PASTOOR BAKKER: DE PASTOOR VAN DE OOR
LOGSJAREN
Herman Noordegraaf
Wie kent niet het markante gebouw op de Dam, dat de naam draagt van 't Huis te Poort? Het
is de kerk van Oud- katholieke parochie van de Heilige Johannes de Doper. Van 1938 tot
1946 werkte hier pastoor Bakker, die tot ver buiten zijn parochie bekendheid verwierf, vooral
door zijn inzet tijdens de oorlog. Over hem gaat dit artikel. Allereerst echter iets over de Oud-
katholieke parochie.
De Oud-katholieke parochie in Schiedam
De geschiedenis van de Oud-katholieke parochie in Schiedam gaat vrij ver terug, na
melijk op een klein groepje van verstrooide gelovigen van de eens alle inwoners van
Schiedam omvattende katholieke gemeente van de heilige Johannes de Doper. Nadat
Schiedam in het laatste kwart van de zestiende eeuw in de handen van de Reformatie
was gevallen, konden namelijk diegenen die het katholieke geloof trouw bleven
slechts ondergronds' voortbestaan. Vanaf het eind van de zeventiende eeuw kreeg de
ze groep een schuilkerk op de Dam. De Leidse brouwer J.B. van Leeuwen kocht daar
in 1681 een terrein met gebouwen en boomgaard, die hij al spoedig aan deze groep
schonk. Ze gaf de nieuwe parochiekerk de naam van 't Huis te Poort. Later zijn de
kerk en de pastorie afgebroken en vervangen door nieuwe gebouwen, die in 1862 in
gebruik werden genomen.
Inmiddels, aan het begin van de achttiende eeuw, was de paus opgetreden tegen het
Nederlandse aartsbisdom wegens vrschil in opvattingen over het leergezag. De pas
toor van 't Huis te Poort en zijn gelovigen kozen de zijde van de afgezette aartsbi-
schop Petrus Codde. Uit dit konflikt is de Oud-katholieke kerk in Nederland voort
gekomen, waartoe dus ook de gemeente van 't Huis te Poort ging behoren.
Pastoor Bakker zou de achttiende pastoor na de Hervorming worden van deze
parochie.
Enige biografische gegevens
Theodorus Bakker werd op 23 augustus 1907 geboren als zoon van een uit Utrecht af
komstige stationschef. Wegens de vele overplaatsingen heeft het gezin in nogal ver
schillende gemeenten gewoond: in Oldebroek, Baam, Zeist en Voorthuizen. In deze
laatste plaats woonde het gezin toen Theo toe was aan de middelbare school, want al
vroeg stond vast dat hij pastoor wilde worden. Omdat er echter in Bameveld geen
gymnasium was, ging Theo al op elfjarige leeftijd naar het Oud-katholieke seminarie
in Amersfoort. Na in Amersfoort nog de zesde klas van de lagere school doorlopen te
hebben, volgde hij de gymnasiumopleiding op het seminarie. Daarna ging hij tot de
'heren' behoren, zoals de studenten theologie genoemd werden.
Na zijn studie werd hij eerst tot subdiaken, later tot diaken en in 1934 tot priester ge
wijd. Bakker was nu allereerst werkzaam in Rotterdam en in Utrecht om in 1937 de
104
