HET DEVOTIE- EN BIDPRENTJE OORLOGSKERSTMIS TE BERLIJN Velen moeten den „Heiligenabend" ver van huis vieren Werp geen „scherp" tusschen de aardappelschillen Hun beieekenis en ontwikkeling a mLmJLMiflCi Vrijdag 24 December 1943 SCKfëDAMSCHE COURANT Een reisvergunning vereischt Als de adventskrans was opgehangen De Kerstmarkt te Berlijn Kerstnacht in de-vuurlinie Uitreiking dr. Goetlev/aagen-prijs Kleine menu's in restaurants fag 2 De brandweer wordt onderdeel van de politie Drie dooden tengevolge van ontploffing van een projectiel Rijkshoreca opgeheven VLAAKDIMGEM Het gedachtenis- of bidprentje SEU'W Bijkantoor N.V.D. Godsriienstiga samenkomsten Zondagsdienst dokiers en apothekers Kist op wieion BURGERLIJKE STAND AGENDA Capitoi Kort binneniandsch nieuws (Van onzen Berlijnscheu correspondent}. Berlijn bereidt zich cour op de vie ring van Kerstmis, het vijfde Kerst feest sindshet uitbreken van den oor log. Er ligt iets onzegbaars treurigs in het woord „Kriegsweiknachtén". Kerstmis is in heel Duitschland steeds het familiefeest bij uitnemendheid ge weest. Op „Heiligenabend", den voor avond van Kerstmis, wanneer de eigen lijke' viering plaats vond, slotendo winkels reeds vroeg in den middag. Na vier uur zag men vrijwel, geen sterveling meer op straat. Uiterlijk om zes uur waren alle cafó'9 en restau rants, schouwburgen en bioscopen ge sloten. Sommige groole restauranis ga- ven een diner met muziek en dans voor do „eenzamen". Weken van tevo ren moest men zijn tafeltje bestol- .ren moest men zijn tafeltje bestellen, omdat er maar heel weinig van derge lijke „Junggesellcn-weihnaehtsteier" wa ren. En degenen, die er in arren moedo naar toe gingen, werden door nie mand benijd, al zag het menu er nog zoo aantrekkelijk uit. al was de wijn nog zoo goed en speelde er nog zoo'n uitstekende kapel. Want op den voor avond van Kerstmis hehoordo men in den vertrouwden familiekring te zijn. Jongens, die carrière hoopten te maken in de groole stad, jonge meisjes, dio haar ouderlijke huis hadden verlaten om elders een zelfstandig beslaan op te bouwen, telden htm laatste geld na aan oen spoorwegloket om naar buis te kunnen gaan. Jonggehuwden spaarden desnoods een boel jaar lang om do Kerstdagen in do ouderlijko woning door te kunnen brengen. Het vijfde oorlogs-Kcrslfeest ziet er ■boel anders uit. Het is in do cersto plaats een feest van ernstigo bezinning en in veto gevallen van droe-vo her innering. Er is practisch geon Duitsch gozin, waar niet een of moer plaatsen aan den fcestdisch leegstaan. Do ra dio zal weer met behulp van tien duizenden meters telefoondraad een ver binding tot stand brengen mot de meest afgelegen deelcn van het front. Deze uitzendingen, waarbij do stemmen van honderden Duitsche soldaden aan alle fronten en van vrouwen on moeders van soldaten uit alle Duitsche sloden weerklinken, hebben steeds een groot succes gehad, maai- natuurlijk kunnen die bonderden blijde stemmen die mil- lioeneai leege plaatsen niet vullen. - De drastische beperking van het spoorwegverkeer, waartoe de oorlog dwingt, maakt het uiteraard onmogelijk ieder, die gaamo met Kerstmis op rei9 •zou willen gaan zonder meer te ver voeren. Sinds oenige jaren reeds past men in Duitschland de methode toe, dat men in tijden van grooto drukte bij de spoorwegen Kerstmis, Pa- scbeo, zomervacanties „Zulassunga- k ar ten" uitgeeft, waarop nauwkeurig slaat aangegeven, op welken dag en met welken trein men. mag reizen. Deze kaarten worden gratis verstrekt, maar zijn absoluut noodzakelijk, omdat men in do voorgeschreven periode zonder zoo'n kaart geon trefu betreden mag, onverschillig of men in het bezit van een spoorkaartje' is of niet. De direc tie der spoorwegen kon op die manier don stroom van reizigers rogeten, daar natuurlijk niet meer „Zulassungskarteu" worden uitgereikt dan er plaatsen be schikbaar waren. In de praktijk vol deed dit systeem echter niet heelemaal. Wie immers in do gelegenheid was een halven dag in do rij te staan Voor een station of een reisbureau, kreeg zonder meer zoo'n kaart, terwijl degene, die daar geon tijd voor had, thuis moest blijven, ook al kon hij moreel nog zooveel recht op een reis doen gelden. Daarom heeft mon dit maal zijn toevlucht genoraan tot an dere maatregelen. Degene, 'die zich meer dan 10Ó kilometer van zijn woon plaats wil verwijderen en daartoe vol gens de desbetreffende bepalingen het recht heeft, moet zich naar het politie bureau begeven, waar hem, mits hij kan aantoonen, dat hij er recht op heeft, een reisvergunning wordt ver strekt. Men hoopt hiermed v iral le bereiken, dat allo arbcide: oe mo menteel door de gevaren au ilo lucht gedoemd zijn alleen te leven, hun naar elders geëvacueerde vrouwen kunnen bezoeken. Helaas is het niet mogelijk gebleken, ook de geëvacueerde kinderen bet Kerst feest bij hun ouders te laten vieren. Het bleek n.L niet doenlijk de mil- iioeneo kinderen, die uit Rijnland en Rutogebied, uit Noordwest- en Zuidwest- Duilschland alsmede uit Berbyn, Han- v nover enz. naar veiliger sLearen zijn overgebracht eu die in zeer vele ge- vollen vijfhonderd tot duizend kilo meter van hun eigenlijke woonplaats veTwjjderd zijn, op korten termijn to vervoeren. Een harde slag. zoowel voor ouders als voor kinderen! Vroeger werd .de nadering van Kerst- mist reeds een maand van tevoren aangekondigd door de adventskrans. Nauwelijks was do advent begonnen, of niet alleen in de winkels, maar ook in iedere huiskamer hield de advents krans haar intredo. Het is een krans van dennengroen, gesmukt met gouden linten, roode kaarsen en met zilver- poeder bestoven dennenappels. De Zon dagen van de advent hadden iedc-r hun eigen naam: koperen Zondag, bron zen Zondag, zilveren Zondag en gou den Zondag. Vooral do gouden Zon dag, de laats to Zondag voor Kersl- mis, was een volksfeest. Allo winkels waren dan geopsnd en stralend van Jicht stapelden zij fn hun étalages d-e schatten op, waarmede zij de dichte drommen van voorbijgangers tot koo- pen trachtten te verleiden. Hieraan heeft de oorlog oen einde gemaakt door de verduistering. Later, toen do voor raden meer en meer inkrompen, bleven de winkels ook op gouden Zondag ge «loten. Do distributie deed do rest. De Kerstgans, die ook op do tafo! der minder bédeelden zeiden ontbrak, ver dween. Do marsepein eveneens. Do laat st** jaren wordt er met Kerstmis op extra bonnen, die met ingang van dit jaar niet meer aan buitenlanders worden verstrekt, ecu halve l'lesch gedistilleeerd, een heelflesch wijn en een half ons koffie per hoofd verstrekt. Een zeer groot probleem vormt hot speelgoed, dat in Duitschland sinds geruimeu tijd op kaarten wordt verkocht en wel op kindertexlielknarten, zoodat alleen do ouders uit do beperkte voorraden iels voor bun kinderen kunnen koopen. Het léger én do Hillerjeugd knutselen aller lei kleinigheden voor du kleintjes. Ook in sommige fabrieken heeft men do arbeiders een paar uur per week aan; het. wérk; gezet voor het vervaardigen van speelgoed uit afval. De HiÜerjougd heeft dit jaar een inzameling gehou den van kapot speelgoed, dat zoo veel mogelijk is gerepareerd en thans op een aantal Kerstmarkten wordt ver kocht ten bate van de Winterhulp. De Kerstmarkt was steeds een Duit sche specialiteit. To Herlijn werd zij gehouden in de Lustgarten, achter het. voormalig keizerlijk paleis. De- kern er van vormden kramen met 'speelgoed en lekkernijen, waaronder harten van peperkoek, dio de meisjes aan een' rood lint om deu dials mee naar lmis droegen, het meest karakteristiek wa ren. Rond deze kern was echter een waro kermis/opgebouwd met dozijnen schiettenten, die in Duitschland even zeer het symbool van een echte ker mis zijn als ten onzent de oliebollen, kramen. Onnoodig to .zeggen, dat er verder reusachtige tenten weren met in kolossale lettprs ile naam er op van de brouwerij, die daar binnen tegen een scbappelijiteu prijs haar. product aan den man bracht. Even groot als de hoeveelheden bier, die op een Kerst markt werden omgezet, waren do hoe veelheden warme worst, die er werden gegeten. Hoe eigenaardig het ook moge klinken, in het uiterst beperkte kader dat-de Kerstmarkten in den loop der oorlogsjaren overal is gaan kenmerken, hebben zich de- warme worstjes nog het langst weten te handhaven, maar ten siolto bleken zij toch ook niet bestand tegen het feit, dat het weke- lijksche vleeschrautsoeu geleidelijk van 500 gram afbrokkelde tot 250. Men bedenkt zich nog wel tweemaal voor men thans eon bon' van vijftig gram vleesch inruilt voor een gloeiend beete „Bockwurst" met een kwart mosterd. Het straatbeeld, dat wij althans te Berlijn ditmaal voor 't eerst moe ten missen, is de handel in' Kerst hoo rnen. Om een of- andere redeil gaf de Berlijn er er de voorkeur aan om zijri Kerstboom des avonds te gaan koo pen, - wanneer al de enorme stapels boomen, die men overal in de, stad kon zien, door flakkerende toortsen, spookachtig verlicht werden. Dit jaar hebben de spoorwegen helaas belang rijker dingen to doen' dan het vervoe ren van Kerstboomen, zoodat wij het zonder moeten stellen. SS—PK. Dun, heek dun bezet, was de linie, die do SS-mannen houden moesten, verdraaid dun. De anderen, de kameraden, waren uitgevallen, voor dagen reeds, verwond één dood. Zoo stond hij nu alieen in zrjn „Posten- iocli", dat diep in de sneeuw was uitgewoeld. Vandaag Is liet Kerstmis.... Bij alarm eerst witte, dan roode lichtkoge'is thuis zouden nu wel vrouw en kind bij den Kerstboom zitten en 'denken aan....* Dezen met sterren bezaaiden nachthemel verbond horizon met hori zon, eindeloos ver zich welvende koepel. Huiverend trekt hij zijn pels vaster om het lichaam, bitterkoud 'daarbij bog -een ijzige oostenwind. De oogen staan opeens gespannen in de diej>e stilte yan den winternacht. Het is niets alles blijft stil. Dan glijden de gedachten weer terug, over honderden en-duizenden kilomeiers heen. Hij leunt achterover en trekt zich nog diepw terug in zijn „Posten- loch", om tegen den scherpen, wind be schut te zijn. Vrouw en kind eerst wit, dan rood wanneer ze komen van den overkant het blijft stilly Hij verkleint zijn oogen tot smalle sple ten, - slechts een" paar. seconden, hij meent ze dan beter te kunnen gien. Be vrouw eu het kleine blonde meisje hoe ze lacht" met haar groote blauwe oogen hij "ziet den boom met zijn dozijn kaarsen en hoe- in beider oogenparen hun licht zich weerspiegelt. Zijn rechterhand maakt een gebaar als streelde zij een blond hoofd zacht, koud rinkelt het Mg, dat zijn hand bij den kolf omvat houdt. Eerst wit, dan rood! Weer opnieuw 13 de wachtpost ver weg met zijn mijmeringen niete! Het is hem als hoort hij het frjne gelnid van dunno snaren. De door den wind opgezweepte sneeuw zingt. Nu zit de vrouw misschien aan de piano en speelt en zingt tezamen met het kind, dat zijn roode lipjes krult. Ilij lacht voor zich heen do wacht post aan zijn Mg. Duidelijk ziet hij dit beeld der beiden, hij ziet het don kere haar, de bruine ooeen van zijn vrouw en haar lachendenmond en tegen haar aangevlijd het lachende, ge zichtje. van zijn dochtertje. Zijn lip pen bewegen zich, zachte, stülo woor den fluisteren zijn lippen. Hij is 'nu heel dicht bij hen daar stijgt van achter'deze beide gezichten een kleine roode ster omhoog en groeit en groeit tot een geelbruin, afschuwelijk gezicht. Breed staan do jukbeenderen onder de oude spleetoogen en boven hot kge voorhoofd blinkt een roode ster op de geelgroene muts, een ster, die hoo- ger en hooger stijgt een paar ko gels fluiten. Eon roode ster stijgt ginds omhoog zij komen. Zij komen I Eerst wit, dau rood, stijgen twee lichtkogels omhoog en staan scherp afgetoekend tegen den diepbiauwen nachtelijkcn hemel. Met Mg. ratelt In de duisternis en de wachtpost siddert mee met de stoo- ten van zijn wapen. SS-Kriegsberichter Fritz Buscb. Woensdag heeft In Pulchri Studio de vnd. «crctatis-gcncraal van het dopnrto- ment voor volksvoorlichting en kunsten, jhr. mr. M. R, dc.KunJtz voor de derde maal sedert de instelling, den dr. Gocdewuagcn- prijs uitgereikt voor de beste journalistieke prestatie. Dc journalisten, die voor de twee eerste prijken in aanmerking kwmncn, waren Chr. de Graaff, plv, van den hoofdredacteur van het Algemeen Handelsblad en II. J. Limit, hoofdredacteur van do Arbeiderspers. Do derde prijs werd gedeeld door W. van Iieug- tcn, hoofdredacteur van het Nieuwsblad van Deurne en M. van Nierop, hoofdredacteur van het Twentsch Nieuwsblad. - De bijeenkomst werd o.m.' bijgewoond door l'resseehef DiUmar,* den leider van 't Persgilde, mr. J. Huyts eu tal van vakgc- nootcn. Mux Blokzijl, hoofd van de afdeeling pers wezen van 't departement, memoreerde, dat het afgcloopen jaar werd voortgegaan mot de reorganisatie van de Nederlandselie pers. De uitvoering van de beginselen, neergelegd in het Journalistenbcsluit, hield verstrekken de consequenties in van persoonlijk.ert zake lijk karakter, en zal die ook in de toekom at nog riietzich brengen. Niet zonder humor constateerde spreker", dat men ook blijkens uitladingen van ille gale blaadjes, die zich bezig houden met een door Ken na den oorlog noodzakelijk geachte reorganisatie der p?rs, op, den goeden weg is. Dó in dat kamp voorgestelde maatrege len loopen merkwaardig parallel met wat i:a 1941 hier to lande op het gebied van b„ct perswezen reeds tot stand is gekomen, jhr. mr. De Ranitz wees er in zUn rede op, v dat de journalist een voorlichter moét zijn, die niet alleen een wereldbeschouwing heeft maar haar ook beleeft. Steeds be staat zijn werk,.uit waardeeren, beoordcclen en het innemen van een'standpunt De journalistiek vi.n voor 1940 was ver stard tot een ontledend en critisch intellec tualisme, dat objective beoordceling 2egdo mt' te streven, maar in feite steeds uitging van het standpunt van individu of groep, Een waarlijk gemeenschapsbewustzijn ontbrak en het staatsche denken was een formeel denken, waarvan geen stuwkracht uitging. De journalist van heden heeft te maken met den nieuwen gemeenschapszin. Hij moet daarvan de pionier zyn. Waar krachten te kortschieten zullen nieuwe moeten worden gekweekt, die zoowel den geest van hun tijd begrijpen als het vak verstaan. Voor een dergelijke journalistenopleidïng zijn de grond slagen gelegd. De voorzitter van het Verhond Van Ne- derlandsehc Journalisten de heer P. J. van Megchelen, die de bijeenkomst geopend had, verklaarde in zijn slotwoord zich cr over te verheugen, dat'de commissie voor de be- oordceling een keuze heeft moeten maken uit verschillende voor een prijs in aanmer king komende journalisten. Daaruit blijkt toch, dat door velen goed werk op het'ge bied der voorlichting is geleverd. Het komt den laatsten tijd regelmatig voor, dut in restaurants uitsluitend de dagkaart en niet het menu aan do bezoekers wordt voorgelegd. Deze handelwijze is voortaan verboden.Een desbetreffende beschikking van dc secretarissen-generaal van de depar tementen van handel, nijverheid en scheep vaart en van landbouw en visseherij, gepu bliceerd in de Staatscourant van 21. Decem ber 1943 bepaalt, dat indien in een restau rant een dagkaart wordt aangehouden, tevens dc vaste kleine menu's hierop moeten wor den vermeld, Komen in een restaurant op een dagkaart een of meer schotels of ge rechten met vleesch, vleeschvaren of wild voor, dan ^ient op het vaste, kleine menu, tegen afgifte van consumentenbonnen - $en schotle of gerecht met vleesch, ,vlceschwaren of wild verkrijgbaar te Worden gesteld. Tij besluit van don sceref aria gene- raai van jusstitio betreffende het brand- vrocnvtren is o.m. het volgende be paald: do bescherming van do gemeen schap tegen brandgevaar (brandweerwo- zon) is do laak der politie. Bozo wordt uitgevoerd volgens do voorschriften van do verordening organisatie politie ea do voorschriften van- dit bcssluit. Onder den bevoegden sssecretaris go- neraal bcrussten de uniforme leiding van en bet toezicht op .hot brandweelwezen' bij den directeur-generaal van politie. In gemeenten met sstaatspoirtierin- stanssties wordt do taak van liet brand- wc-erwezen waargenomen door de staaf»- brandweerpolilie onder leiding vande faatspoliticgessagsdragcrs. In gemeenten zor.der ssslaals- of gemeentelijke byandvveeriKilitio bedient do burgemeessn-r in zijn boedanigheid van poiitiegezagsdrager zich bij de uit voering van do taak van het brandweer- wezen van Ke vrijwillig© brandweren, plichtbrandweren en aangewezen brand weren. Deze brandweren zrjn techni sche hulporganen Her politie. Dit besslnit treedt in werking -op 1 Januari., 19-14. Dinsdagmiddag is bij bet verlichten van werkzaamheden op den zuiger„Slie- dreeht 9", liggendo in do Tweede Pe- fxoleurnhavén ónder Holtenlam, een projectiel ontploft, waardoor drie man nen meer of .minder .ernstig werden gewond. Het vaartuig bad zand vervoerd, dat uit do Waalhaven opgebaggerd was. Bij dit baggerwerk was een projectiel van klein kaliber in de liaalpijp ge komen cn beklémd geraakt tusschen den. waaier van'den centrifngaalpomp Op een gegeven oogenblik ontplofte het projectiel met liet; gevolg dat de 24-jarigo stoker T. Vleugel, do 28- jarige matroos J.~ Spruyt en de G6- jarige zuig'uaas C. G. Stuy, allen wo nende te Süedxecht, getroffen werden. De eerste liep verwondingen ep aan hoofd, Prnkerann en. beenen. Be tweédo bekwajn- een scheilelbasisfractuur en de derdo brak een zijner hee.nen. Be ge wond-en zijn per „Politie 11" naar het havenziekenhuis vervoerd en daar ter verpleging opgenomen- Het rijksbureau 'voor. bet hotel-, café-, rctuurant- en pensionbedrijf (het z.fi. Rijks horeca) is met ingang van 22 December j.i. opgeheven, blijkens een in tic Staatscourant van 2i December 1943 opgenomen beschik king van de secretarissen-generaal van de departementen van handel, nijverheid en scheepvaart en van landbouw en visseherij. Het gcheele terrein van het rijksbureau, voor zoover zijn taken niet aan den gemachtigde voor de prijzen zijn opgedragen (prijzen- contröle en prijsbchcersching), ressorteert voortaan onder de bedrijfsgroep hotel-, cat4-, restaurant-, pension,- cn aanverwante bedrij ven, kortweg bedrijfsboreca genoemd. Bedankt. Ds, H. Ligtcnbcrg, voorganger van' de Gercf. Gemeente alhier, heeft be dankt voor het 'beroep nnar Genemuiden. II' In zijn verdere betoog over het devotie- cn bidprentje «cidc do beer K. v. d. Horst Jr. Zaterdag j.l. bij dc opening v«n de Kerst tentoonstelling in het Stedelijk Mu seum: Do barok leverde, met zijn spcelseho orna mentiek, prachtige motieven voor 'prentjes. Iller zijn het voorat de Jezuïeten, die grootcn Invloed op de ontwerpen uitoefenden; -Nog spcelsciicr werden de-'prentjes tijdens do rococo. Ilct knipwerk' van do omlijsting doet aan kant denken; zoo-overdadig, dat bet ornament bet eigenlijke beeld-bijna ver dringt. Dit néémt niet weg, dat Wij tijdens deze periade de prachtige gestoken of ge knipte prentjes zien ontstaan. Ware wonde ren van. opvatting, geduld cn uithoudings vermogen. Hct fs ook irt dien tijd, dat men da prentjeskunst ais een soort huisvlijt be oerent. Hiervoor zijri idie-matcrlalcn te ge bruiken, zooals kurk, stroo, lapjes zijde, koriom alics wat-zteh maar liot opplakken. Wanneer rnen deze.prentjes rustig bekijkt, Is men verbaasd over de techniek. I.cvcrdo dus do. XVIIIe eeuw nog' voor-- heelden van prachtige prentjes; we huiveren, als we aau-do producten denken, welke de XlXe eeuw ons heeft nagelaten. Men gebruikte, zooals reeds,gezegd, de oude Viaamsche koperplaten, welke deze geestelijk zoo arme eeuw, over het doods punt ider prentjes heen moest helpen. Toch waren dezo prentjes verre te verkiezen, hoe versleten ze ook waren, boven de uitvindin gen der toenmalige drukkers. Want wat deze hecren het volk durfden voorzetten, getuigt van zoó'a wansmaak," dat men cr niet veel over durft te zeggen. De litho kwam de gravure vervangen cn dan liefst naar de oude groote meesters. Nu weet ik wel, dat wo dit op den huidigen dag nog doen, maar hot peil van uitvoering verschut'toch wel wat. Toch is er, zij het dan sporadisch,! al ver betering. Voor' jolige kunstenaars fs hier echter een groot arbeidsveld, dat braak ligt. Het gedachtenis- of bidprentje Is niet van zoo'n ouden datum. De XVXe-eeuw leverde de oudst bekend exemplaren en waren voor geestelijken bestemd. Waren hel eerst devotie prentjes, welke door de achterzijde, te be drukken met: „Bidt voor de ziel van Zaliger enz.,.;." als bidprentje werden gebruikt, later is men een speciaal prentje gaan ver vaardigen, waaruit de rouw oi hot treuren om den overledene moest spreken. Bestemde ïften dus eerst de devotieprentjes, en dan nog wel liefst gekleurde, voor bld- Het bijkantoor van Hen Ned. Volks- dienst, gevesstigd I.ange Haven 102, dat reods eenigeri tijd gedeeltelik in gebruik is, zal Maandagmiddag 3 Jan. a.s. officieel geopend worden. Ned. Prot. Bond, len Kerstdag 10.30 u. ds. C. Met; 2en Kerstdag ds. J. M. van Veen, Rijswijk. Ned. Herv. Kerk, Groote Kerk: len Kerst dag 10 u. ds. Dc Bel, 3.30 u. ds. H. van Reken, ,Oversehie; 2en Kerstdag 10 u. dr. Swart; 3.30 u. ds. P. Bokma, cm. predikant Dordrecht (Doop). Nieuwe kerk: len Kerstdag, 10 u, dj, Tonsbeek; 2en Kerstdag, 10 u. de heer H, v. d. Grilt, hulpprediker; 3.30 u. ds. De Bel Kerkzangdienst. Westerkerk, len Kerstdag, 10 uur de heer A. van Es, hulpprediker. Delf shaven; 2en Kerstdag, 10 uur ds. D« Bel, "Wijklokaal Gorzen: Zondag 10 u. de heer L. Groenewegcn. Gebouw 'Gorzen: Zondag 10 m. Klndcr- samenkomst, mej. P. van Waardenburg. Kethelï len Kerstdag 10 u. ds. mr. Alma; 2en Kerstdag 10 u. ds. mr. Alma (Kerst liturgie); 2.30 u. ds, H, v, d. Bout, Delfs- haven. Getef. Kerk, Oosterkcrk: len Kerstdag 10 u. ds. K. W. Dercksen, Maassluis; 2en Kerstdag 9.30 u. ds. v. d. Meulen; 3 uur; cand. A. Elshout, Doesburg. Plantagckcrk: len, Kerstdag 9.30 u. - ds, Vonk; 2enKerstdag 9.30 u. ds. M. de Wit, Delfshaven; 3 u. ds. v. d. Meulen. Kerk Burgemetster .Knappertlaam len Kerstdag 9.30 u. ds, v, d. Meulen; ^en Kerstdag 9.30 u. ds. Vonk; 3 u. ds. M. de w»t. Raadhuis Kcthelr len Kerstdag. Geen dienst; 2en Kerstdag 9.30 .ti* cand. Elshout; 2.30 u. ds. Vonk. Evang. Luth., gemeente: ïen Kerstdag 10 u. ds. Schmidt (Kerkkoor); 2en Kerstdag 10 u. ds. C. C. G. Visser, Rotterdam; 3 .u. Kerstfccstvierlng ZondagsschooL Chr, Geref. Kerk, Warande, hoek Burge meester Knappertlaan: len Kerstdag, half 10 ds. Zwier; kwart voor 2 Kerstfeestviering met de Zondagsschool. Zondag half 10 *n 3 u. ds. Zwier, Ned. Hei». (Geref.) Evangelisatie, Musl» Sacrurr. Geen opgave. Oud. Kath, gemeente, kerk Dam 28. ten Kerstdag 10 u. Hoogmis; 3.30 u. Vesper; èen Kerstdag 10 u. Dienst. - Oud Geref. Gemeente, Geref. Jeugdhui» Lange Haven, len Kerstdag 10 <en 3.30 u. ds. Roos; '2en Kerstdag 10 en 3.30 u. ds. Roos, Legar des Hells, len Kerstdag 6 u. Musts Sacrum. Wijdlngsdienst; 3 u. Lange Haven 27, Grootjes geschenk; 7 u, Oud-Holland- sche Kerstfeestviering; 2en Kerstdag 10 tl, Heiligingsdienst „Meditatie Maria"; 7 uur Uw Verlosser geboren. Stads Evangelisatie Jetu'ël. Gebouw „Har monie", Nleuwstraat 22. len Kerstdag 10 u, de heer Th, v. Egmond. Rotterdam; d u, Kerstfeest; ^en Kerstdag 10 u. de heer 'A.' Bakker, Rotterdam. Beide Kerstdagen zullen de volgende ge neeskundigen den dienst warnemen: v.„ d. Berg. Lange Nieuwstraat 173; v, d. Griend, Lsngo Haven 18, (tel. 67503); Hoogendijk, Tuinlaan 74; De Leeuw, Wcstveat 12 en Meyer, Swammerdamsingel 43. Belde Kerstdagen zijn geopen de apotheek van de firma Van Westcnddrp, Singel,' hoek Emmastraat en de Rembrandt apo theek Rembrandtlaan 56. De volgende in het tijdvak van 18 t.ra. 24 December- 1943 gevonden voorwerpen, aijn. qp werkdagen tusschen 1 en 2 uur aan po litiebureau terug te bekomen: Sleutels, ceintuurs, handschoenen, cn van- ten, dop van autowiel, kruisje, bewijs zie kenfondspremie, konijn,^ kinderportemonnaie met inhoud, ^indermuts,, bus, doos met in- houd,^ "nikkelen dames-polshorloge, zeiltje Yan kinderwagen. "Bij. vinders: Woll<m kinderwant, Th. Eikenbroek; Van Leeuwenhoeckstraat 18*: lederen bivakmuts, M. de Rouw, Schie 94; lederen actetasch, J. H. Mulder, Nieuwe Haven 157b; bruin kinderwantje, W. Pelk- man, Prof. Kamcrlingh Onneslaan 124, 2e étage; grijs kinderwantje, G. v. d. Horst, Gordonstraat 25a; paar heerenwanten, A. v. Pelt, Van Maruro straat 18b: want, 1. Tettelaar, Westfrankclandschestraat 80b; leesboekje, W. But,; Voorncschestraat 33; wollen kinderijsmuts, G. Bezcmer, Haven- dijk T54b; zadeldekje. Van Slobbe, Fabri- straat 23; heèrcnhoed, W. Rongen, Hoofd straat 171-10; geborduurde dameswant, - F. van Scholte,' Hagastraat 63b, glacé dames-, handschoen, A* v. d. Water, Boerhovefaan 63c; kist op twee wielen, B. de Gids, Nieu we Maasstraat 120; zwarte dameshandschoen Boeije. Vondetlaan 30; heerenhoed, A. P. Langestraat, Westfrankclandschestraat 97: i-kindermutsje, F. Zoun, PotgleterstraatT 31b; groen regenkapje, J.Op den Brouw, Jan Steénstraat 4b; - zadeldekje. S. van Pelt, Kreupelstraat 50a; rozenkrans, Weber, St. Liduinastraat 37;, Jongensbandschoen, K. Loggers, Prins -Frederik Hendrikstraat 1; porlcmonn&ie met inhoud, L, Vis, Vltar- dlngerdijk 49a; grijze kinderhandschoen, N. Heijster, Fabriplein 10; blauwe dameshand* schoen, M, Nagtiaam, Brugmanstraiit 3; paar roode wanten en g'acé handachoen, Van Meurs, Veenlantstraat, 1; stoel, C. M*t- xe, Rembrandtlaan 73; metalen roRduimstók C. H. Vreeze, Bleekerstraat 29; rozenkrans, G. Verlelj, v. Ruysdaellaan 17b; portemon- Tiaie met Inhoud, A. Krabbendam, Veen- lantst»e*t 18; kinderlaarsje, A, van Slob- b*n» Aleidaatraftt 93; portefeuille met inh., 3. Kcijzer, Van 's-Gravesandestraat 31b; kinderschoentje, Pcijzcl, Edisonstraat 32b; donkerbl. rokje, M. Schrelj*. Mariastraat 84; bruine want, J. Tetelaar, Westfrankeland- schestraat 80b; bankbiljet ad f 10, C. J. Kok, Lekstraat 52; naamplaatje, M. Nagtzaara, Fultonstraat 32a; bruin glacé heerenhand- schoen. J. Sterrenburg, Boylestraat 64b; ceintuur, B. Boele. Jan Steenstraat 6a; zwart kinderschoentje. F. Verdoea, Grof- baan *19-2; donkerblauwe puntmuts, L. Put ters, Prof. Kotrerlingb Onneslaan 152a; 2 hazenvellen, politie te Vlaanlingcn; kinder- bontwantje, J. v. Naamen, Huijsrnansstraat 27b; shawl, H. Hagcns, Zwartewaalscha- straat 4; serviespunten, gemeente-ziekenhuis. Indien «cn gevonden voorwerp is afge haald, wordt mededeeling verzocht, aan het politiebureau, telefoon 69333. Ov»r)«i«n: £9 Doc. J. H. KaïC/ibrool, 1 jaar, Dr. Nolctairoat 1. SCHIEDAM. Paasngo Thoatey, 2,15 en 7.30 u. Müneh- hausen (18 J.). Znt. on Zdiul. 1.46, 4.80 en 7.15 uur. Monopolo Theater, 2.15 en 7.16 n. Eon engel van een man. (14 j"). 2at. eh Zond. .1.30, 8.30, 6.00 en 7.-30 ij, Hodcn o.v.d. Stedelijk Museum 10—hall 6> Kcr8llentoonrtellinff. Dec. Passage TflOator, 10.16 a. ..Vreugde ea Arhefd". Filravertooning: Llelao atilSDg verboden. 80 Musis Sacrum, 10 on I uur. X.A.F. Kmtleest voor kinderen. prentjes, de latera bidprenljo.,'gaven ook uoff een zekere bleuremvceWc te zie. -.' Later verdwijnen weer ai die 'kleuren om plaats le maken voor veel zwart. In onto dat-en ziet men zoo hier en daar de kieuroh weer teruu .komen. Het bidprentje werd omstreeks 1800 alge meen gebruik. Bij liet bedrukken der achter zijde werd soms een lien of twintig jaar vroe ger gestorven echtgenoot inedo herdacht Bij al hel smakeloozo, (fat de XIXe. eeuw c!-m!:Un llecri' is 'aker do dooden- symbollek wel het ergste. Bij sommige families moest do deftigheid naast van hot prentje af te scheppen zijri door vuoral veel zilver te gebruiken De voorstellingen op' deze prenljes zijn heuseh do moeite waard om eens nader te bekijken. Hectd gebouwen met voorat veel treurwilgen, treurende mannen en vrouwe'ii zwevende engelen, grijnzende doodskoppen met gekruiste beenderen, moesten lielnón herinneren aan de vergankelijkheid van hét aardschc leven. Was dit echter nog religieus- de prontjcshandelaar ontzag zich niet hot profane aan het dramatische vast to knoopen Prentjes, oorspronkelijk bekend voor prol fane boekjes, werden op de bidprentjes afge drukt. Zoo kreeg, volgon3 mevr. Sterk in da i vau October '39, oen dame, die hi 18.3 op 95-jarlgcn^ecfUjd. overleed, een bidprentje met oen zeegeilclit waarop Apior, vanuit, een ntct gespannen zeilen voortdrij vend bootje. met zijn pijl mikt op een schoone Chatelaine op den oever. Mogelijk hield men Ainor voor een kinderlijke voorstelling van' den dood. Zoo is dan In groote lijnen een schets ge geven van dc.ontwikkeling van het devolio- en bldprefje. Ton slotte, zij nog gewezen of> bet nut van verzamelen dezer prentjes, en wanneer.men ze eens mocht vinden, wórden zij in de ldzondere zorg aanbevolen. Het verzamelen kan geschieden: ie. AI* gewoon mooi plaatje; 2e. op den naam dergra. veurs voor zoover dezo bekend zijn; 3e. Ikorio- graftsch, d.w.z. op de voorstelling Okonografla is portrctkuude); ',e. om de techniok (schil derkunst, gravure, steendruk enz.) eu 5e. is voor genealogisch onderzoek hel bldprentf» soms een niet te onderschatten bron van gegevens. Men kan déze prentjes vindon in omte kerkboeken, Jn kloosters. Da betongrijksfs openbare verzamelingen zijn ondwgebracét in het Bisschoppelijk Museum fe Haarlem én Utrecht. I in ons blad v*n 'Woensdag 22 Dcctpa* ber j.l. KOTTÊKDAAL Heden—Febr .ajanUem Mttóeurn, VVillcms- kadq 25!" Tcnföonsieïling „Rbtierdahnsch* zeitaciicpen in de Wè eeuw". 25 Dec. Köniugïnnekcrk, halt 8 on half 5. Kerstconcert Xl.Pli.O. Fèike Asma, orgel; Bas do .Groot, bas en ft. Ph. Koor. 2G Dec. Boymans Mnsouin, 3 uur. Boy- mans Zondagmkldngconoert. Max Kloos bariton, Anthon v.* d. Horst (piano). Arena, 2.45 en ?.;?u u.. Ue komedrinten. Al tea of niotsi Zat, en Zond. 2, 4,30 en 7.30 uur. Capitol. 1.15, 3.30 cn 7.30 u. Lovcnssym- p*honie (IS j,). Op het tooneel: De Schavuiten. Zat. cn Zond. 3r.30, 4 en 7.30 uur. Luxor. 1.30, 3.30 en 7.30 uur. Toriolli (18 j.). ZiiL en Zond. van 1 uur af. Rox (le Middel Ia ndschslraat 117). I, 3, ö.SO en 7.45 uür. Operubal (tfi j.). Prinses, 2, .4.15 en 7.30 u. De pelsjagers van hot hooge Noordon (U j Op het tooneel: De 4 xwervcre. Zat. eu Zond. 1, 3, 6 cn 7.3ö uur. ,1e on 2o Ker.sf- dag 10.30 u. De strijd om de Himalaya. De zcepbonnen. Met ingang van 26 Dcc. a.s. xuilcn de botincn voor eenheidstoilct- zeep, waschpoeder ch toiletzeep oude sa menstelling eens per vier weken worden geldig verklaard in plaats van eens per ka lendermaand, zooals tot dusverre het geval was; dit houdt dus in, dat er per jaar voortaan 13 bonnen voor elk dezer artikelen zullen worden geldig verklaard in. plaats van 12 zooals tot nu toe. Tot dusverre ontvingen kinderen van 0 t.m. 7 jaar eens per maand boven hun nor male rantsoen op den bon „Algemeen" bovendien nog extra één bon voor wasch poeder cn één, bon voor ccnheidstoiletzecp; bij de nieuwe \rcgcling echter krijgen in het vervolg hinderen van 0 t.m. 13 jaar bo ven het normale rantsoen op den bon „Al gemeen" eens per 4 weken extra één bon voor waschpoeder; de verstrekking van ex tra-rantsoenen ecnheidstoiletzeep voor kin deren komt echter geheel tc vervallen. Verder komen kinderen van 0 cn 1 jaar in aanmerking voor een rantsoen toiletzeep oude samenstelling «n wel eveneens eons per vier weken, in plaats van eens per maand zooftls tot dusverre. In verband met het bovenstaande zijn voor het tijdvak van 26 December t.ra. 22 Janu ari a.s. de bonnen „Algemeen 09" geld'g verklaard voor het koopen van één rant soen eenheidstoiletxeep (al don niet lucht- gevuld), de bonnen „Algemeen 10'* cn „Re* serve C3. D3 en E3 (voor kinderen t.m. 13 jaar) voor - het koopen van waschpoedet (resp. zeeppoeder); hiernaast is de bon „Re- terve E4" voor kinderen v*n 0 cn 1 jaar voor bovengenoemde periode geldig vei- klaard voor het koopen van één rantsoen toiletzeep oude samenstelling. De bonnen voor eenheidstoilctzecp en waschpoeder geven recht op het doen was- schen van 5 resp. 9 kilo droge, vuile wasch, Alle bovenstaande bonnen zijn slecKts tot «n rast 22 Januari a.s. geldig; de eerstvol gende nieuws bonnen zullen op- 23 Januari a.s. bekend worden gemaakt. Scheerieep zal voortaan beschikbaar wor den gesteld uitsluitend voor mannelijke personen van 18 jaar «n ouder, waarvoor In hst vefvolg «en bon van de Tabaksfaart ral worden aangewezen en - >yci één» per -18 weken. Voor de periode - van 26 December t.ra. 29 April'a.s. is hiertoe geldig verklaard bon „Tabak R 01", recht gevendeop fcet koopen van.. «5 gram scheerzeep. Restauratie Groote Kerk. Decs week wordt In „Mcdedeelingen" aan Ingekomen giften voor de restauratie van de Groote Kerk «én bedrag van f3237,50 verantwoord, wadrbij een gift van f 2000 van N.V. Sr. al hier. Thans U voor dit doel f 19.2)1,36 hij san gsbracht. Het is eon oinv^uTfrijko film, dow pliohio etnêa Lcbens, vraariii Haüry §aur do lujofdrul bpcolt van dcu conipoöiBt StqjlT^ Molcbior, dio uit de landelijke raat v'a^i zijn ómgoving cn gozin wordt weggolóltt dcoé oen yoirtahtischo liófdo voor con joogjo vrpöw; dio hij nh eh kelp" jar on als hij iïiTtt kj- schen een groot raan is gowordpn iot zifu vrouw mankt. Hij sehonkt haar 4 not lafcet* good van Kaar v'boroudera. dat haar drank zuchtige vader móSftt verkoopen, dóch Kaar hort blijft uitgaan naar hiiixr ueef Mt/rMn. Op do bruildft daast dezo in do pltuTia voti den oudoren Blephan don bruiloftid;Vns m^t de bruid. In dolfo woede verplettert dé bedrogen bruidgom jijn xuodorainrioAr een lichtkroon en wogen, dozon moord woril. hij tot een langdurige gevanffonisstraf oordceld. Als oud ruah keort hij ncLar xiüa don) tcrog, vindt,zijn vrouw op hora wachtel doen op naar storfbod. Na h;uir dood scbrXfli hij dan dó ayhiphonio, waaratm hij beg<^5 voordat hij vertrok. Dc film begint on eindigt In een eonco^t- zaxji, waar zijn symphonio wordt uitge voerd; Stepban, dlc onbekend wensrbt te biij- .vcn, hóórt daar zijn oigon muzwk aajt èq don entvouwfc zich voor zijn g©esfo»o'ög -i eu voor liet oog van .clo carnepi do filn) van zijn levon. welko uttewnvaU lp hoófdstukkón, góKèpl volgons do doelèn dóf syniphohie. Dozö atrakko linioóring in dén opbouw wa5 klajublijkelijk. oinleiding. tot een uitgebreidheid on oon uitvoerigheid, als Iwl men hier te maken mot vier afzcniicrlijsó films. Volo overlwli^o bizonderhedon, vcrr'cbeu- dèhe k) langdrddig'^ uitwerkingen, eommfge ól te waar-sent if?ietocto gedeelten kunnen zou- dor. bcz'wAr gomist worden, of li'oi'ór: zón- dor dêóc 'i.;.a*t ware do film onfrocrej^L waar zij nu èlè?hl« boeit cp vér volgons door. lwt teveel e^ft lfc&to indigestie voröorzaaRj.. Zul ka js ook het ge\*al mcÉ.t het fllrafe'pól van den Ffan3chcn aotour Harry Baur, dis tusschen de róöks praohtfg® en vooriroffelijkü motsten ouder invfoed vajn ds g^iob.ilFcottlu nitwj'rlong zoo ontroer in. oen d^ngpÓfiHie gerSakt,ifénny Poriën ia zijn licvo vrgSw en Giiola Uhlon zjjn jeugdigs twWo Eoa opyaltendo tynosrmg is er woer. vAjt AlBert Tlojrath ahj do dófp^b'urgcmMglór; raty' Paulèèh ij- wn strami^a êfftcior- Uiifr- aard ls er - con njpaht muzF^k té genietóiu ten gchoore gebnwit do"o^ da Drwdn^jj Pbilh^mïriikor; dp Wienoc SdngOr1,c^abènTrfS"- ëjelo Ijftkron. Wio tja rogi^icur vUn fiei jfcÜeol te vènïm44t dö.hiétórió utcL D. M41ÜJ&. In P.yJ n<i08 Trordt vcri^d. ja^s van het hogïo Nóoraon?; SgöSok en Ostto W^ufcke in de. Up Egt iooptéi Widen op do ?aldio»2n( d© 4 Jffftvcril L uyo"r fieeïi op. ha^r uOTlailsL. «^rovor^vrijJjiö pdlflö niivcffirtgpjr Iwyjjeft'.ac 6« 30-jarlgo P. Broeders be Dottgca N tijdens bet 'schoonmilea van oen ïiTók'üip dóór atoom «n kokend water verbrand. T« Onnen is het vierjarig loonJJe dtn heer Nijlhof In een onbowaakt oofleQ- bli,k nikt ver van ds ouderlijk© de Groote Weterinj* geraakt ea verdrohfcoa. Nabij do melkfabriek to Huizen te ds 30-jarigs P. van A.', dlc cnct de Grraischs tram naar Hilversum »rllde/ op de - treeplank gesprongen. Hij «prong mis, geraakte qódcr de tram sn werd eoo swaar gewond, dat" mj later overleed» Op de terreinen van de hoogovens en sUslfiihriekc/t to IJmaidon te ginter óch tend dc anstigjarige M. uit Bevcfwljfc van'ecu bordes van vier meter hoogte gevallen, waarna hij korten tijd later is overleden. NEDERLAmCHE JON^NSl D5 Germaansche weersportkarapgi wachten te- Daar !c«r j'o bij dienst en spet jongens Bit Allo Gèirnaan^oh© laïi'TSi Somi^fï. Móro flink» nSISv lanrjsclio jongoa In don loef tijd van 16 tol 18 jaar kan 'aan óört kanip- ileotnemen. Meld jo nog hoden bij oen dw ondwsteanis adresson i IJtffecht, Koningslaan 9. Maastricht, Vrijthof 25. Goos, Violenstraat 44. Groningen, Groote Markt 24. ikssm, Holdcrstraat 45. Dert Haag,, Nassaople4r. 6. pttwjim, Eondrachtswojj 36. SW'K KeizerWacht 9. .epg"etó, EramELk

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1943 | | pagina 2