogend
heid zal afstaan. De nota, zoo verklaarde
de ambassadeur tegenover de pers, is door
hem in instructie van Vichy ontworpen.
De Amerikaansche staatssecretaris Huil
heeft gisteren op de persconferentie be-
esligd, dat de Fransche ambassadeur Sum
ner Velles een nota heeft overhandigd.
Ilij, Hull, bad den inhoud echter nog niet
bestudeerd.
De onderstaatssecretaris in het Brilsche
departement van buite-nlandsche zaken,
heeft volgens den Londenschen berichten
dienst in het Lagerjiuis hekend gemaakt,
dat de Britsche regeering in het vervolg
geen navycerts meer zal uitgeven voor
schepen der Vichy-regeering,
De Londensche correspondent va,11
Christian Science Monitor" spreekt van
een komende radicale wijziging in de Brit
sche politiek tegenover Frankrijk, als ge
volg van de Fransche samenwerking met
Duitschland. Do blokkade zal tot heel
Frankrijk en tot dc koloniën in Noord-Afri-
ka worden uitgebreid. Ook is een derde
militaire bezetting van Syrië door de En
gelschen mogelijk. Hel derde en meest de
licate punt is de vraag, of men de Fran
sche industrie zal bombardecren. De Brit
sche pers spreekt zich voor een dergelijk
bombardement uit en waarschijnlijk over
weegt de Britsche regeering dergelijke plan
nen.
Do AN.W.B. meldt:
Het is te voorzien, dat in den komen
den zomer vooral zij, die over een be
scheiden beurs beschikken, moeite zullen
hebben in hun vacanlie een onderdak te
vinden. Daar reizen naar het buitenland
uitgesloten zijn, zal de vacanbedrukte
grooter zijn dan anders,-terwijl de logeer
gelegenheden veel beperkter zijn.
Daarom voorziet de A.N.W.B. dat er
veel vraag zal zijn naar adressen van
particulieren, die gasten willen ontvangen.
De toeristenbond veronderstelt eveneens,
dat er vooral op het platteland wel be
reidwilligheid zal bestaan, ook bij hen,
die gewoonlijk geen pension houden, om
ditmaal, gedurende de zomervacantic, eeni
ge pensiongasten te ontvangen. Zij, die
daartoe mede willen werken, helpen hun
landgenoolcn aan een prettige vacantie en
daardoor ook aan de zoo noodzakelijke
ontspanning. Een vacantie, doorgebracht
op bijv. een boerderij-pension of een an-
dei plaUelandsbcdrijf, is vooral voor ge
zinnen met kinderen, gezond en zeer leer
rijk en valt gewoonlijk zeer in den
smaak.
In verband mët het bovenstaande is (fe
A.N.W.B voornemens adressen te verza
melen, die van nut zullen zijn als straks
een stroom van aanvragen op de A. N.
W. B-kantoren binnen komt Ga." wacht
de afd llnnenland van. den A.N.W.b., Park
straat 18 Den Haag, opgave van particu
liere woningen, boerderijen e.d. (met prijs,
aantal kamers, geboden comfort, enz.!, waar
men in den a s. zomer gasten wil ont
vangen.
Gistermiddag waren twee schilders uit
Iluizen in de Willem Bilderdijklaan te
Bussum, bezig met het schilderen van
het dak van een villa. Zij stonden op
een z.g. schildersjuk, dat bevestigd was
aan dc dakgoot. Plotseling brak dit juk,
waarbij de 18-jarige B. zich nog juist
kon vastgrijpen aan de dakgoot,, doch de
19-jarige \Y. viel van een hoogte van
negen meter en bleef op den grond lig
gen. Nadat twee artsen de eer-de hulp
hadden verleend, werd het slachtoffer, dat
een gel neusden rug en een gebroken pols
had opgeloopen, per ziekenauto naar h'et
Diaconc-ssenhuis te Naarden vervoerd.