werden door lichtbeelden verduidelijkt, zoodat oog en oor beide voortdurend
werden beziggehouden.'
Conclusies van de reporter: 'Degenen die dezen avond georganiseerd hebben, kun
nen verzekerd zijn, dat zij velen weder een aangenamen, nuttigen avond bezorgd
hebben'.
Een ander aspect kwam aan de orde op de samenkomst van 19 februari 1903. Dhr.
M. van Breukelen, 'essaieur en technoloog te Delft' hield een voordracht over 'de
scheikunde van den alcohol voor de geheelonthouder' en lichtte deze toe met
proeven.
In zijn toelichting wees Van den Broek erop, dat als de alcoholkwestie aan de orde
was, deze van allerlei zijden kon worden beschouwd en dat deze avond geen spel was
gespeeld tot vermaak van de aanwezigen, maar dat ernstige zaken onder de aandacht
werden gebracht.
Van de 'akties' vallen te noemen de pleidooien voor de afschaffing van de kermis.
Tesamen met de Anti-revolutionaire kiesvereniging 'Nederland en Oranje', het
Nederlandsch Werkliedenverbond 'Patrimonium' afdeling Schiedam, de propa-
ganda-club 'Groen van Prinsterer', de Vereeniging tot bevordering der belangen der
Nederlandse Hervormde Kerk en de Bond van Christelijke Vakorganisaties verzocht
de NCGV in 1903 de gemeenteraad dringend om de kermis af te schaffen. 6
Wat waren nu de argumenten van dit brede Protestants- Christelijke front?
De kermis werd betiteld als een gelegenheid die ontspanning heeft te bieden, maar
die tot velerlei uitspattingen aanleiding gaf. Dronkenschap, zedeloosheid, vechtpar
tijen waren immers in de kermistijd aan de orde van de dag. Het financiële voordeel
voor de gemeente was niet te vergelijken met de vreselijke ellende die door de kermis
werd aangericht! Maar de arbeidende klasse moest toch ook wat hebben? Vele leden
van de organisaties waren arbeiders en daarom kon men uit eigen ervaring schrijven:
'Juist in de volkskringen ervaart men het meest welke droeve vruchten de kermis af
werpt. Menig ouder ziet met vreeze haar naderen, omdat hij bekend is met de ontzet
tende gevaren waarin zij zijn kinderen brengt.Dit pleidooi had echter geen succes.
Dit gold ook dergelijke verzoeken in volgende jaren.
Dit zal de reden zijn geweest dat de NCGV overging tot het organiseren van 'anti-
kermisbijeenkomsten', waarvan sprake was tijdens de kermis in 1908. We lezen
erover, dat deze op twee avonden werden gehouden, voor een ieder toegankelijk wa
ren, dat verschillende sprekers het woord zouden voeren en dat voor afwisseling zorg
gedragen zou worden.
Voorts vermelden we nog dat de NCGV mee deed aan een 'plaatselijk drankwet-
comité*, dat zich inzette voor het niet meer verlenen van vergunningen door het ge
meentebestuur voor verkoop van sterke drank.
De NCGV streefde ernaar om alternatieven te bieden wat betreft het vinden van ge
zelligheid zonder dat er alcohol werd geschonken. Ze organiseerde daartoe 'gezellige
bijeenkomsten'. In 1906 werd daartoe het café 'De Bruinvisch' gekocht.10 Ze kreeg de
bestemming van vergaderzaal en volkskoffiehuis. Op zaterdagavond organiseerde
men er 'gezellige bijeenkomsten', waarvoor een ieder werd uitgenodigd om deze te be
zoeken. De toegang was vrij.
15
