SCHIEDAM IN OUDE FOTO'S 17
GROENELAAN, RUGGEGRAAT VAN DE GORZEN
W.P. Rook
Hoe oud de Groenelaan precies is, valt niet te zeggen. Toen in 1622 de eerste Bui-
tensluis gebouwd werd kon men vandaar al via een zomerdijk naar de Vlaardinger-
dijk lopen. Aan de zuidzijde van deze zomerdijk kwam met elke vloed het rivierwater
over het laaggelegen land en dit water liet, net zoals het dat al eeuwen daarvoor had
gedaan, een beetje slib achter. Aan de noordzijde van de zomerdijk kwam ook wel
eens water, als door storm of springtij het water hoog werd opgestuwd. Dit hele gebied
stond toen bekend als het West Frankeland en het aanhoudend overspoelen met
rivierwater maakte er op den duur een echt Gorzengebied van. Die naam Gorzen is
tot op vandaag ook blijven voortleven. Ongeveer tegelijk met de Buitensluis werd een
nieuwe dijk aangelegd, die wij nu kennen als de West Frankelandsedijk en de Haven-
dijk. Door deze dijk veranderde de grond aan weerszijden van de zomerdijk geleide
lijk aan in weilanden. Hier en daar begonnen bomen te groeien en dat gaf die oude
zomerdijk op den duur een laanachtig karakter. Het gebied van de huidige Stadhou
derslaan en Warande noemde men daarom tot in deze eeuw dan ook wel de Laantjes.
Toen het zover was begon de al bestaande bebouwing bij de Hoofdstraat zich langs de
zomerdijk uit te breiden. Maar ook bij de Hoofdbrug was dat het geval en vandaar
was een nieuwe weg aangelegd in de richting van de oude zomerdijk. Wij kennen dat
tracé als de Nieuwe Haven met de Hagastraat. Dat was in het eerste kwart van de 19e
eeuw en men noemde deze weg de Nieuwe Laan. Het is vermoedelijk daardoor, dat
men de oude zomerdijk Groenelaan ging noemen. Geleidelijk aan begon de Groe
nelaan toen ook aan belangrijkheid te winnen. Want via Nieuwe Laan en Groe
nelaan konden velen langs een kortere weg naar Vlaardingen. Wel bleef het landelijk
aanzien nog lang bewaard want de echte grote veranderingen kwamen pas met het
graven van de Westerhaven in 1860. Hierdoor werd de Groenelaan in twee stukken
gedeeld die echter wel met elkaar verbonden bleven door een smalle voetbrug. Het
ene stuk is verdwenen toen het gebied rond de Stadhouderslaan werd opgespoten
voor de stadsuitbreidingen. Het andere deel bleef bestaan en vormt het onderwerp
voor de rest van dit verhaal.
Na het graven van de Westerhaven werd aan de Willemskade bij de Groenelaan de
distilleerderij van Hasekamp gebouwd. Pas in 1979 werden deze panden afgebroken.
Aan de Hoofdstraatzijde van de Groenelaan waren, zoals gezegd, boerenbedrijven
gevestigd. De koeien werden over de Groenelaan van stal naar wei en van wei naar
stal gebracht. Omdat ze hierbij nogal wat ontlasting lieten vallen werd dat gedeelte
toen al en nu nog Poeplaan genoemd. Geleidelijk aan werden meer en meer wonin
gen gebouwd en het zal duidelijk zijn dat met het bouwen van de zijstraten ook de
huizenbouw in de Groenelaan zelf gelijke tred hield. Mettertijd was de ruggegraat-
functie er de oorzaak van dat zich hier allerlei neringdoenden gingen vestigen en
hierin ligt ongetwijfeld de reden van de groei naar winkelstraat. Hierbij kan men ge-
103
