Boekbespreking
41
P. J. Stolk, 'De Maagd van Schiedam', Een kritische hagiografie,
Amsterdam 1980, 143 blz., ill.
Het lag voor de hand dat er in dit Liduina-jaar een boek over de Schiedamse
maagd zou verschijnen, het zoveelste! Ik zal dan maar bekennen, dat ik het boek
van Dr. Stolk met veel vooroordelen ben gaan lezen, ervan uitgaand, dat zijn
publikatie (paarse omslag, devoot kijkend hoofd) mij meer over de Liduina-
verering dan over de persoon zelf zou leren. Het tegendeel bleek gelukkig waar.
Op boeiende wijze vertelt de auteur over de mens Liduina, wier leven zich
- figuurlijk - tussen hemel en hel afspeelde. We leren haar kennen als een heers
zuchtige vrouw, die haar heerszucht (die zijzelf natuurlijk als een zonde be
schouwde) door middel van lijdzaamheid trachtte te verbloemen. De vader
figuren waarmee zij overhoop lag zoals enkele Schiedamse priesters schonk
zij uiterlijk vergiffenis voor hun 'ongeloof, maar in haar fantastische dromen
kwam haar ware aard boven en strafte zij deze mensen: mensen die haar niet
beschouwden als de 'hemelbruid', of althans daarover hun twijfel hadden.
De auteur, die psychiater is, komt tot de conclusie, dat Liduina een hysterica was:
iemand met neiging tot het theatrale - overigens een van de kenmerken van
hysterie - en met een sterk egocentrische inslag. Geen gemakkelijk persoon dus;
blijkbaar konden maar weinigen het lang bij haar uithouden.
Dr. Stolk heeft als uitgangspunt bij zijn onderzoek de meest authentieke Liduina-
biografie genomen, namelijk die van haar verwant Jan Gerlachsz., zonder wie we
waarschijnlijk nooit over Liduina zouden hebben gehoord. Uitgebreid gaat de
auteur in op de - vaak nogal lugubere - beschrijvingen die Gerlachsz. van
Liduina's ziekteverloop geeft. Dat Jan Gerlachsz. de plank soms misslaat, wordt
duidelijk aangetoond. Ofschoon de auteur aan de hand van Gerlachsz.' relaas wel
bepaalde symptomen weet te identificeren lukt het hem toch niet om een totaal
beeld van haar ziekte te geven. Wel toont hij aan dat haar lijdensweg niet alleen
een gevolg was van de beruchte val op het ijs, maar dat ook psychische oorzaken
daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld.
Al met al mag deze hagiografie terecht 'kritisch' worden genoemd. Er zal ver
moedelijk lange tijd overheen gaan eer er weer een Liduina-studie verschijnt die
zich met de onderhavige kan meten: een studie ook die zowel de Liduina-ver-
eerders als zij die haar meer als een historische figuur zien tevreden stelt.
De prijs van het boek bedraagt 24,50. Men beware deze prijzige uitgave der
halve als een relikwie!
Aad van der Tang
V. A.M. van der Burg, 'Geschiedenis van de Schiedamse familie Van der Burg'
De Katholiek gebleven tak van het middeleeuwse geslacht Van der Burch,
Zeist 1979, 94 blz., ill.
Bij het woord genealogie zullen velen denken aan stambomen, aan welker takken
familieleden als rijpe appels bengelen. Het is waar: de genealogie houdt zich in
eerste instantie bezig met namen en data, die in een schema een stamboom
