De opening geschiedde door niet minder dan de leider zelF. Op 17 mei kwam hij naar
Schiedam. De politie had voorzorgsmaatregelen genomen. Een inspecteur met zes of
zeven personen was aanwezig. Er was echter weinig publiek. Een veertigtal leden van
de WA, voor een deel in uniform, grotendeels Rotterdammers, stond bij het
kringhuis hem op te wachten. Toen hij arriveerde, liep hij onder een lange poort van
uitgestrekte rechterarmen door. De wachtmeester was er echter niet ingelopen: het
was een dubbelganger!
Na twintig minuten wachten, om 19.20 uur, kwam de auto met de echte Mussert. Nu
gaf de wachtmeester het commando wel: 'Geef acht!'. Weer vlogen alle hakken tegen
elkaar en gingen alle handen omhoog. Mussert liep door de poort. Halverwege de
gang bleef hij staan, bedankte en ging de trap op naar boven om daar de vlag aan de
WA-mannen uit te reiken. Daarna begaf Mussert zich naar het voorzaaltje, waar de
kringleider v.d.G. hem welkom heette. V.d.G. zei dat vanuit het kringhuis krachtige
propagenda zou plaatsvinden en dat men van geworven leden fascisten zou
maken.
Op het door de dhr. Overwijn gelegde fundament werd thans voortgebouwd. Mussert
feliciteerde de kring met dit huis, dat een steunpunt, een bastion zou moeten vormen
van waaruit Schiedam veroverd zou moeten worden:
Wij worden nu nog beschouwd als burgers van den derden rang, maar er komt een
tijd dat de machthebbers van thans ons zullen vragen: wat kunnen wij voor u doen?
Dan zal het antwoord zijn: voor ons behoeft u niets meer te doen! Het gaat om het
brengen van een anderen geest, een andere mentaliteit in ons volk, zoodat wij weer
trotsch zullen zijn Nederlander te zijn!'
Met een driemaal 'Hou zee!' besloot men de plechtigheid.
Daarna gingen de genodigden gezamenlijk naar het Passagetheater. Een enkeling
riep, toen hij de stoet langs zag komen, 'moordenaar!'. Op de Broersvest was het druk
ker. Tegenstanders van de NSB colporteerden met blaadjes en pamfletten. De politie
was nu in flink aantal aanwezig en maande het publiek tot doorlopen.
Slechts aan het benedeneinde van de Broersvest kon een groepje blijven staan. En
kele pamfletten werden nog in beslag genomen.
De Passage was alleen toegankelijk voor mensen met een toegangsbewijs. Even voor
dat de vergadering geopend werd, vond een kleine strubbeling plaats. Een geroyeerd
lid had een toegangsbewijs en was dientengevolge door de controle gekomen. Een
potige W.A-er sommeerde hem weg te gaan. Toen hij dat weigerde, werd hij op
hardhandige wijze verwijderd.
Het podium was versierd met NSB-vlaggen, links stond een katheder voor Mussert,
rechts voor de leider van de vergadering. In het midden was, temidden van bloeiende
hortensia's, een gipsen borstbeeld van de koningin geplaatst. Achter op het toneel
stond een tamboersband, langs de zijwanden in de zaal, dicht bij het podium, een
wacht van W.A.-ers.
Toen de zaalleider M. de komst van de leider aankondigde, rezen de NSB-ers van hun
plaatsen en brachten de fascistengroet.
In zijn rede keerde Mussert zich scherp tegen het liberalisme. Dat had tot gevolg dat
het volk werd uitgemergeld, terwijl de staat alleen toezag dat de mensen elkaar niet
vermoordden. Er was een diepe kloof ontstaan tussen een klein deel, dat het goed had
46
