Het oude orgel I
3
In dit artikel wil ik de historie schetsen van de orgels in de Havenkerk te
Schiedam. Om de misschien toch wel voorkomende technische termen te
verduidelijken, zal aan het eind van dit artikel een verklarende woorden
lijst worden opgenomen.
Van de archivalia is helaas niet zoveel meer beschikbaar. De notulenboe
ken van het kerkbestuur en het kasboek worden bijgehouden vanaf 1835,
terwijl correspondentie bijna niet (meer) aanwezig is. 2>
Over het orgel zijn dus weinig vroege gegevens bekend. Zo vermeldt
"De Godsdienstvriend" in deel 13, pag. 258, waar een verslag wordt ge
geven van de ingebruikname van de kerk op 14-11-1824: tegenover
hetzelve staat op een aanzienlijk oksaal boven het voornaamste kerk
portaal, een fraai orgel, in grootte en disposisie evenredig aan de uitge
strektheid dezes gebouws".
Hier hebben we natuurlijk nog weinig aan. A.J. van der Aa meldt in zijn
Aardrijkskundige Woordenboek (1839-1851) bij 'Schiedam', blz. 189:
en een zeer welluidend orgel in 1825 vervaardigd door W. Reekers
te Utrecht". Dit is echter niet helemaal juist. Broekhuysen vermeldt in
zijn dispositie-verzameling, opgeschreven in de jaren 1852-1855, het
volgende onder het hoofd 'N5 Schiedam Provintie Zuid-Holland' 3):
"In 1823 werd Wander Beekes Orgelmaker te Utrecht, de bouwing van
een nieuw orgel opgedragen, die met dezen arbeid in 't laatst van ge
noemd jaar een aanvang maakte, en hetzelve in 1825 voltooide en af
leverde, geëxamineerd door de Heeren J. Robbers en C. de Lange, beiden
organisten te Rotterdam en J.J. Berghuis, organist te Delft. Het geheele
werk is omsloten in een welgeordoneer de Kast. Het pypwerk is uitmun
tend bearbeid, verscheiden geluiden als tongwerken, en de Viol di Gamba
voldoen by uitstek: en het geheel spreekt zeer goed aan.
Manuaal: Positief:
1. Bourbon 16 vt l.Holpyp8vt
2. Prestant 8 vt 2. Roerfluit 8 vt
3. Holpyp 8 vt 3. Viol dit Gamba 8 vt
4. Fluit Trav. D 4. Quintadena 8 vt
5. Octaaf 4 vt 5. Prestant 4 vt
6. Roerfluit 4 vt 6. Fluit 4 vt
7. Quint 3 vt 7. Woudfluit 2 vt
8. Octaaf 2 vt 8. Flageolet 2 vt
9. Mixtuur B geh 4 st 9. Carillon geh. 3 st
10. Mixtuur D geh 5.6 st 10. Fagot 8 vt ter vervanging van
11. Cornet D 5 st een Voxhuma 8 vt, welke door
12. Sexquialter D 2 st al te sterke sonnance der kerk
13. Trompet Geh 8 vt niet kon voldoen.
