LOONREGELING BIJ DE WERK
VERRUIMING
HET DOORNIGE PAD
Francis Braybrooke
Zaterdag 12 Juli 1941
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
5ag* 2
Een voornaam landsbelang. Het karakter
van armenzorg naar den achtergrond. Het
accoordwerk regel. Minima vastgesteld
BINNENLAND
Mej. E. Eeuwijk, Lange Haven 128
Dames- en Kinderkleeding naar maat.
Het zomerkamp voor
journalisten
Worstelen met den nieuwen tijd
fieliBïüjsïiiaa! 75, Roiienfain, Idefooo 32631-36235
Herinneringen aan het oude
Batenburg
De uitbreiding, die in dea jaugsten tijd
feeds aan de werkverruiming is gegeven
en de plannen om in de komende maan
den het aantal tewerkgestelden nog be
langrijk te vergrootea, hebben de behoef
te doen ontstaan aan een ingrijpende her
ziening van de loon- en verdere arbeids-
veo vva-rden der hi rbij betrokkenen. Deze
herziening heeft zoo juist haar beslag ge
kregen in een door den secretaris gene
raal van het departement van sociale za
ken uitgevaardigd besluit.
De loon voorwaarden.
De maatschappelijke betcekenis, die de
werkverruiming geleidelijk aan heeft ver
kregen, brengt met zich mede,dat de
behoefte zich deed gevoelen hieraan ook
uitdrukking te geven in de loon waarden.
Het karakter van armenzorg of steunver-
leening is naar den achtergrond geweken,
de gang naar dè werkverruiming zal voor
taan ook krachtens de loonvoorwaarden
gelden als' het opnemen van een volwaar-
digen maatschappelijken arbeid.
In de werkverruiming stroomen evenwel
arbeiders uit zeer verschillende beroepen
en met uiteenloopend arbeidsvermogen sa
men. Sommigen bezitten van meet af aan
do geschiktheid om ia accoordwerk een
behoorlijk loon te verdienen. Anderen moe
ten zich eerst met den aard van den hun
opgedragen arbeid vertrouwd maken, zoo
dat zije enig en tijd van noode hebben om
op voll|e kracht te komen. Ten slotte zal
er dan altijd nog een overschot zijn van
mannen, die, ook hij den besten wil, er
niet in slagen om, bij de geboden werk-
mogeiijkheden, een bevredigende prestatie
te bereiken. t
'Tot dusverre heeft men hieraan te
gemoet trachten te komen door het
verleen en van een oefeningsbijslsg, welke
er qp berekend was om degenen, die min
der goed meekonden, een tijd hang de hel
pende hand te reiken. Aan dit stelsel kon
een zeker element van willekeur niet wor
den ontzegd, zoodat, bij de huidige herzie
ning der loonregeling, er naar is gestreefd
een oplossing te vinden, die eenerzij.ls aan
de arbeiders, die niet aanstonds' een vol
waardige prestatie kunnen leveren een re
delijke helooning waarborgt, terwijl ander
zijds aan degenen, die wel link voort kun
nen, een ruime mate van armslag wordt
verzekerd. Het sociale aspect der werkver
ruiming en de daarbij betrokken economi
sche belangen vinden op deze wijze een
evenwichtige waardeering. 1
Mininramloonen ran i 14.40
tot 124.—.
Uitgangspunt der nieuwe loonregeling is,
dat al het werk zooveel mogelijk in accoord^
wordt uitgegeven. De ten volle tot het ver
richten van de hem opgedragen taak ge
schikte arbeider kan daarbij een minimum-
uurloon van 30 cents verdienen. Dit is
overeenkomstig de laagste loon en van het
landarbeiderscontract. Hen heeft echter een
classificatie opgesteld, zich uitstrekkende
over een zestal gemeente-klassen, die het
mogelijk maakt een woonplaats-toelage te
verleenen, ,varieerende tusschen f0.25 en
f 1.60 per dag, al naar gelang de gemeente,
waaruit de tewerkgestelde afkomstig is,
Deze toelage is, aldus berekend, jlat daar
door het te ontvangen loon niet beneden
ter plaatse geldende contractloon voor de
arbeiders grondwerkers, vastgelegd in groep
3 van het landelijk contract voor de bouw-
door
6)
„Dat is erg vriendelijk van je. Ik ben Mans
Casslene", verklaarde de nieuwe leerlinge, vlug
haar kaffer open makend en haar uniform voor
den dag halend. Als de gewoonste zaak ter
wereld had ze haar naaister van altijd op
dracht gegeven om haar uniform te maken.
Het andere meisje sper'de haar oogen «rijd
open, toen zij het costuum zag, dat gemaakt
was van de zelfde blauwe stof als dat van
haar, maar dat zoo'n gebeele anderen indruk
me akte. En hoe aantrekkelijk zag Mavis er in
uitf Zelfs de schort leek anders.
„0, wat zie jij er lief oit", riep Dorothy
uit. „Ik wiide. dat ik op jouw afdeeling was.
Zuster Owen is tot nu toe de schoonheid
van het ziekenhuis geweest ea ze zal het wel
niet prettig vinden, dat ze die plaats aan jou
zal moeten afstaan, haten we even dat kapje
vast maken, dan zal ik je naar zuster Bioom
brengen. De leerlingen staan bij het werk on
der haar leiding en ze kan erg opspelen zoo
nu en dan, maar ze is een goede verpleeg
ster."
„Ik ken haar. Ik kwam Her door een aan
beveling van haar. Ze is een kennis van me",
bekende" Mavis in goed-vertrouwen.
„0, neem- me niet kwalijk. Het was niet
m'n bedoeling onaangenaam te zijn. Ik had
er geen idee van, dat je haar ooit tevoren
had "ontmoet, maar kennis of geen kennis,
je zult het met zuster Bloom moeten doen.
Ze -ziet er nauwlettend op toe, of je je plicht
vakken, zal komen te liggen. Anders uit
gedrukt: de tea volle voor het verrichten
van de hem opgedragen taak geschikte
arbeider kan in de laagste gemeente-klasse
een minimum accoord-loon van 14.40 en
in de hoogste gemeenteklasse van £24 he
reiken, waarbij in aanmerking dient te wor
den genomen, dat zooveel mogelijk in ac
coord zal worden gewerkt, zoodat in de
practijk nog belangrijk hoogere loonbedra
gen zullen kunnen worden bereikt. De tot
dusver geldende begrenzing voor hetgeen
in aceoord meer kon worden verdiend is
vervallen. Dé bestaande practijk, dat, bij een
overschrijding van. het basis-uurloon met
10 pCt. ,de tarieven, waartegen wordt ge
werkt, een verlaging moeten ondergaan,
wordt n.l., zoodra de nieuwe loonregeling
in werking treedt, opgeheven. Hiermede
heeft de vervulling plaats van-een lang ge-
koesterden wensch van vele geoefende ar
beiders.
De nieuwie classificatie der gemeenten
brengt bovendien nog een aanzienlijke ver
betering doordat aan de al te groote ver
scheidenheid van loonen ,die in het ver
leden terecht tot klachten aanleiding gaf,
een einde wordt gemaakt.
De omstandigheid, dat hierbij juist voor
de laagst betaalde groepen een alleszins
wenschelijke verbetering van het loon kon
worden verkregen, mag stellig als een so
cialen winstpost worden geboekt. Immers
een zevental gemeente klassen treedt nu in
de plaats van de tot dusver geldende 23
l ooit klassen, die uurloon en kenden variee-
rend tusschen do 19 en 45 cent -
Aecoerdtoelage.
Een ander belangrijk aspect van de wij
zigingen die de arbeidsverhoudingen in de
werkverruiming nu ondergaan, vindt men
in het feil, dat voor de arbeiders, die
niet of nog niet ten volle voor de hun
opgedragen taak geschikt zijn, een afzon
derlijke loonregeling wordt getroffen. Wan
neer blijkt, dat een arbeider er niet in
slaagt om in aceoord gemiddeld een uur-
toon van 30 cent te bereiken, dan komt
hij in aanmerking voor een accoord-toelage,
waardoor verkregen wordt, dat degenen, die
minder dan 15 cent hebben verdiend, een
aanvulling ontvangen tot 22 cent, welk be--,
drag hooger wordt naarmate de arbeids
prestatie grooter is Deze regeling ziet er
als volgt uit:
13ij een gemiddelde verdienste per uur
van:
minder aan 15 cent aanvulling tot 22
cent;
15 cent tot hen-eden 20 cent aanvulling
tot 22 cent;
20 cent tot beneden 25 cent aanvulling
tot 26 cent;
25 tol beneden 27 cent aanvulling tot
27 cent
27 cent tót ben-eden 29 cent aanvulling
tot 29 cent.
Een vermenigvuldigingsfactor.
Bovendien heeft nog een aanvulling van
het bereikte loon plus accoordtoelage plaats
door de toepassing van een vermenigvuldi
gingsfactor, die rekening houdt met de
gemeente-klasse, waartoe de betrokken ar
beider behoort Zoo zal een Rotter lamsch
arbeider in de werkverruiming, die in ac-
eoord een loon van 26.3 cent bereike,
dank zij accoord-toelage en vermenigvul
digingsfactor, toch een uurloon van 45
cents ontvangen, waardoor hij met £21.60
wel doet."
„Natuurlijk, dat begrijp ik volkomen". Mavis
volgde haar door de lange gang, nog steeds
worstelend rr.et het slijve kapje. Het boordje
van haar uniform schuurde langs haar nek.
Ze weide zich 'vreemd ep opgeprikt en was
zich niet bewust van de roode fcienr, die van
opwinding op haar wangen brandde.
„Hier is de nieuwe leerlinge, Mavis Casslene,
zuster."
Dorothy liep een heldere zaal binnen, die
Mavis gevuld scheen met nieuwsgierige oogen,
die haar aankeken toen ze toeliep op Hilda
Bloom, een vreemde verschijning in haar
strenge donker blauw en witte uniform.
„Goedenmiddag, zuster Casslene." Hilda's
stem en manier van doen waren buitengewoon
vormelijk en zakelijk, toen ze de nieawe plich
ten van Mavis uiteen zette. Mavis' hoofd liep
om, terwijl ze luisterde. Hoe kon ze dat alles
onthouden Hoe 'zou ze die opeenstapeling van
plichten op tijd kunnen vervullen? Alles ging
hier op de klok. Ze moest zich geweldig haasten
om door het werk te komen. Maar ze zon
het op de een of andere manier klaar spelen.
Hilda was een goede vriendin van Sam. Ze
zoo haar zooveel mogelijk helpen.
„Zoo, dus dit is de nieuwe leerlinge", zei
een, steni achter haar.
„Ja, zuster", gaf Hilda Bloom beleefd ten
antwoord. „Mavis Casslene. Ze is juist geko
men."
De prachtige blauwe oogen van zuster Owen-
bekeken het slanke' en elegante figuurtje in
het leerlingen-uniform en zochten tevergeefs naar
een verkeerd onderdeel, onmiddellijk constatee-
rend, dat een meesterhand dit costuum had
vervaardigd. Dit meisje zag er te aardig nit.
De directrice had dat moeten zien en weige
ren haar aan te nemen, dacht zuster Owen
boos.
„Ik hoop", zei ze ernstig, „dat je me nietl
in de week naar huis gaat. Bij een aecoord-
loou \an 2l)i'x cent wordt geen accoord
toelage meer gegeven, doch de vennenig-
vuldigheidsfactor blijft gehandhaafd, zoo-
dat een weekloon van f 23.62 wordt ver
kregen.
Hiermede is bereikt, dat een arbeider,
afkomstig uit de laagste gemeenteklasse,
waarvoor in geenerlei vorm een woon
plaatstoelage wordt gegeven, toch een mi
nimum weekloon gegarandeerd is van
10.56, ook a! levert hij een werkpres
tatie, die beneden de helft blijft van het
geen normaal wordt geacht. Dit loon kan
dan al heel spoedig opklimmen tot f 11.52,
f 12.48, f 12,96 en f 13.92, waarna de ge
oefendheid van den normalen arbeider zal
kuauen worden bereikt en hij op een
weekloon van tenminste 14.40 kan re
kenen. Deze bedragen stijgen uiteraard,
wanneer de arbeider afkomstig is uit een
gemeente, die in een hoogere klasse is
ingedeeld; voor de arbeiders uit de groote
steden beleekenf dit, dat zij, bij een werk
prestatie, die heneden de helft van het
normale blijft, in elk geval kunnen reke
nen op een garantieloon van f 17.60, dat
tot f 23.20 kan opklimmen; waarna, zool ra
een volledige graad van geoefendheid is
verkregen, de reeds eerder genoemde loon-
berekening in werking treedt, die in ac-
coord een loon van ten minste f 24.
biedt, dat, bij stijgende preslaüe, nog be
langrijk kan worden ^overschreden.
Ongeschikt en.
In tusschen zullen er ook arbeiders zijn,
die, bij allen goeden wil, er niet in sla
gen om in de werkverruiming tot bevre
digende prestaties te geraken. Daarom is
bepaald, dat degene, die ondanks betoonde
ijver, gcduiemle vier achtereenvolgende
weken niet de helft van de normaal ver
langde werkprestaties vermocht te leveren,
niet langer voor tewerkstelling in de
werkverruiming in aanmerking komt Hij
wordt dan opnieuw verwezen naar het
rijksarbeidsbureau, waar men zal beoor
deelen wat voor hem kan worden ge
daan.
Voeding ea huisvesting.
Van de ongeveer 55.030 thans in werk
verruiming werkende arbeiders legt het
overgrocte deel den afstand van het "werk
naar huis dagelijks per fiets af. Ongeveer
80C0 reizen per trein. Vootrs zijn er een
2100 bij particulieren ingekwartierd, ter
wijl circa 603C arbeiders huisvesting vin
den in kampementen. Op het loon van de
beide laatste categorieën wordt voor voe
ding en huisvesting een korting toegepast,
die, ai naar gelang van. de gemeenteklasse,
tusschen de twintig en vijftig cents per
dag ligt. Deze bedragen ondergaan voor
ongehmvden (niet kostwinners) een verdub
beling.
Sadile voorzorgen.
De in de werkverruiming tewerkgestelden
genieten een zelfdesociale verzorging als
de arbeider in het vrije bedrijf. Ziektewet,
invalid iteils- en ouderdomsrente, ongeval
lenwet, e.g. land- en tuinbouwongevallenwet
en kinderbijslagwet zijn. ten volle op hen
an toepassing. Speciale controleurs wa
ken ervoor, dat de brj particulieren inge
kwartierde arbeiders een goede verzorging
genieten.
Verlet en „fietseugeld".
Indien door omstandigheden, onafhanke
lijk van den wil van den arbeider, de nor
male werkweek van 48 uur niet kan wor
den gemaakt, dan wordt een, vergoeding ge
geven ~(b.\\ voor regen-, vorst-, water- en
tijveriet, of bij korte arbeidsdagen in den
winter), waardoor het bereiken van een
redelijk weekloon toch gewaarborgd blijft.
Ook in het toekennen van een vergoeding
bij geoorloofd verzuim is voorzien.
De werktijd bedraagt normaal
48 uur per week. De ingekwartierde en
in kampementen werkzame arbeiders zul
len, gerekend over oen periole van drie
weken, gemiddeld niet langer dan -18 uur
arbeid per week verrichten. Voor het ge
bruik van eigen waterlaarzen wordt een
vergoeding toegekend van 50 cent per week.
Voort het gebruik van een fiets, indien de
naar het werk af to leggen afstand meer
dan 10 kilometer bedraagt, eveneens 50
cent per week, wolk bedrag tot een gul
den wordt verhoogd, indien de afstand
grooter is dan 15 kilometer.
Wanneer van den arbei Ier wordt verlangd,
dat hij zijn fiets van linis medoneeint, atn
haar nabij een spoorwwegstalion buiten
zijn woonplaats te stallen, dan wordt hem
een vergoeding toegekend van fl.30 per
week, ongeacht den naar het werk af te
leggen afstand.
De rechtspositie.
Ten slolte is ook in de rechtspositie
van den arbeider voorzien, doordat op
grootere werken, waar meer dan 100 man
arbeiden, dooi het uitzendend orgaan van
het rijksarbeidsbureau, op voordracht van
de vakcenlralen (het N.V.V., het R.K.W.V.
en het C.N.V.) ten hoogste drie vertroor
wensmanneu uit de arbeiders zullen wor
den aangewezen, waaraan, overeenkomstig
een hiervoor opgestelde instructie, de taak
is opgedragen de belangen der arbeiders te
behartigen.
SINDS JAREN GEVESTIGD ATELIER
'zooveel moeite zult veroorzaken als mijn laat
ste leerlinge, die altijd trachtte te flirten met
de doctoren en studenten. Denk er aan, dat
wij Her zooiets niet kunnen toestaan."
„Ik ben heelemaal niet van plan te -flir
ten", antwoordde Mavis kalm, met een blozend
gezicht.
Zuster Owen was buitengewoon knap met
haar gouden haar en goed figuur, klassieke
trekken jong voor haar functie, maar Doro
thy had haar verteld, dat ze buitengewoon ver
standig en bekwaam was en dat alie doctoren
hoog tegen haar opkeken.
„Dat is ook maar het beste ats je in St.
Austin's wilt blijven", was het korte antwoord
van zuster Oweu, terwijl ze verdween.
„Wasch de medicijn-glazen om, Casslene",
gaf Hilda Bloom opdracht, „en doe het vlug.
De keuken is- aan het eind van dje gang."
Mavis verzamelde vlug de gebruikte glazen
op een blad en begon, in de keuken gekomen,
met haar taak. Het had haar erg gemakkelijk
werk toegeschenen, maar plotseling ieken haar
vingers wel verlamd. Tot haar schrik brak ze
bovendien nog een van de teere glazen, ter
wijl het haar niet meeviel om glans op de
anderen te krijgen. Ze had. zooiets nog nooit
eerder gedaan. Eindelijk was ze klaar met het
werkje. Ze holde met haar blad de gang op,
om, terwijl ze een hoek omsloeg, in hevige
botsinc te komen met een. langen man in een
witte jas, die uit de .tegenovergestelde rich
ting kwam, waardoor alie glazen op den grond
terecht kwamen.
„Tonyi" riep Mavis, hem aankijkend. „Wat
doe jij Her?"
Een verwonderde zusfer, 'die op hef geluid
van het brekende glas was afgekomen, trok
zich weer haastig terug, toen ze Anthony Dare
herkende.
Tony's heldere oogen monsterden,' - evenals
de zusters hadden gedaan, het knappe figuur-
Gisteravond heeft de vierde groep knm-
peerende journalisten in een kameraad-
schap&arvond ateclieid genoinen van de Can-
nenburgh, het historische slot van Maarten
win Rossum. waar vier weken lang journa
listen hebben gelogeerd.
.Op dezen kameraadschapsavond Was aan
wezig de heer H. Feltmeyer, voorman der
NederLandsche S.S., die den journalisten
op het bordes van de Cannenburgh heeft
toegesproken.
Problemen.
Het is spreker bekend, dat velen in onzen
tijd innerlijk worstelen met en trachten
een oplossing te vinden voor de proble
men van dezen tijd. Het is nu eenmaal niet
eenvoudig om een overtuiging van vandaag
te veranderen in een van morgen.
Waar het in dezen tijd om gaat is een
wereldbeschouwing, die tot vleesch en
bloed wordt.
Omstreeks 2 Juli hebben Nederlandsche
vrrpvilligers bij Lemberg aan den strijd
deelgenomen. Dit was niet het resultaat
van onvruchtbare debatten, van geworstel'
piet problemen, van menschen die meenen,
dat het vraagstuk van onzen tijd geen an
der is dan dat van systemen, waarbij het
een, de plaats kan innemen van een voor
gaand.
Alen moet begrip hebben voor de enorme
grootheid van dezen tijd, die een wendetijd
is, een noodzakelijke historische verande
ring van het aangezicht van. deze wereld
voor een langere periode dan honderd jaar.
En eerst hij, die dezen tijd zoo verstaat,
kan zich met d'e problemen bezig houden.
Elke andere vorm van het .zich bezig hou
den met dez'e vraagstukken is een gelief-
hebber, steriel als ad het andere op dit
gebied.
Saamhoerigiieid.
Ons gezamenlijk lot en onze gezamenlijke
toekomst moeten wijl 'beleven in het ka
der van ons eigen volk. Er is een grootere
saamhoorigheid in de wereld wordende,
ajs gevolg van een groeiproces, dat aan
den gang is. Dat is de groot-Germaansche
gemeenschapsgedachte. Wij denken niet in
schema's en formules, grooter eenheid
wordt onder den druk van gemeenschap
pelijk gevaar geboren, op een natuurlijke
basis; een eenheid ojp- basis der lotsver
bondenheid van menschen, die hun cultuur
hebben hoog te houden en te verdedigen
tje in rood en Wauw. Dan begon hij plotseling
te lachen.
„Ik heb mij bij den staf van St. Austin 3
gevoegd", verklaarde hij koel, „omdat ik hoor
de, dat jij hier zou komen, Mavis."
„Maar ik dacht je hebt altijd gezegd,
dat je in Londen ging wonen", protesteerde
zij ---erward, aangegrepen door _eep plotseling
voo-gevoel, dat er moeilijkheden op komst
war mi.
„Dat kan wachten", gaf de jonge chirurg
vertrouwelijk ten antwoord. „Je zult dit gedoe
spoedig moe worden. Als ik naar .Hariey Street
ga, zul jij, w'n lieveling, met me meegaan."
HOOFDSTUK IV.
De lachende oogen van Tony ontmoetend,
werd Mavis plotseling boos, erg hoos ook. Tonjj
Dare hield het voor vanzelfsprekend, dat hij
in alles zijn zin zou krijgen, maar zij zou hem
heel gauw laten zien, dat hij het bij het ver
keerde eind had.
„Je, vergist je", antwoordde ze met een woe
deenden klank "in haar stem en .vlammende
oogen, zoodat hij onwillekeurig een stap terug
deed. „Waarom zou ik met je mee gaan?,,
voegde ze er kalmer aan toe.
De lange witte gang was leeg. De twee wa
ren - Heen. Voor het eerst in zijn leven aarzel
de ay en voelde hij zich onzeker van zich-
zei'. «rouwen waren steeds voor zijn charmes
bezweken. Hij was dat beu. Hij had altijd ge
weten, dat Maris anders was en dat Hj zich
moeite zou moeten geven om baar te winnen,
maar hij had niet getwijfeld over het resultaat,
was er zeker van geweest, dat hij uiteindelijk
zou overwinnen.
„Je zult met me meegaan, omdat ik van je
houd en je als vrouw wil hebben", zei hrj.
Mavis Hef haar hoofd zoo snel op, dat haar
kapje ongemerkt afviel.
„En is dat volgens jou voldoende? Denk jij,
tegen krachten als het bolsjewisme en het
internationale kapitalisme.
.Een dergelijke lotsverbondenheid kan
slechts bestaan bij menschen van hetzelfde
nas en van denzelfUen aard. En wanneer
het nju gaat tegen de Sovjet-Unie, dan is dit
niet slechts te beschouwen als een toeval
lige episode, maar men bedenke, dat reeds
in 1788 duizenden Nederlanders de Oe
kraïne zijn binnengetrokken, die daar wel
varende dorpen stichtten, waarvan de mo
lens en die 'golvende korenvelden nog de
getuigen zijn. Dit w as het werk van Ne
derlandsche voortrekkers. Er ontstond een
ruimte van de Noordzee tot de Oeral, waar
Gcrmaansche menschen bij geboorterecht
de leiding hadden, omdat leiding slechts
kon uitgaan van menschen van dit ras.
Mogelijk lieden.
Men bedenke ook welke mogelijkheden er
zijn in deze ruimteconcept/e. Westelijk van
den Oeral zijn er aan grondstoffen acht
milliard ton aardolie niet geëxploiteerd,
terwijl in 'die Vereenigde Siaten slechte
drie milliard ton geweest zijn en. deze
zullen binnen 25 jaar zijn opgebruikt. De
onontgonnen ijzer- en andere ertsen, grond
stoffen, enz., in aanmerking nemende, valt
het mij op, dat velen niets beters weten te
doen dan zich te verliezen in onvrucht
bare discussies. i
Het is heerlijk in dezen tijd te leven, nu
een geschiedenis voor eeuwen wordt ge
vormd, zoo besloot de heer Feltmeyer. De
gene, die hieruit de consequentie weet te
trekken, die geloof in dje toekomst heeft
en met den tijd wil meemarcheeren, is voor
bestemd* om zoo mogelijk zich te scharen,
in. de rijen van de S.S., waarin 'deze
ideeën waaide en vorm hebben gevonden.
Dan hebben zij begrepen welke hun hou
ding in dezen tijd moet zijn.
Vandaag zal de Cannenburgh nog een
maal al zijn journalisten-gasten terugzien
ter gelegenheid van de rëunie.
Aan de Maas, in het hind van Maas en
Waal, ligt wellicht het oudste plaatsje van
Gelderland, zoo niet het oudste van Neder
land.
Het is Batenburg, of zooals het in de oud
ste spelling voorkomt: Batavorum. Het is niet
bekend of dit het Batavorum is, waarover-de
geschiedschrijver Tacitus melding maakt. Het
is ook wel mogelijk, dat hier eeu burcht stond
van Bato, een Keliischen prins.
De overblijfselen.van het slot Batenburg zijn
natuurlijk van veel later datum, van omstreeks
1600, doch de grondvesten waarop dit slot is
gebouwd, zouden uit do 4e eeuw dateeren.
De ruïne bestaat thans nog nit een gedeelte
van het Poortgebouw, een uitgekl ngden uit
kijktoren, een grooten, ronden toren en, pen
ringmuur met bastions. Op de binnenplaats
ziet men nog eeu oude waterput, waarin vol
gens de overlevering, ^de heidenen' gedoopt'
werden.
Deze put zou door St. Willebrordus gewijd
zijn. Het kasteel, dat in den loop der eeuwen
door vele bekende geslachten bewoond is ge
weest o.a. door de Batenburgs, de Broncfe-
borsten en de van Heeckerens is tijdens do
Fransche bezeiting in 1794 door onvoorzichtig
heid, door brand grootendeels verwoest.
In 1874 werd hij het plaatsje Batenburg
een uitgeholde Iwomstam gevonden met 150
urnen, welke thans voor het grootste gedeelte
berusten in het minderbroedersklooster te Megen
tenZuid-Westen" van Tiel. Ook werden hier
Romaansch aardewerk en Romaansche munten
gevonden. Brienburg was eertijds stad en had
een eigen munt, die echter bekend stond om
het slechte gehalte der afgeleverde geldstukken,
In de oude kerk te Batenburg, welke uit de
16e eeuw dateert, vindt men nog zeer oude
grafzerken en o a. een van Govert Cornells,
een muntgezel. Men vindt in deze kerk ver
der een bardsteenen doopvont uit de 13e eeuw,
een gebrandschilderd glas en vijf borden met
de familiewapens der vroegere kasteelbewoners.
dat ik niet van jou moet houden om met
je te kunnen trouwen?" vroeg ze op koelen
toon.
„Houd" je dan niet van me, lieveling?" Hjj
gal zijn stem dien vleienden klank, die hem
steeds alles had doen krijgen wat hij hebben
wilde. „Je zult spoedig het spelletje moe zijn,
om met werken je brood te verdienen. Alles
komt in orde. Wij gaan trouwen en ons in
Hariey Street vestigen."
„Ik houd niet van je, Tonv, en na dit ben
ik er niet eens zeker van, dat ik ooit wat
om je gegeven heb",* protesteerde zij. „Heeft
paps je niet verteld, dat ik met S.un Hart
ga trouwen, dat ik niet vrij ben om jouw
als ik het zoo noemen mag aanbod te aan
vaarden, ofschoon het meer klinkt als een
commando dan als een aanbod? Ik houd van
Sam en ik zal paps laten zien, dat ik even
goed iels kan bereiken, als Hj dat heeft ge
daan", merkte ze op, haar kin triomfantelijk
omhoog stekend.
Waf. wond ze zich op! Hij kon beter niet
aan haar zeggen, dat hrj die zoogenaamde ver
loving van haar niet serieus nam. Hij geloofde
met den ouden heer Casslene, dat deze on
beschaamde man, die zijn oogen had durven
opslaan tot een erfgename, die even ver boven-
hem stond als de sterren, slechts haar geld
wilde.
„Ik ben dol op je, Mavis, en ik weiger de
hoop op, te geven, dat je op een goeden dag
m'n vrouw zult worden", zei hij ernstig.
„Dat heeft geen zin. Ik zal nooit van je
kunnen houden", zei ze vastberaden. Ze keek
hem aan, terwijl ze dit zèi en daarbij begon
nen haar wangen te gloeien. „Ben je zoo ijdel,
Tony, dat je niet kunt beseffen, dat ik nooit
wat om je zal geven? Het zal je een hoop
onaangenaamheden besparen, als je hetgeen in
zeg als ernst opneemt."
[Wordt vervolgiD-
