Een straatnaamsteen
11
Met de groei van de bevolking en de toename van de stedelijke bebouwing
is het aangeven van namen via bordjes iets vanzelfsprekends geworden.
Op praktisch alle deuren staat bij het huisnummer de naam van de bewo
ner, op bijna elke hoek de straatnaam en op elke toegangsweg de naam
van de gemeente.
Vroeger waren dat de grenspalen, de oude aanduiding van bestuursgebieden,
waarvan er nog enkele in onze omgeving te vinden zijn.
Ook de huisnummering is oud. In 1864 kwam in Schiedam een plan op
tafel tot nieuwe verdeling der wijken en "het vernommeren der gebouwen",
daar de nummers nog uit 1784 dateerden.
Elk huis had dus een nummer, hoewel niet altijd ter plaatse aangegeven.
Dat was wel het geval met de namen van vele gebouwen, vooral bedrijfs
gebouwen als moutmolens, branderijen en pakhuizen. Die naamgeving
kwam eigenlijk voort uit het gebrek aan een duidelijk visueel adres.
Straatnamen waren nog slechts bekend bij mondelinge overdracht en mèt
de stegen, gangen en sloppen waren dat er heel wat.
Oudere Schiedammers kunnen er zo een rits opnoemen, zoals de Gang van
Wetering, de Gang van Baas Been, het Hofje van Hoogendam.
Het gemeentebestuur besloot in 1880 tot het aanbrengen van straatnaam
bordjes. In feite hield dit een verstarring in van de tot nu toe levende
naamgeving. De straat werd nu officieel van een naam voorzien. Misschien
bestaan er nog wel van die eerste borden (die van de Baansteeg
bijvoorbeeld Merkwaardig is het, dat de Willemskade al omstreeks
1860 een stenen straatnaam had, waarschijnlijk een particulier initiatief.
Het is nu geheel en al onderdeel van de gevel geworden, de schilder heeft
het enkele jaren geleden niet overgeslagen, toen de gevel een verfje kreeg.
De vreemde plaats, niet op de hoek maar ver naar het midden, heeft het
te danken aan een balkengat, dat hier eertijds is geweest. Men zou kunnen
zeggen, dat het een spoor heeft achtergelaten. Een monument of één van
die kleinigheden in de bebouwing die het geheel nog wat interessanter
maken.
HET BALKENGAT
In 1723 werd aan de Nieuwe Haven bij de Varkenssluis een houtzaag
molen opgericht. Mogelijk heeft dit houtbedrijf aan de overzijde om
streeks 1800 een balkengat doen graven, even voorbij de bocht.
Uit die bocht in de Nieuwe Haven liep een sloot naar de Nieuw West
Frankenlandse weg (thans Groenelaan). Langs de sloot kwam vele jaren
later een laan, waaraan in 1857 een rijtje huizen werd gebouwd, tijdens
of na de bouw van de gasfabriek. Ze staan er nog steeds met hun zeer