staat en maatschappij nodig
zonder politieke partijen. In
plaats van de politieke regeer
der dient de deskundige te
regeren.
Na de pauze ging Gerretson o.a.
in debat jnet NSB'ers. De NSB'er
E. sprak er zijn afkeuring over
uit, dat zijn leider was ge
krenkt. Gerretson bleef echter
staan op de verschillen met
de NSB.
Nadat hij nog een aantal vragen
uitvoerig had behandeld, werd
na het zingen van het Wilhelmus
en het ANFB-lied om half twaalf
de vergadering gesloten. (9)
De samenwerking tussen de ANFB
en de Nationale Unie verliep
echter alles behalve goed.
Baars en Gerretson lagen elkaar
niet. Beiden waren dominerende
persoonlijkheden, doch verder
karakterologisch zeer uiteen
lopend. Bovendien stond Gerret
son, zoals eerder gezegd, een
"fatsoenlijke" en "gematigde"
vorm van fascisme voor, welk
standpunt lang niet alle ANFB'
ers met hem deelden.
In maart 1934 werd het einde
van de Corporatieve Concentra
tie aangekondigd en in dezelfde
maand legde Gerretson zijn voor
zitterschap van de Nationale
Unie neer, waarmee hij feite
lijk van het toneel verdween.
Gerretson zou na de oorlog nog
aktief worden in de CHU, voor
welke partij hij van 1952 tot
1956 in de Eerste Kamer zat.
In Schiedam was nog een fascis
tische partij aktief, nl. het
in februari 1933 opgerichte
"Verbond voor Nationaal Herstel"
(VNH). De direkte aanleiding
daarvoor was de muiterij op
de 'Zeven Provinciën'. Voorman
nen waren o.a. generaal C.J.
Snijders, opperbevelhebber van
de land- en zeemacht tijdens
de Eerste Wereldoorlog, en
mr. dr. W.M. Westerman, aarts-
reaktionair en redakteur van
het Haagsch Maandblad.
Het VNH was een extreem natio
nalistische, militaristische
en kolonialistische organisa
tie, echter niet volbloed fas
cistisch. Het was een partij
van deftige lieden, die haar
aanhang vooral vond in rechts
liberale kringen. Ook in Schie
dam werd een afdeling opgericht.
In deze afdeling komen we de
namen tegen van zeer konserva—
tieve liberalen. (10) Er werden
verschillende openbare verga
deringen belegd. Ook deed het
VNH mee aan de gemeenteraads
verkiezingen in juni 1935. Het
ANFB zou in grootte - na de
NSB de tweede anti-demokra-
tische partij worden. Bij de
Tweede Kamerverkiezingen in
1933 werd zelfs een zetel ver
overd.
Tot samenwerking van dit zo
heel andere gezelschap met de
ANFB is het niet gekomen. Toen
Snijders in het voorjaar van
1933 opperde om bij de Tweede
Kamerverkiezingen met een lijst
te komen, riep dat zoveel weer
stand op in eigen geledingen,
dat hij er ijlings van afzag.
Ook in Schiedam ben ik geen
tekenen van samenwerking tussen
ANFB en VNH tegengekomen.
Opkomst van de NSB en einde
van de ANFB
Op 14 december 1931 vond in
een zaaltje in Utrecht, op een
63
