Een andere spreker, die nog naar Schiedam kwam, was ds G. van Duyl. Deze
vrijzinnig-Hervormde predikant uit Hilversum was één van die predikanten die lid
waren geworden van de NSB. Door zijn grote sprekersvaardigheden was hij de meest
gevierde spreker van de NSB. Zijn rede op 8 juni 1934 bevatte de bekende NSB- ele
menten: het falen van de parlementaire democratie en het liberalisme, de niet te ver
trouwen pers, het belang van Nederlands-Indië, het rode gif van Moskou (hiertegen
volgden interrupties), de corporatieve staat en de toewijding aan de natie. Hij betoog
de voorts dat de NSB stond op de souvereiniteit Gods (interruptie: Dat is niet
waar!)
Ook de algmeen secretaris van de NSB, C. van Geelkerken, kwam nog na^r Schie
dam. Op 11 februari 1935 sprak hij voor een volle zaal in gebouw Eendracht De re
devoeringen op de propaganda-avonden van de NSB geven een goed inzicht in haar
ideeën-goed. Opvallend is dat daarbij nog geen sprake is van een uitgesproken anti
semitisme.
Verkiezingsresultaten
In 1935 vonden verkiezingen voor provinciale staten plaats.
Dat waren de eerste verkiezingen waaraan de NSB deelnam en als zodanig een be
langrijke graadmeter voor haar populariteit. Ze werden een eclatant succes: de NSB
behaalde over het hele land 294.596 stemmen, dat wil zeggen 7,94% van het totaal. In
Schiedam lagen die cijfers op 1.678 resp. 6,15%.
Wellicht dat een stemmer in het gymnastieklokaal aan de Prins Mauritsstraat de ge
voelens van velen verwoordde toen hij het volgende gedicht in de stembus
deponeerde:
'Eigenlijk meende ik niet te stemmen.
Je raakt warempel in de war.
Overal voetangels en klemmen
en alles politiek gesar.
Ik zal het nu nog één keer wagen.
Voor deze keer neem ik NSB.
En afwachten wat zij bedoelen,
die nieuwe heeren met Hou-zee'
Ook in Schiedam had de NSB, zij het op een iets lager niveau, in één keer een grote
sprong gemaakt. Deze reikte veel verder dan de 582 stemmen die andere nationaal-
socialistische partijen in 1933 in schiedam bij de Tweede Kamerverkiezingen hadden
gehaald. De verkiezingen van 1935 vormden voor de NSB een 'hoogtepunt'. Bij vol
gende yerkiezingen zou ze weer terugvallen, zoals de volgende staat duidelijk
maakt
51
