Na de lagere school mocht hij van zijn eenvoudige ouders nog een jaar
de Franse school van meester Sander bezoeken (2), daarna wachtte
hem de timmerwinkel, waar hij zeer ongelukkig was. Compensatie vond
hij bij de Rotterdamse avond-academie waar Henri Evers (3) zijn leer
meester werd. Toen Evers werd benoemd tot leraar aan de Polytech
nische school in Delft, wees hij Schwagermann de weg naar Delft. De
Polytechnische school werd gewijzigd in Technische Hogeschool en om
tentamens te kunnen afleggen was een HBS-opleiding een vereiste.
Schwagermann nam weer plaats in de schoolbanken en met de nodige
hulp wist hij in drie jaar het HBS-diplorna te behalen.
In die tijd bleek dat hij een mooie stem had en gaf hij concertjes waar
bij o.a. de 12-jarige! pianist Hans Goemans hem begeleidde. (4)
Daarnaast was hij de felle captain van D.V.V. (5) en 'dichtte' hij voor
deze club het clublied.
Terug naar de bouwkunde in Delft. Reeds in zijn studententijd bouwde
hij in Den Haag, Delft, Vlaardingen en elders. (6) Dat de invloed van
Berlages architectuur zich bij hem deed gelden valt mede te verklaren
uit het feit, dat hij toen veel bij de familie Berlage te gast was.
Daar trof hij ook hun neefje Kees, die later de 'Spoelingbrug en oude
branderijen' zou schilderen. De familie inviteerde hem voor een lange
vakantie in Zwitserland.
Met Berlage bezocht hij Toorop in Nijmegen. Toorop was toen al ernstig
ziek. Tragisch is het relaas, dat hij, die eens over zo'n vaste teken-
188
2.
De zuster van de dominee, om advies gevraagd, achtte de Hoogere Burgerschool qua maatschappelijk
niveau te hoog gegrepen.
3.
De latere bouwmeester van het Rotterdamse stadhuis.
4.
Zangles van de bekende muziekpedagoog Jaap Spaanderman.
Hans Goemans (Schiedam 1891 - Den Haag 1956), begeleidde later Tilly Koenen en Jacques Urlus.
Goemans werd in critieken wel vergeleken met de accompagnateur Coenraad Bos, toen een pianist
van wereldformaat
5.
DVV, de sportclub van de HBS.
6.
Den Haag: expeditiegebouw aan de Laakkade;
Delft: woonhuis aan de Rotterdamse rijweg; een poortje en een aanbouw aan het Studentenhuis; de
Senaatskamer van de TH;
Vlaardingen: een woonhuis Nieuwe Kerkstraat hoek Schiedamseweg.
