Het einde van de nachtarbeid is in zicht. De 'Spitse Stok' komt nu met het koude bier,
waarvan nog menig flesje wordt 'koud' gemaakt. De kostelijke maar tevens zeer goed
kope inhoud van 'de emmer' is geheel verslonden. Uiteraard is de stemming nu op
perbest en de nachtarbeid wordt beëindigd. Nog eenmaal wordt nauwkeurig na
gegaan hoeveel maal per nacht het telhuisje is gekeerd, waaruit moet blijken dat ook
zoveel maal 100 flessen zijn gemaakt.
De Rotterdamse indragers haasten zich nu om op de 'plaats' te komen om de grote
glaswagens, bespannen met twee sterke paarden en gevuld met manden met flessen,
te halen. De wagens hebben als bestemming de Baan in Rotterdam, waar de vracht
afgeladen wordt bij de firma De Kuyper. De laatste jongens, die hun armoedig jasje
achter zich aanslepen, worden alsnog geholpen om op de wagens te klauteren, waar
zij veelal spoedig van vermoeienis in slaap vallen. Ook voor hen is de nachtarbeid
geëindigd, maar het zit weer goed want morgen vinden ze 5,~ in het loonzakje.
Intussen, nadat de 'Dagploeg' op de stee is aangekomen, verlaten onze mannen de
hut en begeven zich in een meer of minder vrolijke en rumoerige stemming naar de
'Tent' aan de Buitenhavenweg waar Hein Breukelman zijn scepter zwaait. Ook daar
blijft een gedeelte van het loon op de 'lat' staan, maar 'a la Bonheur', woensdag is het
loon beuren en wordt de schuld, al of niet met dubbel krijt geschreven, weer afgehan
deld. Zo en niet anders was het leven van de Schiedamse glasmakers. Eenvoudige
mannen, maar mensen die hun vak verstonden, stuk voor stuk kunstenaars in hun
vak. Zij kenden en voelden niets voor machines en mechanisatie. Zij hadden geen
oog voor de gereglementeerde arbeid en strenge controle op productie. Hun devies
luidde: 'Werken', doch daarnaast de gemoedelijkheid en ook wel ongebondenheid,
die zich uitten zowel tijdens als na hun arbeid.
De staking in de vier fabrieken in het jaar 1904 bracht de 'Hutters' niet datgene wat er
van werd verwacht. Wel deden zich voor de zich zo vrij voelende glasblazers onaan
gename gevolgen voor, die zeker niet in goede aarde vielen. Daar was dan in de eerste
plaats het bord met 'Loodjes', die bij het binnenkomen en uitgaan gelicht moesten
worden. Na korte tijd waren alle loodjes verdwenen en vonden deze op de bodem van
de Buitenhaven een plaatsje. Dan was daar de als een oude generaal aangeklede Por
tier met goud en zilver, die die Glasmakers wel eens zou leren hoe het moest. Na korte
tijd was de man zenuwziek en hij werd tenslotte door enkele glasmakers in zijn por
tiersloge bewerkt met het gevolg dat beiden voor enkele weken naar de Noord
singel verhuisden.
De vermaardheid en wereldbekendheid van de nu bestaande N.V. Vereenigde Glas
fabrieken is geboren in de wieg van de nijverheid en werklust van de zo eenvoudige
glasmakers op het einde der vorige en begin dezer eeuw. Hun devies luidde: 'aanpak
ken', doch daarnaast de gemoedelijkheid en ongebondenheid, welke zich uitte zowel
tijdens als na hun arbeid. Zij zijn de grondleggers en pioniers van een basis waarop
thans in volle glorie wordt geproduceerd.
138
