maatschappij vermolmd was. Daar
om was een nieuwe grondslag
nodig in de vorm van een kor-
poratieve staat. Hij verwees
naar de muiterij op de 'Zeven
Provinciën'hetgeen de nood
zaak van sterk gezag weer eens
aantoonde
Daarna kwam Gerretson aan het
woord. Tot goed begrip van wat
nu volgde moet gezegd worden,
dat Gerretson zich fascist noem
de, maar het nationaal-socia-
lisme in Duitsland en de NSB
te extreem vond. Hij wilde het
fascisme in "fatsoenlijke" en
"gematigde" banen leiden.
Gerretson begon het fascisme
te typeren als een hervormings
stroming. Wij willen onszelf
blijven en het nationale volks
bestaan redden. Het programma
van de NSB is daarentegen im
port, een aftreksel van het
programma van Hit Ier. De Neder
landse staatsgedachte is dezelf
de als de Oranje-gedachte. De
koningin symboliseert onze
staatsgedachte, die in strijd
is met het absolutisme. De vrij
heid in ons land dreigt te lei
den tot anarchie. Daarom is
een sterk gezag nodig. Gerret
son pleitte dus wel voor een
autoritair gezag, maar wilde
geen totale diktatuur.
Het fascisme, zo ging Gerretson
verder, kan niet gekopieerd
worden voor Nederland. Fascisme
wil meer orde, ootmoed, plichts
betrachting, eenvoud en offer
vaardigheid.
Ook bij Gerretson, de gewezen
man van de Bataafsche Petroleum
Maatschappij, vinden we het
anti-grootkapitalistische senti
ment. Hij pleitte voor de korpo-
ratieve staat, die op samen
werking berust. Klassenstrijd
vergiftigt immers de mensen
ziel. Het kan ons helpen te
ontkomen aan de diktatuur van
het grootkapitaal. Uitvoerig
ging Gerretson in op de ver
schillen met de NSB:
1. De NSB huldigt de gedachte
van de staatsalmachtDit is
in strijd met het Nederlandse
volkskarakter.
2. De NSB wil de staatsschool.
Daardoor ontketent zij een
nieuwe schoolstrijd.
3. De NSB wil het staatsgezag
belichaamd in Oranje verzwak
ken.
Deze uitspraak leidde tot hefti
ge protesten van de in de zaal
aanwezige NSB'ers. Gerretson
repliceerde echter: "Maar de
koningin is een betere draag—
ster van het gezag en doet dat
met meer autoriteit dan ooit
"het mannetje in Utrecht" zal
kunnen doen". Op deze uitval
naar Mussert volgde een dave
rend applaus.
Ook Gerretson wenste eenheid
in het Nederlandse fascisme,
maar niet ten koste van de
nationale gedachte. In Duits
land heeft het groot-kapitaal
Hitier gefinancierd. Doch, en
Gerretson gaf hiermee nauwkeu
rig aan op welke groepen hij
zijn fascisme gericht wilde
zien: "Spreker wenscht niet,
dat ons volk opnieuw dienstbaar
wordt gemaakt aan het groot
kapitaal. Daarom trekt spreker
er op uit om de kleine burgerij
en de echt denkende arbeider
op te wekken te strijden voor
een nieuwe maatschappijvorm
met het gelaat gericht naar
de toekomst". Daar was, zo be
sloot Gerretson, een nieuwe
62
