HUMES en HUIGEN
Vellenbereidarij en Ververij
MEI ERLAND BOUWT IN
BAKSTEEN
„In den Molen", HOORDHESI38-65
fa. F. (L i Eist k MI
WILLEM FONTIJNE
HI I. k lifts
J. I. SUES. Tel. 18727,
J'.
Ij.
STILLE No- 9
ffi
Naaml. Venn. „KLUITKALK
R#Sacfi*iir»@fcafei*ieS«
R/ DIO MORGEN 2
BINCHJJM Co.
Ghemisehe Fabriek „Schiedam"
MaÉ'nsfaM en Aiuminiumwerken
„V0L0X gasmasker
Beijer Frauendorf
W. TREURNIET
C. vart Heemst
N.V. „De Komeet"
A. VAN DER MOST
Fa. J. D. GEUf
V
Post Do.
MERCURIUS
H. J. Beerattara
-r
Fag. 3
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
Zaterdag 9 Augustus 1941
De geschiedenis van een bij uitstek Neder-
iandsch product
fa. Wed. A. Vogelezang
Fabriek ni KORKEN en H0UTEH80NDELS
ALLE BOUWMATERIALEN
HOOFDSTRAAT 28 - Telef. 69570 - 69S90
Alle soorten Veevoeders,
Speciaal Paardenvoer.
WAT BIEDT DE
ZONDAG 10 AUGUSTUS I94!
MAANDAG II AUGUSTUS 1941
MARKIEZEN - ROLLUIKEN
DEKKLEEDEN - VLAGGEN
Nieuwe Haven 59, Schiedam
Bonus's Handeimij N.V.
Bogena N.V.
Lithografisch 8urp.au Steendrukken
„SCHIEDAM" N.V.
Houthandel, Zagerij en Schaverij
Buitenhavenweg 32, tel. 68053
„SCHIEDAM"
hompen en motorenhandel
ELECTRiSCHE POMPEN
tfoerdvest 35, tei.68796
H, D. COIV2SPReSS©Bi£fi
geeft zelfbescherming
N.V. Mij. „Oxygenium" Schiedam
Osptkww."
L' TEAKDEURENFABRIEK
ilUliUu u Loonzaag ejj Schaverij
EMMASTRAAT 28 a-b - TEL. 67752
Wand- en Vloertegels
Open Haardjes
Tegeischoorsteenmantels
I Gereedschappen I
SCHILDERSBEDRIJF
i
I1
ff
TT
Jn
li)
ij
m
V
li
DASHÏELL
HAMMETT
176
S
Wie zich langs de kronkelende dijken
van onze groo'e rivieren begeeft, wie de
schoonheid van vredige uiterwaarden met
grazend' vee, van groote boomgaarden en
piltoicsk verscholen dorpskerkjes tot zich
laat komen, die zal telkens weer stuiten op
lange rijen steenbakkerijen. De steenbak
kerij is een bij uitstek nationale inslelhng,
de baksteen derhalve een oar-iYe leriandsch
product. Daarom is het logisch, dat er
meer dan gewone belangstel ing bestaat
voor de geschiedenis van de baksteen, een
geschiedenis, die s zeer ver teruggrijpt.
Het laatste gedeelte van die historie
wordt thans met voortreffelijke duidelijk
heid en uitgebreidheid vertelt in het Mu
seum Boymans te Rotteidam, dat haar
snel gevormde traditie van opmerkelijke
zomertentoonstellingen dit jaar voortzet
met de expositie „Nederland bouwt in
"baksteen". Als uitgangspunt is gekozen
1800. Niet, omdat het begin van de negen
tiende eeuw de inleiding vormt van de
belangrijke hernieuwde toepassing van
baksteen in de Nederlandsche bouwkunst,
een toepassing, die een zeer belangrijke
geaardheid kreeg met het rijp worden van
dr. P. J. II. Cuypers, den grooten hervor
mer der Nederlandsche bouwkunst, die
terecht als de centrale figuur wordt aan
genomen van deze expositie,zooals ook
blijkt uit de prachtige catalogus, waar
in een fraaie reproductie van een krijt-
teekening van den groeten Roermond-
schan bouwmeester de eerste pagina be
slaat.
Van bet werk - van Cuypers vormen op
de tentoonstelling vooral zijn reisschet
sen een boeiend geheel. Het is trouwens
niet alleen in deze schetsen van Cuypers,
dat bouwkunst en schilderkunst elkaar de
hand reiken. De eerste drie der twee en
twintig in gebruik zijnde zalen zijn bezet
met schilderijen en aquarellen, voorstel
lende in baksteen uitgevoerde bouwwer
ken. Er bevinden zich hieronder werken,
die vooral ook als schilderstuk van meer
dan gewone beteekenis zijn, zooals een
stadsgezicht van Waldorp, liet Pleintje
te Soheveningen van Verveer en vooral de
St. Laurenstoron te Rotterdam van Cor
nells Springer.
Nog een derde kunstuiting treedt op
deze tentoonstelling in het vo'le daglicht,
een kunstuiting, die als zoodanig nog
lang niet algemeen erkend wordt, n.L de
fotografische kunst. Een lange rij van
buitengewoon knappe foto's biedt, onaf
hankelijk van hetgeen zij voorstellen,
reed-; om do folografische schoonheid zeer
veel te bewonderen.
Baksleeu in de architectuur.
Zooals de benaming der tentoonstelling
reeds zegt, is een en ander echter slechts
te beschouwen als een bijkomstige winst.
De opzet van de tentoonstelling is om aan
te toonen, op welke wijze dat mooie pro-
-duct, voor ilen aanvoer waarvan de rivier
kan zorg dragen zonder schepen, slechts
middels hel eigen, klei met zich bren
gende water, in de Nederlandsche archi
tectuur gebruikt wordt.
Te beginnen met het werk van Cuypers
kan deze tentoonstelling beschouwd wor
den als een reportage van de baksteen-
bonvvkunst. Van Cuypers zelve zien we de
wondermooie reisschetsen, zoomede af
beeldingen van zijn A.msterdamsch Cen
traalstation. En van zijn zoon Joseph en
zijn kleinzoon Pierre, heiden eveneens
dragers van dien in de Nederlandsche
bouwkunst zoo belangrijken naam Cuypers,
is daar de Ilaarlernsche St. Bavo even
eens in afbeeldingen op de tentoonstelling
aanwezig.
Cuypers' invloed op de laat negentien
de eeuwsehe en vroeg twintigste eeuw-
sc-he bouwkunst is van zeer vérstrekken
de beteekenis geweest. Hoezeer deze met
zorg samengestelde expositie een repor
tage, een liiMGrisclie vertelling is, bemerkt
men vooral aan de overzichtelijke wijze,
waarop die invloed van Cuypers voel
baar gemaakt is. Van do werken zijner
leerlingen verheft zich met name de St.
Kiooiaaskerk te Amsterdam van A. C.
Blevs ver boven bet middelmatige. Ook
hiervan is een fraaie foto op de tentoon
stelling aanwezig.
Na Cuypers Ja Berlage de groote figuur
uit de Nederlandsche bouwkunst van de
laatste eeuw. Berlage, hoewel afkomstig
uit de school van Cuypers, was opnieuw
een radicale hervormer.. Bekend is hoe
zeer de hypermoderne denkbeelden, zoo
als die vooral vastgelegd zijn in Borlage's
eerste gioole werk, bet Amsterdamsche
beursgebouw, fel bestreden zijn. Men noem
de dit beursgebouw aanvankelijk mon
sterachtig leelrjk en liet heeft vrij lang ge
duurd, eer men ontvankelijk werd vdor de
volkomen nieuwe schoonheidsuiting van
Berlage, in wien de baksteen intusschen
hernieuwd een veelvuldige toepassing vond.
Ook van Berlage zijn ter expositie belang
rijke reisschetsen aanwezig, waarvan voor
al zijn visie op de Cunera te Rhenen en
op het oude VVorkumsche kerkje een won
dere samenhang tusschen schilder en bou
wer aan den dag legt.
Den chronologischen weg bewandelend
komen wij dan aan de derde overheer-
schende figuur, K. P. C. de Bazel, de man
van de voorname, streng-logische zakelijk
heid die in haar correcte eenvoud" stille
schoonheden verborgen houdt. In het bi
zonder het gebouw van de Heide Maat
schappij te Amsterdam legt daarvan getui
genis af. AI"te zakelijk en daardoor ach
terblijvend in schoonheid is het gebouw
van de Nederlandsche Handel Maatschappij
te Amsterdam, waan an een maquette ge-
exp-oseerd wordt.
De Bazel was een rechtstreeksche leer
ling van Cuypers. Kromhout, de vierde
groote figuur van de Nederlandsche
bouwkunst van deze eeuw, stamt via
Bieys eveneens uit de schooi van Cuypers,
maar zijn' ongekend rijke fantasie con
trasteert toch wel scherp met den nuch
teren eenvoud van De Bazel.
Met Cuypers, Berlage, De Bazel en
Kromhout zijn de vier kernfiguien van
de tentoonstelling genoemd. Intusschen wi'
dit volstrekt niet zeggen, dat de overi
gé .inzendingen bijzaak zijn. Het legen-
deel is waar. Juist in de verscheidenheid
van het geëxposeerde, dat in totaal be
trekking heeft op niet minder dan tachtig
bouwmeesters, vindt de tentoonstelling
haar groote beteekenis. Men ziet er de
vriendelijke buitenhuizen, de o jd-llolland-
sche molens, de molerne boerenhoeve, het
zakelijk kantoorgebouw, de nieuwe opvat
tingen inzake den kerkbouw. Dat alles
treft men in bonte verscheidenheid op
deze stellis zeer belangrijke tentoonstel
ling aan Het zou ondoenlijk zjjn om een
ook maar eenigszins naar volledigheid zwe
mende opsomming te geven, van wat de
tentoonstelling dienaangaande bielt.-Bepa
len wij ons tot datgene, wat ons tijdens
een eerste rondwandeling wij hopen
er meerdere te maken opviel, dan zou
den wij - willen noemen het Amste'hotel
van Outshoom te Amsterdam en de voor
malige Groote Schouwburg van Verheul
te Rotterdam, grijpende naar oude vor
men en voorts een lange.jrj van moderne
baksteen! cpagsingen injde bouwkunsS zoo
als het Haaasche Bijenkorfgebouw, vap
Pieter Kramer, het getrouw van „De Te
legraaf' te Amsterdam van Staal, het
vriendelijke buitenatelier van Prof. "Ro
land Holst te Zundert van Margaret Staal
Kropholler, de moderne woningbouwop-
vattingen van Dudok, de Aula op de Al-
gemecne Begraafplaats te Haarlem van
FrieJhoff, het Alkmaarsche politiebuieau
van Kropholler, die ten tijde van de ope
ning d-r tentoonstelling juist zijn zestig
sten verjaardag vierde; het nieuwe Cen
traal Station te Utrecht en de Diergaarde
Blijdorp te -Rotterdam van Van Ravestyn,
boerderijen van Van der Kloot Meyburg,
arbeiderswoningen van Meintcma te Leeu
warden, enz., enz.
Het Itotlerdaniselio raadhuis.
Een bizondere plaats nemen stellig de
beide maquettes van een Rotterdamse!)
raadhuis in van De Bazel en Kromhout,
liet is vooral hierin, dat de hierboven ge
signaleerde scherpe tegenstelling tus-
- „verloren dagen", heette hei
vroeger- Nu niet meer - nu
zijn er- AKKERTJES"! Een paar
per dag. wèg pijn en narigheid I
schen deze beide bouwmeesters markant
aan den dag treedt Bij liet ontwerp van
De Bazel strakke, simplistische sober
heid, bij dat van Kromhout een wilde
ongebreidelde fantasie, die zich uitleefde
in een bepaald grootsche toien. Noch de
nuchterheid van De Bazel, noch de fan
tasie van Kromhout, wiens ontwerp, hoe
fraai ook, een beetje on-Noderlandsch
aandoet, zijn destijds tenslotte uitverko
zen. Men koos het ontwerp van Evers,
iets minder nuchter dan De Bazel, een
flink stuk minder fantastisch dan Krom
hout. Die keuze heeft destijds weinig
waaidcering kunnen vinden. De tentoon
stelling „Nederland bouwt in baksteen",
biedt thans een unieke gelegenheid om
een oordeel te vellen over de Rotterdam
sche sfadhuiskeuze. Dit lijkt ons ook za
kelijk goed gezien, aangezien een en an
der zender twijfel de nieuwsgierigheid
van den van huis uit een beetje chau-
\inistischen Rotterdammer zal prikkelen,
hetgeen het bezoek zal kunnen stimulee
ren. Do tentoonstelling zal voortduren, tot
15 October.
J. J. van Raalte
SCHIEDAM
„VEGISOL" GLASZIjDE
Isolatieschalen
VEREEN. GLASFABRIEKEN
SCH1EDAK
KORTE ACHTERWEG 13-15 SCHIEDAM
Telefoon 68872
Dir. "A. Lauwoars
TELEFOON G8606
LANGE HA VEN 41 - KEET5T£EG1
Telefoon 67899
Hilversum I, 415,5 M.
8 00 Gewijde muziek. 8 30 BNO. 8 13 Gramo
foon. 1000- Declamatie (Vrijz. Protestantse!)
Kerkcomité). 10 30 Kerkdienst (Vrijz. Profest.
Keikcomité). 12 00 Ernst van 't Hof met zijn
15 solisten. 12.45 BNO 1.00 Ned. Verbond
\oor Sijibeluinde. 1.15 Harmonieorkest „Ons
Genoegen". 185 Declamatie 145 Gramoioon
155 Harmonie-orkest „Apollo". 2 30 Declamatie,
2 40 Gramofoon. 2.40 Harmonie-orkest „Kunst
na stujd". 3.15 Luisterspel. 3 40 Harmonie
orkest „O.B.K.". 4 05 Gramofoon. 4.30 De Ram
Iders en orgel. 530 Voor de jeugd. 6 00 Gra
mofoon. 610 Sport v.m den dag 0 35 De
Meesterzangers. 7 00 Actueel halfumijc. 7 30
Revue 8 20 Luisterspel. 3.40 Omroejioikest
9 30 Ber. (Eng) 9.45 BXO 10 00 „An Ameri
can sees Holland".
Hilversum II, 301,5 M.
8.00 Giamofoon. 8 30 BNO. 8.45 Gramofoon.
10 00 Zondagmorgen zonder zorgen, 12 00 „Epns
Clinsten's rei/e naar de Eeuwigheid in onzen
tijd" (Chr. Radio i Stichting). 12 13 Bachcanlato.
12 45 BNO. 100 Curt llohcnheigcn en zijn
orkest. 155 Boekbesprekngi 215 Artihemsche
orkestvereeniging. 4 00 Wijdingswoord (Clirisl
Radio Stichting). 5 00 Rondom het orgel (Chr.
Radio Stichting). 5 30 Sportuitslagen 5 35 Klaas
van Beeck en zrjn orkest. G00 Declamatie.
010 Gerard .oho. en zijn orkest 7 00 BNO.
7.10 BNO. 7 20 Pianoduetten. 7.45 Reportage
8 00 „Do bedrogen Kadi". 8 45 Gramofoon.
9.45 BNO. 10 00—10.15 Gramofoon.
Hilversum I, 415,5 M.
G.45 Gramofoon. G.50 Gymnastiek. 7.00 Gra
mofoon. 7 45 Gymnastiek. 8.00 BNO. 8.15 Dag
opening (Vnjz Protestantsch Kerkcomité) 8.25
Gewijde muziek. 840 Gramofoon. 9.15 Voor de
huisvrouw. 9 20 Gramofoon. 11,00 Ensemble
Jack der kinderen. 1125 -Declamatie. 11.45
Vervolg van 11.00. 12.00 Fluit, piano en gra-
mofoon. 12 40 Almanak. 12.45 BNO 100 Of-
ge), cello en gramofoon. 1.45 Gramofoon. 2,00
Klaas van Beeck en zijn orkest. 2 30 Schram-
meikwartet. 3 00 V-por de vrouw. 3 45 Gramo
foon, 4 00 Concertgebouworkest 4 45 Voor de
jeugd." 515 BNO. 5 30 Orgel en zang. 6.00
Gramofoon. 813 Reportage £>.30 Salonorkest
7 GO Actueel halfuurtje. 7.30 Zang met piano
en gramofoon. 800 Viool, piano en gramofoon.
8.55 Boekhesjireking 9.10 Gramofoon, 9 30 Ber.
(Eng). 9 45 BNO. 10 00—10.15 „Things worth
knowing about Holland".
Hilversum II, 30.1,5 M.
6.45 Gramofoon. G 50 Gymnastiek 7 00 Gra
mofoon. 7 45 Gymnastiek. 8.00 BNO 8.15 Gra
mofoon. 10 00 Morgendienst (Chr. Radio Stich
ting). 10 20 Piono en gramofoon. 1100 Decla
matie. 1120 Gramofoc. 12.15 Frans Wouters
en zijn orkest. 12 45 BNO 100 Omroeporkest
en piano. 2 00 ffaarlemsche Orfccstvcrecmigmg.
4.00 Gramofoon 6 00 „De in vlood van do
vrouw op de karaktervorming van het jonge
kind in liuis en school" (Chr. Radio Stichting)
513 BNO 5 30 Gramofoon. 6 00 „Lichamelijke
en geestelijke gezondheid (Vrijz. Protest. Kerk-
comite). 615 Musette-orkest „Les Gars de Pa
ris" en gramofoon. 6 45 Gramofoon. 7.00 BNO.
710 BNO. 7.20 Voor de kleuters. 7 30 Gra
mofoon.* 7~43 Politiek weekpraalje. 800 Do
Romancers en hef, kleine Omroepraannenkoor.
8 35 Luisterspel. 9 00 Gramofoon. 9.15 Ensem
ble Bandi Balogh. 9.45 BNO. 10.00—1015 Gra
mofoon.
construeer» en repareert
Buitenhavenweg 90, Schiedam
Telefoon 6869a
Wij ivachten gaarne Vive orders
EXPEDITIE
OVERSCHIESCHESTR. 7 - SCHIEDAM
TELEF. 68768
Autoen paardcntvactie
Telefoon 69095 (3 lijnen)
Westvest 33-35 Schiedam
Specerij-surrogaten, extracten, etc.
Vitaminen - olie - emulsie
NIEUWE HAVEN S5/S7 - TEL. 68908
Zoekt niet elders ivut Schiedam leveren Kan
N.V. ANKER- EN KETTCNGFABRIEK
BUITENHAVENWEG 92/96
Postbox 68, Schiedam Telefoon 69141
Dr. SCHILLING NV
SCHIEDAM, IANGE HAVEN 55. TELEF. 68670
Oudste Ned. Speciaalfabriek van chem.
techn hulpstoffen voor industrie en ambacht
NOORDVEST 77 - TELEF. 67579
Machine- en
ZuurstoHenfabriek
SCHIEDAM
Telefoon 69061 (3 lijnen)
Zuurstof, StiJcstof
Anno 1625 - Schiedam
Ntderi. Papiervernietiging
en Ophaaldienst
Schiedam, Magazijn Noordvest 121
Tel. 68132 - C. de Vries, v. Swindensir.gel 16
Eenige volledige mach. Inrichting hier ter stede
f voor eik bedrijf bij
KORTE DAM iO
gTelefoon 67682 g
DBBU h—jiH
Schiedam, St. Anna Zusterstr 19-23. Tel. 68621
N.V Grossierderij
v.h. Karei L. Bijloo
Bocerstraat 26 Telefoon 68060
Groothandel in Levensmiddelen
Werkplaats: Korte Haven 2
Kantoor: Aleidastraat 90, telefoon 69932
- Alle Sehilderswerkzaamlieden -
"ss
Sb
4|
ijft
if
I-.
-* f
V
hf
4?.
lb
t
v'
Ir»
GESCHREVEN DOOR
TEEKENINGEK VAN
ALEXANDER
RAYMOND
MA AU 'X IS ONMOGELIJK „DE TOP" IN DRIE MINUTEN OI'
XE BELLEN f IK WEET NIET WAAR HIJ NU IS IK
KAN WEL EEN BOODSCHAP GEVEN HIER
OP TE BELLEN. MAAR KAN UREN DUREN
VOOR HU
ZEG HEM DAT
T EEN KWESTIE
IS VAN LEVEN OP
DOOD. ANDERS
ZOU IK NIET HEB»
NOG EEN MINUUT
EN VIER
SECONDEN
IK ZAL 'X j
MERCI! JE HAD
NOG EEN KWART
MINUUT OVERI
IS HU!
JE HEBT NOG
MINDER DAN
TWEE MINUTEN OM 'T
PEOBEERENI
REN. MAAR
BEN OPGEBELD!
JE HEBT NOG TWEE
EN EEN .KWART
MINUUT!
«>43:
