Voorts kunnen we nog lezen over een vergadering in gebouw Een dracht, die als een tegenaktie tegen het optreden van Mussert en de opening van het Kringhuis bedoeld was. (23) Ook andere partijen namen uiter aard een standpunt in t.a.v. het fascisme. Zo belegde de Anti-revolutionaire kiesvereni ging in Schiedam "Nederland en Oranje" op 13 oktober 1932 in de grote zaal van het gebouw van de Protestants-Christelijke Besturenbond aan de Lange Haven een vergadering over het fascis me. Spreker was een niet nader aangeduide heer Pranger. Deze schetste de opkomst van Mussolini, die orde in de chaos had gebracht. Over veel van "wat het fascisme tot stand bracht kon ook door de spreker met veel waardering gesproken worden. De Anti-revolutionairen stonden echter op een princi pieel andere bodem. Het fascis me ging uit van het staats- absolutisme. De A.R. rekende echter met het oppergezag van God. Het fascisme rekende al leen met de religie als dat nuttig werd gevonden. De A.R. nam dan ook vierkant stelling tegen fascistische partijen: "De a.r.-partij is een nationa le partij, die nu, zowel als ten allen tijde, krachtige hand having van het gezag eischt en die voorts leeft uit eigen, op Gods woord gegronde begin selen." (24) Soortgelijke geluiden waren te horen op de door de kiesver eniging "Groen van Prinsterer" van de Christelijk Historische Unie in Schiedam belegde bijeen komst op 15 december 1932. De heer J. Reijers sprak toen over "Fascisme en Christelijk Histo rische beginselen". Reijers was wethouder van Zwijndrecht en lid van Provinciale Staten in Zuid-Holland. Reijers betoog de, dat het fascisme in een aantal opzichten een begrijpe lijke reaktie was op de ontred dering van de samenleving. In Italië wenste men geheel overeenkomstig de Latijnse volksaard één sterke leider vol macht. Fascisme was voor alles aktie en sentiment. Doch het fascisme met zijn vergodde lijking van het gezag, moest afgewezen worden: "Tegenover het fascisme stellen de Christe lijk Historischen het gezag, alleen gebaseerd op God met het koningsschap als beschermer van de nationale eenheid en als uitvloeisel daarvan de par lementaire vrijheid van het volk De vrijheden van ons volk moeten we als een kos telijk goed bewaren, maar te vens moeten we ons onderwerpen aan de ordening Gods, aan het gezag door Hem ingesteld, zulks in tegenstelling tot de heiden- sche gedachte van fascisme en communisme." (25) Zowel bij de AR, als bij de CHU was een vrij sterk gezags- denken aanwezig. Dit vloeide voort uit de gedachte, dat gezag 'door God aan de overheid gegeven werd' Dit was een af weermechanisme tegen diktatuur: een staat die alles opeiste, inclusief de religie, werd af gewezen. Het was de SDAP die in een debat met de ANFB de direkte konfrontatie aanging. "Fascisme en nationaal-socialisme" was 69

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Scyedam | 1985 | | pagina 21