liedeken Hoe het Nederland eer
tijden ge flor eert heeft.
Ende hoe desolaet tse-
lue nu leijt.
Enkele jaren later vindt er in het Schie-
damse een gebeurtenis plaats, die van bij
zonder groot belang is voor een beter be
grip van de ontwikkelingsgang van de
Nederlandse letterkunde. Een lid (of
misschien wel meerdere leden) van de
kamer schreef (of schreven) een toneel
stuk dat geïnspireerd was op de eigen
geschiedenis. Op 1 september 1594
voltooide een zekere A. van B. 'het
oudste nationaal-historische drama van
onze letterkunde'. Dit is 'het Spul van
Joncker Franssen OorlochDe grote
kenner van de rederijkerij, Dr. J.J. Mak,
heeft een uitvoerig artikel aan dit to
neelstuk gewyd(7). Hij trekt de con
clusie dat het spel de indruk wekt een
getrouwe weergave te zijn van het his
torisch gebeuren (p. 292), en dat er
aanwijzingen zijn te veronderstellen
dat er nog een andere visie van het
gebeuren heeft bestaan (p. 299). In de
rekeningen van de stad Schiedam komt
in de jaren 1560 - 1561 de volgende
post voor:
'Die van Rhetorica voor een gaende
spul te speelen langs der straeten
op den omgangsdag en een spul op
Valentijnsdag van Ioncker Frans -
12'
Dit laatste toneelspel zal - volgens Mak -
naar alle waarschijnlijkheid onder de
verse indruk van de bevrijding zijn ge
dicht. We moeten dit tweede toneelstuk
dus dateren op circa 1490. Dit toneel
stuk is jammer genoeg tot op heden niet
teruggevonden, en meer aanwijzingen
voor zijn bestaan dan deze zullen er
waarschijnlijk niet zijn.
Aan het toneelstuk waaraan Mak zijn
artikel wijdde, is sindsdien geen aan
dacht meer besteed. Dit valt naar mijn
smaak te betreuren, omdat de bestu
dering van dit spel belangwekkende en
interessante resultaten zal opleveren. De
renaissance-letterkunde hechtte veel be
lang aan geschiedkundige thema's, omdat
zo de voorbije glorie en voorbije held
haftigheid van het Nederlandse volk
breed uitgemeten kon worden (8).
Op 18, 19 en 20 augustus 1599 doen
de Schiedammers mee aan een feest te
Rotterdam. De voorgeschreven thema's
voor deze bijeenkomst zijn:
Hoe sal den leerling recht oordelen
van zijns leeraers leer?
Waerin ons daden bouen de Romeyn-
schen zijn te prijsen
Willem Nieupoort geeft het antwoord
op deze vragen voor de Kethelse rede
rijkerskamer De Sonnebloem. Zijn zoon
Willem Nieupoort de Jonghere doet mee
als particulier.
De rederijkers en de liefdadigheid
In het jaar 1603 worden er in Schiedam
op 6 juli en volgende dagen een loterij
en een rederijkersfeest georganiseerd.
De bedoeling hiervan is geld in te zame
len voor een nieuw weeshuis (9). De
toestemming voor het houden van deze
loterij was op 18 april 1603 afgegeven
door de Staten van Holland.
Aan dit feest deden de volgende kamers
mee:
1. De Olijfboom
2. De Pellecaen
3. De Akerboom
4. De Goudsbloem
5. De Hofbloem
6. De Sonnebloem
7. De Corenbloem
8. De Roo Roosen
Maasland
Haarlem
Vlaardingen
Gouda
De Lier
Kethel
's-Gravenha-
ge
Schiedam
Op dit feest waren de nodige prijzen te
winnen
1Voor de moraliteit
2. Voor het refrein
3. Voor het lied
4. Voor het zingen
5. Voor de welsprekend-
- De Aker
boom
- De Gouds
bloem
- De Pellecaen
- De Olijf
boom
82
