tuchthuis. De kans op deze laatste straffen steeg naar mate er sprake was van reci
dive en 'braak'.
- bigamie
Behalve op de nietigverklaring van hun huwelijken kwam dit delikt de misdadigers
op verbanning te staan.
- prostitutie
Dit delikt werd niet 'sec' berecht. Toch mogen twee gevallen enige indruk geven hoe
het gerecht strafte. Ariaentje van Rijn) rolde na de 'daad' de portefeuille van haar
cliënt. De strafwas levenslange verbanning uit Holland en 1000 gulden boete. Jaco-
mijntje Arents Kleijn)"5, schuldig aan hoererij, onkuisheid en bevallen van een
kind kreeg 50 jaar verbanning uit Holland en eerloos en infaamverklaring.
- conkubinaat
Dit werd bestraft met verbanning.
- overspel
De straf was een kort konfinement in het raadhuis en verbanning.
- sodomie
Hierop volgde de dood aan de galg.
- vagebonderen
De vagebonden, die in extraordinarisproces terechtstonden, waren doorgaans al
eerder uit de stad 'geleit' of bij resolutie gevonnist) Deze recidivisten kregen nor
maliter niet-publieke geseling in het raadhuis en verbanning. Het kwam echter
voor, dat vagebonden, die zeer provokant waren opgetreden, toch het schavot
moesten betreden, getuige het tweetal, dat op een 'stoeltje' elkanders geseling moest
aanzien)117 en Jan Smits)118, wiens 'attestatie' werd verscheurd. Eveneens kregen
vagebonden soms tuchthuis. Het berechten van vagebonden in extraordinaris
proces hield omstreeks 1770 vrijwel op. Blijkens de voornoemde vonnissen tegen
Wesrinen en Marij Schielte en het nog te noemen vonnis tegen een duellant was het
vagebond-zijn een omstandigheid, die het opleggen van een doodstraf in de hand
kon werken.
- 'krakelen' etc.
Hierop volgde een korte opsluiting op het stadhuis en verbanning.
- overtreding stadskeuren
Opsluiting op het stadhuis was gebruikelijk.
- banbreuk
De straf was een - vaak nog langere - verbanning. Soms met een al dan niet publieke
geseling.
- duelleren
Uit de literatuur is al bekend, dat dit delikt slechts zelden werd berecht) Er is dan
ook slechts één vonnis gevonden en nogwel een doodvonnis) Deze gestrengheid
kan niet aan het duelleren alleen hebben gelegen. De reden moet zijn geweest, dat
de duellant een vagebond was met reeds een reeks veroordelingen voor diefstal op
zijn naam.
- valse munterij m
Voor dit delikt was destijds in Holland de doodstraf niet ongebruikelijk) Toch
kreeg Maarten van Zijl) 22 slechts 8 dagen opsluiting op het raadhuis en verban-
89
