DE LAATSTE SPOELINGBOERDERIJ
Herman Noordegraaf
Men hoeft nog geen eens zo oud te zijn om zich te kunnen herinneren wat nu nauwe
lijks meer voorstelbaar is: hoe langs de Schie in de 's Gravelandse polder vele boerde
rijen lagen in een betrekkelijk afgezonderde positie. Recht tegenover het Over-
schieseplein lag de boerderij van Van der Burg en vervolgens in de richting van de
spoorlijn: Daalmeijer, Bimans, Holiërhoek, Meijer, Ham en aan de andere kant van
de spoorbrug, Van der Most, Blom, (Arie) Zeeuw, Laurens en Schouwenburg. In de
Overschiesestraat, aan de stadszijde van de Schie, waren de boerderijen van Willem
Poot, Van der Eijk, Dijkshoorn en Van Berkel.
Op bijgaande foto's is één van de genoemde boederijen te zien, namelijk die van Van
der Most. Deze lag tegenover de Parallelweg en was door de scheepswerf van Kemper
gescheiden van de spoorbrug. Het officiële adres was 's Graveland langs de Schie 81.
Op deze boerderij hebben drie generaties Van der Most gewoond en gewerkt. Jan van
der Most en zijn broer Gerrit betrokken het complex in 1900. Er lagen twee boerde
rijen aan één werf. In de dertiger jaren is de tweede, niet direkt aan de Schie gelegen
boerderij, in andere handen overgegaan. Voorts waren er twee stallen en twee schu
ren. De stallen zijn op de winterse foto te zien. Ze waren vrij laag, omdat vanwege de
molen die er vroeger tegenover stond, niet hoger gebouwd mocht worden. Op de an
dere foto is de boerderij van Van der Most te zien. Links is een aanbouw waar Gerrit
van der Most ging wonen toen zijn zoon Jan hem opvolgde. Links daarvan liep een
sloot. In de meidagen van '40 viel daar een bom in. De Duitsers wilden namelijk stra
tegische punten, waaronder de spoorbrug, bombarderen. De Parallelweg werd daar
van het slachtoffer, en ook het gebied aan de overzijde van de Schie. Het was een ge
luk dat de bom in de sloot viel: was de bom daarnaast gevallen dan zouden de
verwoestingen veel groter geweest zijn. Nu waren alle ruiten eruit, de dakpannen eraf
en de muren van de schuur verwoest. Het ergste was dat er toch een slachtoffer viel.
Een zoon van Kemper kwam onder een omvallende muur en liet het leven. Door een
andere bom viel er nog een slachtoffer en wel op de boerderij van Arie Zeeuw. Diens
broer, die bij hem op bezoek was, werd dodelijk getroffen. Zij behoorden tot de eer
sten onder de Schiedamse burgerbevolking die als gevolg van de oorlog om
kwamen.
De boerderij lag tamelijk afgelegen. Wilde men er komen, dan moest men de spoe-
lingbrug bij het Overschieseplein over en een heel eind rond lopen. Voor sommigen
die bij één van de boerderijen moesten zijn, was daarom de verleiding te groot om van
de spoorbrug gebruik te maken. De brug naar de Nieuwpoortweg was er immers nog
niet. Veel ging met het bootje: de postbode, de winkeliers, de schilleboer bleven aan
deze zijde van de Schie en hun spullen moesten met het bootje opgehaald worden.
Men maakte voor groot vervoer gebruik van de 'pont' van Zeeuw, bijv. om koeien over
te zetten. Bijgaande foto geeft daarvan een beeld. We zien er Jan van der Most (tweede
generatie) met pet en zijn zoon Piet, met stok. Van der Most was een veeboer, die voor
namelijk koeien hield met daarnaast enkele varkens. Het land lag achter de boerderij
55
