glasblazerijen werkzaam was.
Deze vertelt dan dat de koeien in de polder Oud Mathenesse plotseling vermagerden
en minder melk gaven. Er werd onderzoek gedaan en proefkoeien, in de polder ge
plaatst, vertoonden dezelfde verschijnselen. De directie van 'de Schie' kreeg op
dracht de schoorstenen van 30 m op 60 m te breneen. De klachten verdwenen.
Besluit
Het is merkwaardig. Schiedam wordt natuurlijk wel geassocieerd met flessen maar
dan alleen om de inhoud. Dat hier veel glasfabrieken zijn geweest, dat leeft niet meer
onder de mensen. Een deel van deze fabrieken kan beschouwd worden als reactie op
het Kartel dat de produktie beperkte en hogere prijzen rekende. En die hogere prijzen
waren voor een deel juist nodig voor die fabrieken om zich in te kopen in moderne
technieken en waar niet-kartel-leden geen toegang tot hadden zolang de patentrech
ten golden. Van de 2e hut van Hasekamp is bekend dat deze met een vol automatisch
systeem werkte (waar dus geen glasblazers meer aan te pas kwamen) maar men was
toch niet tevreden over de kwaliteit van de flessen. Ook Uto had geen succes met een
machinaal systeem.
De concurrentie was en bleef groot. Van de Vlaardingse fabriek is wel een berekening
gemaakt van de kostprijs in 1904, vóór de automatiseringsgolf. Deze kwam op 3,47
cent per fles en hiervoor ontving zij 3,95 cent per fles inclusief verzendkosten.
Men moest dus een aardige omzet maken.
In Schiedam zijn nog wel gebouwen aan te wijzen die vroeger iets met de glasindus
trie te maken hebben gehad. Maar zo'n merkwaardige oude glashut, helemaal be
paald door de kegelvormige oven waarvan het dak in een schoorsteen eindigt is niet
meer te bekennen. Niet zo vreemd overigens. Tenslotte is ook van de paar honderd
branderijen geen enkel interieur bewaard.
Bronnen
- Artikel 'De ontwikkeling der Ned. Flesschenindustrie' door A.M.F. van Deventer
'Tijdschrift voor Economische Geographie' den Haag omstreeks 1913
- Artikel 'Een oud bedrijf in nieuwe banen' in Wereldkroniek no. 28 12 oktober 1912
- Vijftig jaar glasindustrie' gedenkboek 'Leerdam' Rotterdam 1928
- 'Das Glas' F.W. Hudig Wien 1923
- 'A History of Glasmaking' R.W. Douglas and S. Frank Henley-on- Thames 1972
- The Story of the Glassbottle' Edward Meigh Stoke-on-Thieut 1972
- Personeelsblad V.G. Diverse jaargangen. Het merendeel uit 1966 en 1975 van de hand van J. de
Pater
- Verslagen KvK
- Artikel 'Glasblazers, hun familienamen, afkomst en werk' door E. Heupers
Nederlandse Genalogische Vereniging
61
