WINTERZONNETJE IN DE ZIJLSTRAAT
H. KIELA
Deze fraaie Anton Pieckiaanse opname uit de dertiger jaren laat een karakteristiek
Schiedams stadsgezicht zien. De foto toont een gedeelte van de Zijlstraat met het er
langs gelegen watertje de Zijl, gezien vanaf de Kethelstraat in de richting van de
Raam. Er is een flink pak sneeuw gevallen, waardoor het lijkt of alles met een dikke
laag poedersuiker is bestrooid. De huisjes met de tuitgeveltjes worden weerspiegeld in
het niet zo heldere water van de Zijl. De rook uit de schoorsteen op de achtergrond
verraadt dat er op deze zonnige winterdag een oostenwind waait.
Dit straatje met de kleine huisjes heeft een
aantal gangen (smalle steegjes), waaraan
nog kleine woninkjes staan. Een eenzame
wandelaar heeft zojuist een gang gepas
seerd. Deze gang is de donkere ruimte tus
sen de twee huisjes, waarvan aan het rech-
terpandje een oude gaslantaarn met een
flonkerend lichtpuntje is bevestigd.
Uiterst rechts aan het water bevindt zich
de achterzijde van de huizen aan de
Breedstraat, die in 1960 zijn gesloopt. De
uitbouw boven het water is een balkon,
ook wel een stilletje of secreet genoemd.
Veel van zulke over het water hangende
uitbouwsels waren in gebruik als privaat.
Via een gat in de bodem plonsden de
faecaliën dan in het water. Links boven bij
de rokende schoorsteen is het dak te zien
van het herenhuis Zijlstraat nr. 6.
Het kleinschalig aandoende oude straatje
heeft een interessante ontwikkeling door
gemaakt. Tot de vijftiende eeuw zullen ten
westen van de Breedstraat alleen wat boe
renhofsteden hebben gestaan. De westelijke grens van de bebouwde kom van het
toenmalige Schiedam werd gevormd door de Breedstraat. Toen in het jaar 1428 Schie
dam werd geteisterd door een grote stadsbrand, waarbij vrijwel de volledige bebou
wing van de stad in vlammen opging, bestond de Zijlstraat nog niet. Ook het Sint Ur
sula Convent, gevestigd aan het Oude Kerkhof, bleef bij deze brand niet
gespaard.
Men besloot het nieuw te bouwen klooster te verplaatsen naar een terrein gelegen in
Overdam, ten westen van de Breedstraat. Met Overdam werd het gebied ten noorden
van de Dam bedoeld. Het ontstaan van de Zijlstraat is waarschijnlijk omstreeks 1605,
want in dat jaar werden de eerste kavels grond aan deze setraat uitgegeven. De eerste
bebouwing dateert uit 1614 en bestond uit dertien perceeltjes. Hoelang het geduurd
171
