handenarbeid
Alle werktuigen moesten met de hand worden bediend. Zo was er een zg. schaar met
een mes van 15 cm, waarmee stalen platen meteen dikte van maximaal 5 mm kon
den worden doorgeknipt. Verder was er een hallenpons - zo genoemd, omdat aan het
uiteinde van een hefboom van 1 m een zware, ijzeren bal bevestigd was -waarmee met
één ronddraaiing een gat van 6 mm in een plaat kon worden geponst, en tenslotte was
er een zg. knijp, die het mogelijk maakte door het draaien aan een soort stuurwiel de
hoekijzeren spanten voor een bootje in de gewenste vorm te buigen. Dergelijke
handbediende werktuigen staan thans ook in de buitenlucht opgesteld bij de Oude
Haven in Rotterdam tegenover het Witte Huis. Allerlei oude vaartuigen kan men -
eventueel met gebruikmaking van de sleephelling - daar zelf repareren.
de werf Gusto
In februari 1928 deed ik mijn intrede bij de fa. Smulders als leerlingijzerwerker met
een uurloon van 15 cent. Hoewel ik gaarne in de bankwerkerij wilde gaan werken was
daar geen plaats; de voorboden van de crisisjaren wierpen hun schaduw al
vooruit.
Een gedeelte van de smederij
De verschillen tussen de kleine scheepswerf en de grote scheepsbouw waren enorm
en maakten op mij een bijna verpletterende indruk. Allereerst waren er de geweldige
fabriekshallen en daarnaast de grote elektrisch aangedreven werktuigen. Hier was
een schaar met een mes van 2 m, die in één beweging van een plaat ter dikte van 2,5 cm
een stuk afhapte, verder waren er de zg. pianoponsen, die de randen van scheepspla-
70