De Nieuwe Sluis
3
Het is op 21 september 1979 precies 200 jaar geleden, dat de Nieuwe Sluis,
thans binnensluis genoemd, door het toenmalige Gemeentebestuur in gebruik
is gesteld. Het is misschien interessant alvorens iet te vertellen over de Nieuwe
Sluis een korte terugblik in de geschiedenis van Schiedam te doen en na te gaan
wat de situatie was voor het realiseren van de Nieuwe Sluis.
Zoals bekend is Schiedam ontstaan door het maken van een dam in de Schie.
Schepen, die de Schie afkwamen, moesten over de Dam getrokken worden,
wanneer zij verder wilden. Een en ander ging niet zonder enige betaling en was
mede een bron van inkomsten voor de stad. De plaats waar de schepen over de
Dam getrokken werden, heette de overtoom. Deze overtoom was ter hoogte van
de Holsteeg, die gelegen was tussen de Oude en de Nieuwe Sluis, nabij de hui
dige westzijde van de Nieuwe Sluisstraat en vóór de Korenbeurs. Deze situatie
heeft bestaan tot het einde van de 14e eeuw. In die tijd werd de Delfshavense
Schie gegraven. De positie van Schiedam werd hierdoor verzwakt. De aanleg
van een schutsluis werd noodzakelijk.
Deze schutsluis is de Oude Sluis, die gelegen heeft ten westen van de overtoom.
Vóór deze tijd is de Oude Sluis een spuisluis geweest, dus niet toegankelijk voor
schepen. Het maken van deze schutsluis had tot gevolg dat de Schie verlegd
moest worden en de natuurlijke ronding veranderd werd. De Schie kwam toen
niet meer uit in de Haven, nu Lange Haven, maar in de Korte Haven.
Ongeveer 400 jaar heeft de schutsluis, de Oude Sluis, dienst gedaan. Het zal de
stad Schiedam het nodige aan onderhoud gekost hebben. Dat dit onderhoud niet
eindeloos kon doorgaan, is er de reden van dat er in het einde van de 18e eeuw
werd besloten een nieuwe sluis te maken. De sluismuren waren verzwakt, zodat
de sluis niet goed meer kon functioneren. Een andere reden en misschien wel de
belangrijkste was, dat de schepen groter werden en dus ook om een grotere
doorgang vroegen. Bij een grondige reparatie, die erg kostbaar was, zou de
scheepvaart gestremd zijn en dat was niet de bedoeling. Het besluit om een
nieuwe sluis te maken was op 16 december 1776 gevallen en de stadsarchitect,
Rutger van Bol-Es, ging aan het werk om een nieuwe sluis te tekenen en te doen
maken. Op de pagina's 4 en 5 staan tekeningen afgedrukt, die door Rutger van
Bol-Es zijn vervaardigd.
Alvorens tot de bouw van de Nieuwe Sluis te kunnen overgaan moest men
enige woningen afbreken en het is thans nog precies bekend van wie de huizen
met erven werden geamoveerd. Deze woningen konden pas worden afgebroken,
wanneer zij eigendom van de stad Schiedam waren. De huizen met erven werden
in eigendom overgedaan aan de stad Schiedam tegen een bedrag van ca.
65.000,-. Interessant is misschien wel te vermelden, dat één van deze 'slacht
offers' Rutger van Bol-Es zelf was.
De Nieuwe Sluis, een schutsluis, werd dus op tekening gezet en tevens werd
