meer: Zullende een goed bezet Orchest fraaije Muzyk uitvoeren, en alle Ververschingen te
bekomen zijn. En dat alles ter gelegenheid van het Oude en Nieuwe jaar. Prille
glorie misschien?
De meeste van deze uitgaansmogelijkheden zullen uiteraard beperkt gebleven
zijn tot een bepaalde élite. Want voor de meeste Schiedammers was het leven toenter
tijd een zaak van hard werken voor noodzakelijke dingen als voedsel, kleding enz. Zij
hadden vanzelfsprekend veel meer belangstelling voor een advertentie waarin de
prijs van het brood werd vermeld: 10 ct voor zuiver roggenbrood, wegende lO Nederland-
sche oneen. En zij gaven meer hun aandacht aan een opruiming van een manufactu
renzaak, die ruwe Heeren en Jongeheeren onderbroeken en hemdrokken, benevens borst
rokken voor vrouwen en kinderen in de aanbieding had tegen aanmerkelijk verlaagde
prijzen. Maar wat zullen ze zuinig hebben gekeken toen ze in een andere advertentie
lazen, dat ze helemaal naar Delft of naar Den Haag moesten reizen als ze in 't bezit
wilden komen van gevulcaniseerde regenjassen welke niet kleven! En allicht was een
ruim gesorteerd kledingmagazijn voor hen aanlokkelijker dan het berichtje van een
zich in de stad vestigende kleermaker, die aanbood kledingstukken te maken naar de
laatste smaak. En daarbij zal de ondertekening met marchand tailleur de afstand tus
sen hem en de eenvoudige burger eerder hebben vergroot dan verkleind.
Tenslotte nog een sprekend voorbeeld van een donker aspect van de toenmalige
maatschappij. Het is een kleine advertentie in de krant van 8 oktober 1860. Daarin
wordt door het Diaconie-Armbestuur der Ned.Herv.Kerk de inschrijving openge
steld op het leveren van Wol, Katoen, Broekstreep, Kraanoog (z.g. 'oogjesgoed') en Alleman-
streep. De winter stond voor de deur en daarmee de noodzaak van het zorgen voor de
behoeftigen. Want ook voor de toenmalige Schiedammers gold: De armen hebt ge altijd
bij u (Markus 14:17). En de economische recessie die Schiedam in de naaste toekomst
zou treffen zal deze waarheid bij een aantal ingezetenen maar al te nadrukkelijk heb
ben geaccentueerd.
188
