15
Met nog de weduwe Gerritje van Heiningen, schrijnwerker Adrianus Elshof, de
smid Gottlieb Schawachter en Speyder de Wildt, rijkscommies, is de opsomming
compleet.
Wie de geschiedenis leest van Schiedam in de tweede helft van de negentiende
eeuw, onder deze titel geschreven door dr. H. Schmitz, zal het een en ander
vernemen van de huisvesting in die dagen en ook, dat Schiedam als eerste Neder
landse gemeente in 1854 een verordening vaststelde op het bouwen en betrek
ken van nieuwe woningen (GAS, Verordeningen en Keuren K 312).
De pas gebouwde huisjes vielen nog niet onder die verordening, wel bijvoor
beeld het Nieuwsticht, dat in 1855 tot stand kwam in Oost-Frankenland.
De afmeteringen van de (enige) kamer bedroegen 4,95 x 3,60 meter. Er was een
bedstede, een portaal en een zolder voor meer slaapplaatsen. Vóór de huisjes
lagen tuinen, de achterzijde was geheel afgesloten, zonder deuren of ramen.
De beverstaartpan
Aan de bouw is echter nog iets bijzonders, dat zijn de schubvormige dakpannen.
Alhoewel niet met zekerheid kan worden ge
zegd, dat de pannen, die hier en daar nog op
de daken liggen er in 1853 of 1854 zijn opge
bracht, de typische vorm is onmiskenbaar zeld
zaam.
Op een scherf van dit type is met enige moeite
de naam ontcijferd: 'De Nijverheid Oogstgeest'.
Ook komen de letters NID (afkorting voor De
Nijverheid?) en de cijfers 3, 5 of 8 voor.
Het Bureau Voorlichting van de gemeente
Oegstgeest kon, heel verrassend, een aantal in
teressante gegevens verstrekken. Juist kortgele
den is in de pers veel aandacht besteed aan de
fabricage van de Oegstgeester beverstaartpan.
Volgens een uitgebreid artikel in de Oegstgees
ter Courant van 7 maart 1979 is de fabriek in
1943 afgebroken, het lag dicht bij het vliegveld
tZCïxKSrrscït»! Valkenburg. De fabricage van de pan is al in
1914 stopgezet. De pan scheen in de praktijk
Oegstgeester platte pan, ook wel njet te voldoen. Bij het afdekken van rechtlijni-
beverstaartpan, zoals deze in de
studieboeken voorkomt. ge randen moest te veel worden afgehakt. Een
voordeel is ongetwijfeld het feit, dat de wind er
weinig vat op heeft en er geen vogels onder
kunnen nestelen. Zolang er niet over de pannen werd gelopen konden ze tien-
