STADSNIEUWS
SPANNENDE REPORTAGE
t Uit MiiecUmfi u-eAleclm
Regentenheerschappij
F
Pag. 3
SCHtEDAMSCHB COURANT
De „onderlinge conventie van de vroedschap der stad
Schiedam" in 1786
Maandag 7 Juni 19$5
'Jfy,'
X
f
V
TENTOOMSTES.UHG STEDELIJK
MUSEUM
Uit do rijko verzameling schilderijen, aqua
rellen en beeldhouwwerken, eigendom van den
heer H. Nijgh -te Rotterdam, heeft do heer
C. II. Schwagermann, conservator van net 010-
dclijk Museum, oen keuze mogen doen om een
tentoonstelling te organiseeren in bet gebouw
aan de Hoogstraat.
Do hoer Nijgli beeft zich brj zijn aankoopen
noch tot tijdperken, noch tot scholen bepaald,
doch zich, zooals in het Voorwoord m den
goed verzorgden catalogus voor deze tentoon
stelling gezegd -wordt, laten leiden door het
devies: Jo pronds mon bien ou je le trouve (I
neem het goedo, waar ik he^ vind). En de
'heer Schwagermann heeft bg het maken
van een keus uit de verzameling, het zelfde
beginsel toegepast. Do beperkte plaatsruimto
in°hot museum is oorzaak geworden, dat van^
de jongere schilders weinig werk kon worden
geëxposeerd; de kunstenaars uit de tweede
helft der 19o o^uw zijn het best vertegenwoor
digd.
De tentoonstelling is Zaterdagmiddag in bijzijn
van een kleine, schaar belangstellenden^ waar
onder oenigo Rotterdamscho schilders, ge
opend. Do heer J. D i r\ k e 1 a a r, wethouder
van onderwijs en voorzitter van do commissie
van.advies inzake het Stedelijk Museum, sprak
enkele woorden van welkom,waarna de heer
C. H. Schwagermann een. deskundig
overzicht gaf van de tentoonstelling.
Het organiseeren van een kunsttentoonstelling al
dus do conservator, brengt onder de huidige om
standigheden bizondere bezwaren met zich. Vrijwel
geen plaats in Europa is voor oorlogsrisico en -ge-
va ir gevrijwaard en he- verdient bizondere waaraee-
rïng, dat de heer Nijgh na dc rondreis van zijn kunst
schatten aan de belangrijkste musea van ons land
bereid is een deel van zijn verzameling ook in ons
museum tentoon te stellen.
s Hen vijftal fraaie bronzen van de impressionistische
beeldhouwers Rodïn (De' goddelijke hand), Meunier
(Mimwerkster), Kolbe (Zittend naakt en Staand
naakt) en den nco-klassicist Maillol (Vrouw die
kapt) zijn in de wandvitrme op het trapbordes op
gesteld.
De schilderijen, aaunrellen cn teekeningen zijn in
de kleine tentoonstellingszaal aan den voorkant ge
ëxposeerd.
Beschaafd van kleur en lijn en uiterst gevoelig ge
schilderd Is het meesterlijke schilderij De Bron"
van Fantin Latour, een fraai „staal van Fransche cul-
tuur.
Van den begaafden Hollandschen schilder Gabriel
zijn een wijdsch waterlandschap en een stemmings
vol landschap met witte boerenhoeve ter weerszijden
van „De Bron" opgesteld. Als virtuoos schilder van
stillevens bekend, is Antoinc Voilon hier vertegen
woordigd met een vruchtenstillevcn en een vloeiend
geschilderd hasengezicht.
Tintelend van kleur en mooi gecomponeerd Is een
Fransch havengezicht van den Hollander Jongkind,
dat met een branding aan de Bretonsche kust van
Jules Dupré het havengezicht van Vollon flankeert.
Twee bloemstillevcns, een vans met rozen van Ga
briel cn een overwogen geobserveerd glas met hyacin
ten van Philip Rousseau zijn naast deze havengezich
ten gehangen.
Een breed geschilderd landschap van Georg Michel
met een sterlc lichteffect, roept herinneringen aan
Rembrandt op.
Dc voorlooper der Barbizonncrs N. Diaz sluit met
een fraai landschap de rij der^Frnnsche schilders op
deze - tentoonstelling vertegenwoordigd.
Opmerkelijk is het verschil tusschen het meer kleur
rijke werk der Fransche meesters cn het grijze tona-
listisch gestemde der Hollandsche schilders uit dien-
zelfden tijd. Fraaie voorbeelden van cUfTlollandsch
impressionisme zijn hier. de beide Iatïcl schap pen van
Gabriel, de Osscnkar en het Paardcnwed van Mauve
een blank stilleven (Bordje met haring) van Wcis
senbruch.
Na de Haagsche school wordt met den grooten
Breitner het Hollandsche palet weer boeiender van
kleur, een Amsterdamsche gracht bu winter, sereen
van stemming en een zonnige aquarel van huizen te
Gent zijn hier van dozen meester aanwezig.
Een boerderij met varkens met een fijnkleurïgen
achtergrond, een bloemstillcven en een schilderachtig
geteekend zelfportret getuigen van het sterke talent
van Willem de-Zwart.
Scherp van kleurcontrast is het hofje van Sure Ro
bertson. Het* blanke vruchtcnstilleven van Fcrnhout
geeft een beeld van de vernieuwde visie der thans
levende generatie van Hollandsche schilders. Zoo
wisselt met den tijd de uitdrukkingsvorm van den
kunstenaar.
Plastisch van vorm en sterk van kleur is het visch-
stilleven van den Belgischen schilder Walter Vacfe.
-v Van de in Amsterdam geboren David Oyena, die in
Brussel werkte, zijn een zelfportret en het portret
'van zijn tweelingbroer vlot geschilderd met een juist
gevoel voor de valcurs. Van Bonnington ia er een
schets van een dame met mof,
JAARVERLLAG NED.^PROT. BOND
In hok jaarverslag, door don secretaris van
den Ned. Prot. Bond, aideeling Schiedam, dr.
C. Bubberman, op do ledenvergaderingVrij-
dag jj. uitgebracht, wordt geconstateerd, dat
hot derdo oorlogsjaar zeer intens in tyct leven
dor afdeeling heeft ingegrepen, zoodat dit jaar
verslag niet dien opgewekton toon kan doen
hoo^eo als zulks nog ten vorige jare het
feval was. De bombardementen waren oorzaak
at ee*k aantal leden de stad tijdelijk of voor
goed verlieten; andere leden, werden opgeroe
pen voor tewerkstelling in het buitenland. Daar
tegenover staat een voortdurend goed kerk
bezoek en een treffende offervaardigheid.
Jn het verslagjaar ontvielen de afdeelïng 15
loden door den dood; dank zij do activiteit
der propaganda commissi o on den invloed der
huisbijeenkomsten traden 88 leden toe; wegens
verhuizing naar elders moesten 18 leden wor
den afgeschreven.
Daar ds J, G J. van Iterson het werk van
dr. H. Faber, die tot herstel van gezondheid
elders vertoeft, ovemam, moeten diens cate
chisaties op do scholen vervallen, met uitzon-
deering van die op het gymnasium en de
R.H B.S. Het aantal catechisanten op deze onder
wijsinrichtingen bedroeg ongeveer 140 in les
uren. In Kethel leidde ds. Van Iterson een
Bijbelkring.
UITREIKING DISTRIBUTIEBESCHEIDEN
Morgen worden distributiebescheiden 7e po
riodo in liet kantoor Broers*,-est 95 uitgereikt
van 9—12 en van half 2—,6 uur aan hen,
wier familienaam begint met YerdWa.
„Ik had gedacht dat u dat juist op prijs zoudt
stollen. Het zou een hulpmiddel kunnen zijn
om uw boodschap op fuimer schaal to ver
spreidon. Misschien hebt u gold noodig?"
Hrj- schudde ontkennend het hoofd.
„Geld is do vioek van deze wereld."-
„Wie bent u vroeg ik.
„Mon noemt mij Pure Bernard."
Hel was hem onaangenaam deze dingen aan
mo te vertellen, dat merkte ik duidelijk.
„Erg mededeelzaam bent u niet," glimlachte
ik. „Mag ik eens op een bijeenkomst komen?"
- „Een ieder is woikom."
Er, bleof mij niet veel anders 'over dan naar
de deur te gaan. Toen ik buiten stond, hoorde
ik hoe deze mot een zaciite klik in het slot
viel. En daar stond ik nu, op hot trottoir,
geen stook vorder. Om iets te doen, liep ik
maar oonsnaar don achterkant van hot ge
bouw. Daar ontdekte ik oen deur. Men moest
drio trapjes af, om er bij to komen .en
door do' duisternis was zo 'bijna niet to zien.
Ik ging da trapjes ""af on draaide do knik
om. In de duisternis* was alles stil. Even
aarzelde ik, maar toen ging ik vastbesloten
verder. Aan^ liet eind was weer een deur. Er
onder zag ik een streepje licht. Op do tce-
non, met kloppend hart, sioop ik verder. En
op dat oogenblik ging do deur opdrr.
Pa,X stond ik, de oogon knipperend togen
not^ ucht. Een> man stond tegenover mn. Nog
herinner ik mo, dat ik me op dat oogenblik
afvroeg, of ik zou gaan gillen,
En toon hoordo ik oen maar aï te bekendo
stem.
In September werd het plaatselijk jeugd
werk'gereorganiseerd; in overeenstemming met
de landelijke organisatie werd het Vrijzinnig
Protestantsch Kerkelijk Jeugdwerk ingesteld, on
der toezicht van een plaatselijkcai Jeugdraad
en onder auspiciën van de afdeoling Schiedam
van den Ned. Prot. Bond.
In October 1942 werd in samenwerking mot
verschillende vrijzinnige kerkelijke organisaties
te Rotterdam een hulpactie „Gezinszorg" op
gezet, welke ton doel heeft gees telg ken en zoo
noodig materieelen steun te verleenen aan
gezinnen van in het buitenland vertoevende
persopen.
Do afdeeling ontving in hot verslagjaar een
legaat, groot ,f 2000; uitvdo gelden van het
legaat Molenaar weid voor do eerste maal een
ondersteuning verleend.
Eindexamen R.H.B.S.
Voor het eindexamen afd. A van de Rijks*
HBS slaagden de volgende candidaten: A. Kreu-
ger en J. D. van Noort, Schiedam; L. de Jong,
W. van Noort wijk en Corry van der Windt,
Vlaaringer-Ambacht; Wiesje J. Hagenbeek te
Vlaardingen; Magda Gaarkeuken te Rotterdam
en P, H. de Wilde te Delft. Afgewezen geen.
Overreden en gedood
Vrijdagavond is op den Schiedarnsch© Sin
gel te Rotterdam de 38-jarige W. Stam, uit
Schiedam, toen hij op oen rijdende autobus
van <le R*E.T. wilde springen, gevallen en over*
reden. Do man weid zoer zwaar gewond naar
het ziekenhuis gebracht, waar hij later is over
leden.
Feestavonden
Ter gelegenheid van het behalen van het kampioen
schap 2e klasse N.V.B., ondcrafdeehng Rottterdam,
heeft de Schied, Voetbalvereen. „O.V. Zaterdag in
Musis Sacrum een feestavond gehouden, waarin een
zeer goede stemming hcerschto. Do voorzitter, de
heer P. Zwart heeft o.a. den heer J, R. fvocrsel-
man, directeur van de N.V. Producto, welkom ge-
hectcn en dezen dank gebracht voor den fmancieelcn
steun aan de verccniging verleend. Meegedeeld weid,
dat de heer Koersclman een plaquette ter beschikking
heeft gesteld als prijs voor-'den winnaar van te hou
den seriewedstrijden. Aan den heer Koerselman werd
het eerc-lidmaatschap der vereemging aangeboden.
Een aardig cabaret-programma werd uitgevoerd,
waaraan o.a. meewerkten ror. Schwips, caricaturist;
Martin van Hcelsbergen, tenor; Jaeq Dubreau, dte
liedjes aan de piano zong; de Moelee'f», die acroba
tiek op ladders vertoonden; Pola en Raimond traden
in dansnumme'rs op en dc Moano Hawaiins.
De Amusementsvcrccniging „Hercules" bestond
gisteren 4 jaren. In normaio tijden zou dat waar
schijnlijk met een Zigcunerbal zijn herdacht; nu" wa
ren dc leden in Mums Sacrum alleen in zigeuner-
costuum in Mums Sacrum bijeen cn vierden feest. Al
kon er niet gedanst worden, cr wa3 toch een pret
tige, opgewekte stemming. Wim van Noortwijk cn
zijn dansorkest en de Minahassa's, vijf man, die ha-
waian spelen, zorgden voor muziek; de zaal was
feestelijk versierd cn cr zijn gezelschapsspelletjes ge
daan.
In zijn openingswoord heeft de voorzitter L. Stout-
handel er op gewezen, dat ondanks de moeilijk
heden het de vereemging goed gaat. De mogelijkheid
om nis hd toe tc treden is op den dag, waarop het
vier-jarig bestaan werd gevierd, tijdelijk zelfs stop
gezet.
Heerenschoenen en jongensjasje
De volgende in het tijdvak van 29 Mei t.m. 4 Juni
'1943 gevonden voorwerpen zijn op werkdagen tus
schen I en 2 uur aan het politiebureau terug te be
komen:
Sleutels, ceintuurs, handschoenen en wanten, rijwicl-
pomp, pakje foto's, 5 ons gewicht, kinderportemon-
n«uc met inhoud, pet, stuk staaldraad, E.ïf.B.O.-m-
signe, schoolrapport, port-cmonnaie met geld en bon
nen.
Bij vinders: Rozenkrans, J, v, d,, Heuvel, Ouddorp-
schestraat 5a; zilverbon, P. J. Broek, Gasstraat 17;
ring met twee sleutels, M.SKuitcrs, Brcedstraat 40,
zwarte lage hccrenschoen, H. J, van Hees, Van
Bevcronstraat 6a, colbertjasje, T, van Kcsscl, Lange
Nieuwstraat 101; vulpotlood, F. Kooij, Westfranke-
landschestraat 70a;" wit kmderhocdje, R. van Mazijk,
Grofbaan 35-8; passerdoos met inhoud J. Scheele,
Bildcrdijkstraat 8a; regenjas, G. Bolraap, Bocrhave-
laan 113; portcmonnaie met inhoud, W. Kuhnc, St,
Liduinastraat 71a; rozenkrans m étui, T. Nesterman,
Stnjenschestraat 47b; jongensjasje, H. M. Damms,
Voltastraat 55; doosje auto-sicuteitjes, B. v. d. Hoek,
Graaf Florisstraat 73; damestaschje- (ledig), K. v. d.
Hoeven, Putterhoekschestraat 22; portemonnaic met
inhoud, Wed. Suttorp, Lange Kerkstraat 21; njwiel-
taschje met inhoud, B. v. d. Stelt, Goereeschestraat
7; zwart km der schoentje, S. v. d. Hoek, Van 's-Gra-
vcsandestraat 47; rozenkrans in étui, J. W. Wanslce-
ben, Manastraat 123a; vischnct, J. Smit, Prins Hen
drikstraat 4a; gele hond (teef), B. Warmedam,
Nieuwsticht (Z.Z.) 7.
Indien een gevonden voorwerp door den eigenaar
bij den vinder is afgehaald, wordt mecdcdeeling' ver
zocht aan het politiebureau, tel. 69333.
BURGEKLBJKE STAND
Geboren: 4 Juni. Johannes Dorainicus, z. van W.
G. Th. v, d. Raaf en R. v. Zalen, Lange Singel
straat 53. Arie Pietcr, z. van A. P. Vcrweij en J,
de Ruijter, Lange Singelstraat 53.
5 Juni. Robert, z. van H. J. P. Post en N. M. P.
Ligthart, Galileistraat 75. Petronella Cornelia, d,
van J. L. Bergen cn C. Wuistcr, Cclciusstraat 14.
Willem, z. van J. H. C, Witter en G. Bogerd, Korte
Achterweg 4. Lenie Nelly Cornelia, a, van W,
Kerkhoff en C. de Gelder, Singel 81.
Overleden: 4 Juni. A. J. v. d. Heijden, 60 j. Hfl-
vendyk 34.
AGENDA
SCHIEDAM
Passage Theater, 2.15 on 7.30 uur. De gemaskerde
vrouw. (18 jaar).
Monopole Theater, 2.15 cn 7.15 uur. Inspecteur Eyck
in den val (14 jaar).
Hedcn-5 Juli. Stedelijk Museum 105 u. Tentoonstel
ling schilderijen en beeldhouwwerken collectie
Nijgh,
ROTTERDAM
Arena, 2.15 en 7.30 uur. Gezelschap Du Mee: Plotse
ling en tweeling.
Capitol, 1.15, 3.30, 5.45 en 8 uqr. Rijpende jeugd.
(14 jaar.)
1.30,
Luxor, 1.30, 3.30 en 7,30 uur. De kus op het station.
(18 jaar).
Prinses. 2.15 en 7.30 uur. Mcnschen-noodlot. (14 j.)
Weer eens Luc Simon I
„Houd -jo good, Agues," fluisterde hij. „Ik
heb je zeker de stuipen bozorgd?" Met zijn
andere liand wreef hij zijn voorhoofd af. „Jjj
mij trouwens ook. Dus zijn we quitte."
De hemel al! een weet, wat het mo kostto
om mijn zenuwachtigheid to beheerschen, -hoe
ik alles in hot werk moest stellen, om het
boven van mijn lippen in bodwang te houden.
„Wat doe jij hier?"
Hij keek me oens aan mat een lachje in
zijn oogen.
„Weten ze, dat je hier bent?"
„Nee.,., maar..."
„Maar.... niets daarvan," zei hij. „Ik ben
hier ook onuitgonoodigd. En brul alsjeblieft
niet zoo tegen me, anders snijdon zo ons nog
don hals af."
„Wat is er in die kamer?"
„Niets, ik keek maar zoo'm* beetje rond?"
„Waarom ben je dan bang?"
„Ikik maakte een la .open en daar lag
oen revolver en een ouderwetsch scheermes in."
„Misschien heeft Père .Bernard ze van een
vaa rijn bekeerlingen afgenomen," opperde ik.
„O, heet dte ouwe sok zoo?" vroeg hij en
ik had 'me mijn tong we! af kunnen bijten!
van woede over mijn onvoorzichtigheid.
Hij leid do mo naar do deur en ik ging ge-
,dweo mee. Hij bracht me naar den hoek van
do straat en 'hield een taxi aan. Ik werd
er zonder pardon ingeduwd on Luc gaf den
chauffeur hot adres \;an mijn redactie. Zelf
bleef hij op hot trottoir achter. Zoodra hij uit
hot gezicht, was, tikte ik tegen de voorruit.-
„Passage du Casserole," zei ik,
„Maar, die hoer zei Boulevard Haussmann."
„Hij is geen heer," zei rk. „Passage 'du
Casserole en vlug een beetje,"
Het was In dien merkwardlgen üjd van de
tweede helft der 18e eeuw, dat In Holland in
breede kringen der burgerij belangstelling op
leefde voor de politiek en het politieke leven.
Als uiting hiervan verschenen tusschen de jaren
1747 en 1798 ieder jaar de z.g, „Nederlandsche
Jaerboeken", welke sinds 1766 „Nieuwe Neder
landsche Jaerboeken" heetten, die alle tezamen
niet minder dan 125 boekdeelen vormen; over
het woelige jaar der omwenteling 1787 alleen al
verschenen zeven deelen.
In het „zeventiende- deels tweede stuk" uit
1782 wordt over de maand November uit Schie
dam het volgende vermeld: „Schiedam. Eene
plegtige Afzending, bestaande uit de Heeren,
Raad en Regeerend Burgemeester J, Heereman;
twee Raden en oud Burgemcesteren J. J. Mispel
blom Beyer, Heer van Zuidscharwoude en L. cf?
Beer, bepevens den Pensionaris Jager, is den
6en November 1781, ten Hove in 's Hage ver-
p schenen en uit naam van de Vroedschap hun-
"ner Stad aan^Z D. Hoogheid te kennen gegeven,
dat H.Ed.Gr. Achtbaren by eene plegtige over
eenkomst zoodanige schikkingen hadden beraamd,
waar door ieder Lid der Regeeringe, volgens
eene wettige evenredigheid, na beurte het genot
zou erlangen van de voorregten, aan het lichaam
d«r Regeeringe toebehoorendcr en dus in het
vervolg .geene aanpryzingen van Z.D. Hoog
heid zouden kunnen ontvangen of aanneémen",
„Den 6 November "1782 zyu de Afgezondene
Heeren van onze Regcering, namelijk drie Bur
gemcesteren, en den Pertsionaris Jager, in 'sHjge
by Z.D. Hoogheid ter gehoor geweest, en heb
ben kennis gegeven van eene gesloten verdrag,
bereids door 19 Leden der Regeering getekend,
waarby besloten is, om-voortaan, zonder agt e
geven op eenige, hoegenaamds aanpryzingen, de
Staats en Stads Commissien, aan de Leden van
dc Regeering volgends geregelde beurten op te
dragen".
Schaamtelooze bevoor
rechting
Waarom tweemaal vrijwel woordelijk hetzelf
de gezegd moest worden in het Nederlandsche
Jaerboek zal den lezer niet recht duidelijk zijn,
wel echter de bedoeling van het besluit. Het
was de manifestatie vim He souvereiniteit der
regenten, van de schaamtelooze bevoorrechting
der regentenheerschappij,welke tot 1795 zou
duren,
Nu was Schiedam niet de eenige stad, die in
Holland in het jaar 1782 het den Erfstadhou
der Willem V duidelijk maakte, dat er een schik
king gemaakt was, waarbij ieder lid van de re
geering „volgens de balans van eene wettige
evenredigheid, en wel naar tourbcurten, het ge
not zou komèn te erlangen, van alle die' dou
ceurs en beneficiën, die aan het corps der Re
geeringe vastgehecht, of daartoe betrekkelijk wa
ren zonder dat zijne Doorl. Hoogh. zig in het
vervolg zoude behoeven te fatiguceren, of zig
in Hoogstdeszeifs gewigtige bezigheden te zien
interrumpeeren, door het ontvangen van solli-
cataticn (sic!), of 't gceven van recommanda-
tiën, ten behoeve van eenige hunner medeleden
Nadat mededceling van bet besluit was ge
daan. in de „Nederlandsche Jaerboeken" van
1782, kwam er"critiek in cfen vorm van een uit
gave in 1786. Op 26" Maart van dat jaar geeft
iemand, die zich verschuilt achter het pseudo
niem van „Semper Idem" (steeds dezelfde) dezê
mededeeling \vc:r, vermeerderd met de artikelen
van de bedoelde overeenkomst en de noodige cri-
tiek op het geheel. Hij begint zijn inleiding al
dus: „Zo dra de Burgers van Schiedam en veele
ingezeetenen dezer Provincie iets hadden .ge-
hoort van zoo eene plegtige overeenkomst, ver-
wagten zy dagelyks die met den Druk gemeen
te zien gemaakt, als doen niet twijffelende aan
de Vaderlandsch en Welmeenende Sentimenten
van.de Regecring van Schiedam... maar wan
neer de voorsch: Burgers meer dan 2 Jaren te
vergeefs na het gemeenmaken van die plegtige
overeenkomst hadden gewagt, wierd de verwon
dering door de nieuwsgierigheid vervangen, en
het wlerd in alle gezelschappen van fatzoende-
lijke Burgers, het onderwerp van Discours".
Iedere regentendochter
f 10.000 meer waard
Dit sloeg voornamelijk op het feit, dat bij de
overeenkomst de regeering van Schiedam erfe
lijk was gemaakt, zoowel in manlijke als In vrou
welijke lijn, ',,'t welk wlerd bevestigd als men
Heeren Regenten hoorden zeggen, dat ieder hun
ner Dogteren Tien Duyzend Guldens meerder
waardig was, dan voor het sluyten dier pleg
tige overeenkomst!" Trouwncs „Semper Idem"
heeft zich allang geërgerd aan de zeldzame ver
watenheid, waarmee de zich nu extra voelende
regentenzoontjes, die weten dat ze straks gemak
kelijk in het passende baantje zullen stappen, de
burgerij durven te bejegenen: „men behoefde hier
niet aan te twijffelen als men de Zoonen der Re
genten 10, 12 a 14 Jaren oud, ordentelijke Bur
gers zag vcorbygaan, zonder na hunnen hoed
te tasten, of die weederkeerig te groeten, zulke
jongens die in eene aangenomens montecring
langs de Straaten loopen".
langena doezer Slad en dcrzelver Ingezectó-
non". Men was eerlijker geweest, ala hmt*
gezegd, was: do belangen van dj* ïegenteuataiöj.
Na deze 28 artikelen volgen de namen vivk
do 24 Raden,.met de vermelding: wol gsjkxj-
send of niet goteekond. 1$ leden zijn gozwicï
hetgeen -„Senqior Hem zeer bctrèurl.
Het geschrift eindigt met de woorden: „Hiel
meede hebben wy d'Eer ons te teekenen, éeo.'
Vryhcidslievendq en Staatsgezinde Hollander,
Semper' Mem.
Schiedam, 26 Maart 1786."
-
VLAARDINGEN
Vacatures Ned. Kerv, Gemeente
Ü3. Schouten to Nootdorp hoeft het beroon
naar de Herv. gomeento alhier aangenotpaa;
In do vacature ds. M, Groenenberg is.
zegging van beroep gedaan aan ds. J, d'e'Lanfe
to Weisuin,
I>s. Groenenberg zal in verband niet z(ja
vertrok naar Amsterdam len Pinksterdag 0i
half 4 afscheid nomen in de Grooto Kerl
en om half 6 in do Nieuwe Kerk aan (joh
Binnensingel.
In een bücsnkomst in laatstgonoomdo kerk
heeft do wijk van ds. Groenenberg afschëm
gonomon van haar loer aar, die 11 jaren ts
Viaardingen werkte. Namens de wijkbewoners
werd een eetkamer-ameublement aangeboden.
Kort blnnenfandsch nieuws
Dc economische ^echter te Amsterdam veroi
deelde den Jordaner Blecke Willem tot een maand
vangcnis5traf cn f 1000 boete wegens handel in g<
den tientjes. Voor den diefstal van het geld xal
nog moeten boeten.
Onder Rosmalen zijn den lantsten tijd verschep
dene koeien uit de weide gestolen, welke uiterai
clandestien werden geslacht. Thans is een vijftal
sonen gearresteerd, dat met deze diefstallen in
band stond. Eén cadaver" werd gevonden; alleen
vet was eruit gehaald,
Tc Eindhoven is een -smokkelcom^lot ont<
waarbij 20 arestaties werden verricht. Duizenden
boter, zeker 150 000 eieren, textlelwaren, enz.
verhandeld.
De 31-jarige ambtenaar der prijsbeheersefy
P. Al G., lo Arnhem, is door de rohtbank ak
veroordeeld tot '2 jaar gevangenisstraf, omdat
tegenover fabrikanten had voorgewend invloed te
non uitoefenen op do hoogte van de hun op
lcgqcn boete, indien hem daarvoor een belooninè
word gegeven.
De kantonrechter te Groningen veroordeelde c©o
melkventer, dio water bij' zijn melk had gedaan, tot
vijf dagen principiale hechtenis.
De 2-jarige Van G., die uit een raam van <^e
bovenverdieping der ouderlijk woning te Eindhoven
viel, is aan zijn verwondingen overle~öiu
VOEDINGSGEWASSEN IN E1GEK TUIN
81.
VERSCHE GROENTEN VOOR DEN ZOMER,
Vele volkstuinders en andere tulnamateurs plegen
naast hun aardappelen cn bruine boonen ook noe e<Jn
\rij belangrijke hoeveelheid groenten voor versch
bruik cn voor den inmaak te telen. Tot de belang
rijkste en voedzaamste hiervan behooren ongetwijfeld
de peulvruchten, zooals tuinbooncn, doperwten, alo-
boonerT en snïjbooncn. .Ter voorkoming van te een
zijdige voeding doet men echter verstandig door naast
de2c peulvruchten ook verschillende bladgroenten,
wortel- en knolgewassen en nog andere producten
als vocdingsreserve te telen. Van de bladgroenten
komen hiervoor kropsla, andijvie, namenia en snij-
biet in aanmerking. Dc laatstgenoemde twee kunnen
des zomera eenige keeren worden gesneden. Om te
den zomer steeds kropsla ter beschikking te hebben.
plante of znaic men vanaf April tot in Juli iedeid
maand wat uit.
De bekende ronde zomerbietcn leveren ook een uit
stekend en smakelijk zomergcrecht en mogen eigen
lijk in geen tuin ontbreken. Ze kunnen in April óf
begin Mei nog worden gezaaid. Later worden zo Op
15 cm \iitgcdund. Voorts zaaic men 2 4 3 keer in het
seizoen wat zomerwortclcn. b.v. in April, in Mei en
ten slotte nog eens in Juni/ Later op 4 i 5 cm uit
dunnen. Verder mogen ook tomaten niet ontbreken.
Ten slotte kunnen Jn Augustus als natcelt ook nog
maals spinazie, raapstelen en radijs worden gezaaid.
Al deze groenten nemen slechts weinig ruimte in be
slag. Indien men voor elk tijdens den zomer een pact
vierkante meter bestemt, dan wordt een nuttigo Re
serve aan smakelijke groenten verkregen, hetgeen ópn
voortdurende variatie in het dagehjksche menu mo
gelijk maaitt.
Hooncnd noemt de schrijver de plechtige
schikking „dat Meesterstuk", en hij hoopt, dat,
door deze openbaarmaking de overheid er goede
nota van zal nemen, en dat de Heeren Staten
van Holland en Westvriesland, als "souvereinen
der provincie, er aandacht aan zullen besteden.
Hij betreurt het ten zeerste, dat de regenten
zich hebben laten verleiden tot onderteekening
van die conventie, en in zijn naschrift zegt hij
nog, 'dat hij uit de volgorde van onderteekening
door de 19 van de 24 Raden meent te mogen
afleiden, dat op de onderteekenaren pressie is
uitgeoefend, „wel verstaande wie eerst zyn toe-
getrecden, cn welke dwangrecdenen en middelen
zyn gebruikt om eenige tot teekenen te bewee-
gen en overtehalen". Zijn stijl is zeer verward en
af en toe is zijn bedoeling volkomen duister.
Tegen cumulatie
In do onderlinge conventie wordt er op aan
gedrongen, dal voor stadsbedieningen geen per
sonen in aanmerking komen om aan don Stad
houder voor benoeming to 'worden voorgedra
gen dio „aan dezer Stads Ilegeering niet aan
genaam zijn". Zoodoende was niemand be
noembaar of verkiesbaar, tenzij hij de conventie
had oriderteckend! Het „consulaat" moest
voorlaan bekleed worden door drie der twaalf
.oudsto leden, die de schikking onderteekerfileii.
Sommige ambten, zooals dat van het college
der Admiraliteit op do Maas, leden van de
Staten van Holland en Westvriesland, Schout,
enz., zouden tor vrije keuzo Wordon aangeboden
aan do leden dor. vroedschap, to beginnen bij
den oudste.
Tegen cumulatie van betrekkingen werd wol
gowaakt, bepaalde combinaties werden verbo
den. Wie tot burgemeester was benoemd (er
waren er vroeger moordere tegelijk), behoefde
dat ambt niet langer dan gedurende één jaar
waar te nemen, maar voeldo hij er voor,
dan kon hij gerust blijven.
Do verschillende artikelen van de conven
tie, 26 in het geheel, zijn hier en daar vrij
wel onleesbaar van do vreemde gewichtig aan
doende u ooi den op Latijnschen of Franschen
grondslag. Art. 13 luidt b.v.„Doch om allo
inisbiüiken van voorgaande Art. to praeveniee-
ren, zal do zoodanige voor do benoeming en
aanvaarding van de in dit geval op hem
te Confereerende Commissien, zich op zijn
woord van Eer, of op den Eed bij den aan
vang zijner bediening gedaan, welko zal wor
don gehouden voor gerepeteerd, in de vollo
maandelijkse bijeenkomst moeten Expurgceien
van geene Sinistre weegen of Sollicitalien direct
nog indirect te hebben gebruikt nog gedaan
om door zijne Doorl. Hoogh. ter" Electie "als
Burgemeester te worden gepasseerd".
In sommigo gevallen werden dragers van oen
ambf" niet meer op aanbeveling benoemd, maar
rechtstreeks door de vroedschap aangewezen.
Erfelijke ambten
Art. 16 komt er ruiterlijk voor uit, wat de
bedoeling van de regenton eigenlijk was: het
erfelijk maken van de "ambten. „Tot nieuwe
Vroedschappen zullen voor,en boven allo an
deren praeterabe! zyn on genomineerd moeten
wordon, Zoouea of hehuuwd Zoonen van Vroed
schappen, of Ministers, welke daar too Nomi-
nabel zyn, zullende egter attyd do Zoonen
en hehuuwd Zoonen van do Vroedschappen, mits
bezittende de hoedanigheden cn kwaliteiten,
welke volgens de Octroyeon en Previlegien wor
den vereischt, en welko beslissing aan 't oor--
deel van tweo Derdens der meerderheid by
deezo wordt overgelaten, boven die der Mi
nisters Praeferabol zyn, en daarenboven do
Wettige eigo Zoonen altoos boven hehuuwd
Zoonen, en zulks zonder onderscheid van den
Rang hunner voorvaderen, dan zal den oudsten
altoos boven den jongsten in Jaaren in een
ovengelyk Regt van Sollicitatie staande den
voorrang hebben". Gelukkig dat er nog staat:
„mits bezittende do hoedanigheden en kwali
teiten".
Art. 18' sluit hier bij aan, waar het heet:
„Ingevalle een Vader voor een Zoon of ver
dere wettige dissendenten deszelfs Charge als
Vroedschap met consent van do Agtbaro Ver
gadering zal gelieven needer te leggen zal het
denzelven vrystaan, om met kermis van de
Vroedschap zich by zyne Doorl. Hoogheid te
adresseerèn, ten eindo omtrent de Electie een
directe verzekering te hebben". Dus .van te
voren verzekert een vador er zich reods van,
dat zoonlief hem In zijn functïo zal opvolgen,
hopelijk ook „mits...," 1
Dat de bekleeders der verschillende fnneties
inwoners van Schiedam moeten zijn, kan ons
niet onbillijk voorkomen. En in het laalsto
artikel wordt er nog oens op gewezen, dat het
„allesinls met het Rigtsnoer van oen evenredige
biliykheid is overeenkomende, en niet alleen
zal kunnen strekken, maar ook hoogstnodig is,
tot bovesliging van eon mutueelo Vriendschap,
Considentio en eenstemmigheid, mitsgaders tot
bevordering en Handhaving van. de waaro be-
HOOFDSTUK IV.
Verdoovende middelen!
Luc_ was nergens moor to ontdekken, toen
ik terug kwam. Ik sloop weor naar do deur
en hoopte maar, da4 do homol nu eons met
me zou zijn.
Wat mo eenigszins verbaasde, was, dat er
nog een licht brandde in don tempel. Wat zou
daar gaande zijn?
Ten slotte ging de dour open en een man
kwam naar buiten... en nog één. De één was
do Père, do ander oen voel groobero figuur.
Ik bekeek hem wat nauwkeuriger en zag, dat
hij ongetwijfeld een zeeman moest zijn. Hij
droeg een blauwe trui on zware waterlaarzen.
Hun stommen bereikten mo, maar ik kon hen
niet verstaan, omdat zij oen vreemde taal spra
ken, waarschijnlijk Russisch, dacht ik.
Kort daarop ging dozeeman weg. Op dat
oogenblik zette hij zijn 'pot op en zag ik,
dat er een naam op-stond,
S.s. Memel...
En ik geloof, dat dat hof oogenblik was,
waarop ik de vasto overtuiging kfeeg, dat ik
niet op een doodloopend spoor was. Hier was
inderdaad iets geheimzinnigs gaande. Die rus
tige, zoogenaamde tempel, verborg ©on sinister
geheim.... Toen kwam ik te voorschijn en
naastte me, den zeeman te volgen. Het was
zeer zeker do wonderlijkste, vervolging die ik
ooit heb bijgewoond.
Hij nam een bus. Hot was op hot rdp-
portjo en ik waagde er mijn loven bij, maar
het gelukte me dezelfde bus nog .-te pakken.
Ten slotte bovonden wij ons ha een der
straten van Paasy, waar hij aan ©en. dor def
tigste huizen beiae. Hij werd onmiddellijk toe-
gemten, Hij bleef niet langer dan vjjf mimi ton
J. \V. Hoïbaijs tc Ihlicgcrsbcrg, mr. J. v. Wutfftèh
Pctthe sis curstor vervangen doortnr. i. Blek,
Scbiedarasihcsinge! 181. Rotterdam.
Surseance van betaling: D.d, 21 Mei 1943 is aap
"Willem v. Oortmerssen, koopman te Rotterdam voor-
Ioopig surséance van betaling verleend.
De scbuldeischers sullen worden opgeroepen om.,Ie
versebljnen in de raadkamer der rechtbank op 4 hun
1943 v.m. 11.15 uur ten eindo op het verzoek te wor
den gehoord.
Tot bewindvoerder Is benoemd mr. R. P. A. Dij
ker te Rotterdam.
Uitgesproken: 21 Mei. M. A. Basatein, beeldhou
wer. Rotterdam, Pietcr de Hooghstraat 45a. R.c. mi.
L. 3, v. Geiein Vitringa. Cur, mr. P. R. Leopold
In de week van 24 tot en met 29 Mei 1943 nerdeb
in Nederland 7 faillissementen uitgesproken.
Uitgesproken: 26 Mei. H. J, Kooreman, h.o. I*.
Noorder Bükembailagcfabricken. Jcricholaan 92 w
Rotterdam. R.c. mr. L. I. v, Golein Vitringe. Cöï.
mr. A. \V. Tones ie Rotterdam.
Gedeponeerde uïtdeclingslijstcn: 19 Mek Wijlen
nelia Blonk Sr., in leven rustend landbouwer
Bergambacht. Geëindigd door verbindend worden
eenige uitdeelingslüst. Uitkeerlng nihil aan cono
roerende crediteuren.
Maandstatistiek: Noord-Holland (exclusief A in iter,
dam 3; Arasterdam 2; Zuid-Holland (excl. Pen 11 a jn)
en Rotterdam) 2; Den Haag 4; Rotterdam 4; Utrecht
Gelderland 4; Noord-Brabant lï Limburg 1; Zee
land friesland Groningen Drente Ovcf-
Ijsscl 2. Totaal 22 faillisementen. Totaal vanaf 1 Jan,
1943 146 frilisscmcnten. Totaal zelfdo tijdvak vorig
jaar 182 faillissementen.
binnen en er was oen, voldane glimlach op zijn
gelaat, toen.* hij weer 'naar bnilen kwam.
Zoo langzamerhand was het tamelijk laat ge
worden. Ik ging echter naar het huis oil belde,
nu zelf.
-„Wie woont hier?"
Do indrukwekkende knecht, dia mij opon
deed, was kennelijk verbaasd over een derge
lijke vraag.
„Mag ik misschien weten, In hoeverre u
dat aangaat?" stotterde hij, want hij merkte
toch wel, dat ik niet voor een bedelpartij of
zoo iets kwaip-
„Noc," zet ik uit de hopgte. „Antwoord mij
maar liever."
Hg merkte blijkbaar, dat Ik mij niet liet
afpoeieren.
„Do baron De Chaxron is in het buitenland.
Do zuster van 'de barónes, freule Constance
Martin, logeert hier op het oogenblik."
„Ik zou graag do barones even sproken."
„Do barones heeft zich roods tor ruste be
geven."
„Zeg dan maar, dat het belangrijk 'is.**
H(j aarzelde.
„Zeg maar, dat het in, verband staat met
den, Tempel van den Berg Ararat."-
Toon hij terug kwam, was er oen trek
van onbeschrijfelijke verbazing op zijn gladde
gezicht.
„Mevrquw de barones zal n ontvangen."
De kamer, waar htj mij naar toebracht, was
een, kleine zijkamer. Do barones kwam bin
nen. Zij was oen. knappe vrouw van ongovcor
dertig jaar,
„Ik heb begrepen, dat u. van den Tempel
bent? Waarom komt Vanavond weor? Waar
om kunt amij niet met rust Jaton?" Haar
stem klonk toonloos.
VLASBEURS,
Heden -werden ter beurze te Rotterdam aangevo^rjS
ficc v
stelling was, en hetwelk ook onverkocht bleef,
300 K.G. Hollandsch geel, waarvoor w<?:
ngevoord
lielarig»
FAILLISSEMENTEN.
Opgegeven door het Instituut voor Handels- en Bo-
drijrsvoorlichtini
D.d. 18 Mei
Amsterdam.
943 werd in het faillissement van A»
Dit had ik niet verwacht.
„Ik hoor niet bij den Tempel. Ik ben alteeri
gokomoa orn u er het een en ander oyör
to vragen," zei ïk zoo rustig ea vriendelijk!
mogelijk.
Een blik van begrijpen kwam In. haar oogen.
„Wio bont u?"
„Ik ben van de pers.... van Le Clairoa."-
Met een bruusk* gebaar keerde zij zich oncfc
„Gaat u weg," riep zij. „Gaat u im 'sh&
mels naam weg. Ik heb niets te vertellen,"'
Zrj greep naar oen bellokoord en trok rif
aan. „Do huisknecht zal u uitlaten."
En op dat oogenblik was het aisof ,haa|
tegenstand, haar laalsto bootje zolfbehoerscMng
brak. De tranen begonnen to vloeien. Snikk^;
doorschokten haar. Zij veriiot snél do kameg,
ik hoordo haar vooislappon langs do gang ver-
dwijnen en het slaan van een deur.
Daar slond ik nu, stomverbaasd.,.. Ik hoorde
don knecht naar boven komen en. ik ging de,
kamer uit hem tegemoet. Door een zware deüjf
heen, kon ik vaag hot snikken van de jong§
vrouw hooren.
Ik handcido bij ingeving, keerde mij om eqj!
ging do kamer binnen, waaruit de snikken vtót
do barones kwamen. Zij lag geknield voor
bed. Zij weende, alsof haar hart. brak.
Op het bed lag een meisje. Ook zij wa,a
betooverond knap en veel jonger dan de baron»,
Haar gezichtje was-" kinderlijk cn onschuldjgj
haar oogen half gesloten. Ik kwam voorzichtig;
eenige passen nader.
Er hing in do kamer een vreemde geur.
waarvan ik me nu pas bewust werd.
zoeto, maar verderfelijke geur, de zoete, zoéj|jf
geur van de papaver, do wierook van d«s!s
waanzin, dio duizend zielen ten verderve heeft
gevoerd.,..