De Broersvest gezien vanaf de Koemarkt. Voor m
circa 1900.
lijk is deze aan een grondiger onderzoek
te onderwerpen.
1) De hier gevonden constructie komt
wel sterk overeen met de constructie
die in 1980 bij 'De Vrijheid' aange
troffen is en die wel is onderheid.
Een nieuw bovenwiel voor de Walvisch
In de kap van elke windmolen bevindt
zich in kap om de bovenas een groot
houten tandwiel; in dit deel van Neder
land het bovenwiel genaamd. Om dit
wiel liggen de vangblokken (is: remblok
ken) waarmee de draaiende molen stil
gezet wordt. Bij het draaien, maar voor
al bij het stilzetten werken er grote
krachten op het bovenwiel zodat dit
in goede staat dient te zijn. Het oude
bovenwiel van 'De Walvisch' was echter
in een dusdanig slechte staat dat in
april 1982 besloten moest worden de
molen voorlopig stil te laten staan ten
einde ongelukken te voorkomen.
Het bovenwiel diende óf gerepareerd
óf vernieuwd te worden. Hoewel dit
beduidend duurder was is (achteraf ge
lukkig) toch voor het laatste gekozen.
m 'De Eendragt', achter molen 'De Washington',
Het nieuwe wiel zou ca. f 35.000,-
gaan kosten. Dit voorjaar was er vol
doende geld bijeengebracht om de fa.
Verbij uit Hoogmade opdracht te ge
ven met het maken van het wiel te be
ginnen. In de werkplaats van dit molen
mak ersbedrijf is het geheel gereed ge
maakt, vervolgens gedemonteerd en
naar 'De Walvisch' gebracht. Op vrijdag
15 juli was de montage gereed zodat
er proefgedraaid kon worden.
De plooistukken en de kruisarmen
zijn gemaakt van de gele tropische
hardhoutsoort billinga. Bij het oude
wiel waren deze onderdelen van eiken
hout, doch helaas is de vereiste kwali
teit en maat eiken voorlopig niet voor
handen. De nieuwe velgen zijn wel van
herzelfde soort hout als de oude, name
lijk van iepen en de 85 kammen (tanden)
zijn net als de oude gemaakt van azijn-
hout. Dit is een subtropisch houtsoort,
die ook wel Spaans eiken wordt ge
noemd.
Het oude wiel is door enkele molenvrij-
willgers gedemonteerd en afgevoerd
naar molen 'De Noord'. Op deze manier
138
