VM. SINT JORISDOELE
Paul de Graaff
Sinds mei 1987 stond het uit 1743 stammende Doelegebouw aan het
Doeleplein 1 na een binnenbrand leeg. In 1989 durfde een particulier het aan
dit immense pand zowel te restaureren als er een zinvolle bestemming aan te
geven. Daarmee werd dit gebouw, dat mede op voorspraak van de Historische
Vereniging Schiedam in 1990 op de rijksmonumentenlijst werd geplaatst, voor
verdere aftakeling behoed.
De durf en de niet te temperen zelfwerkzaamheid van de heer P. de Graaff
waren voor de Historische Vereniging Schiedam reden om hem in september
1991 te eren met de toekenning van het 'Scidam'-schildje.
Historie
Eeuwen geleden waren er in Schiedam twee instellingen met de naam 'Doelen', één
gewijd aan Sint Joris, en een ander gewijd aan Sint Sebastiaan. Beide gebouwen dienden
een gelijksoortige bestemming. Arent Vinck zegt in zijn 'Beschrijving van Schiedam'
daarover: 'In deze twee Doelens, die ieder een ruim veld of plein besloegen bekwaam om
een grootte meenigte van menschen te bevatten wierden de Burgers der stad van allen
ouden tijden onderweezen en geoeffend, als in de Sint Joris doelen in het schieten met de
voetboog, en in de Sint Sebastiaans Doelen met de handboog naar een wit, als in later tij
den met de Kolven of Bussen met Koogels'.
Van ouds werden de Doelen dus gebruikt voor de samenkomst van de schutterij.
Op het einde van de zestiende eeuw kwam een einde aan de Sint Sebastiaans Doelen. Op
7 mei 1588 verkochten Melchior Willemz Coronel ende de Capiteijnen van de Schutterij
binnen deser stede met cosent ende believen van de heeren Burgemeesteren ende
Regierders der selvder stede aan de lijndraaier Servaes Ruttensz de Sint Sebastiaans
Doelen.
De voormalige St. Sebastiaans Doelen moeten wij zoeken op de gronden waar nu de hui
zen van de Lange Kerkstraat en het laatste stuk van de Broersvest bij elkaar komen.
Nadien kwamen dus de Schutters bijeen alleen in de St. Joris Doelen. Niet alleen echter
de schutters. Ook wel voorziene schotels, schuimend bier en wijn kwamen er op tafel. In
de Doelen was een logement en een café, door de stad aan een kastelein verhuurd.
De schuttersmaaltijden werden er gehouden, maar ook de jaarlijkse maaltijden van de
verschillende regeringscolleges en van de gilden. Officiële en hooggeplaatste personen
vonden in de Doelen bij hun bezoek aan Schiedam een goede herberg. In de rekeningen
van vrijwel alle stedelijke instellingen komen posteai voor van verteringen 'in den Doel',
door Schiedamse functionarissen voorgeschoten bij daar gehouden besprekingen met
personen van buiten Schiedam.
Toen in 1604 het Stadhuis door brand werd geteisterd, werden tijdelijk de vergaderin
gen, die anders ten stadhuize werden gehouden, verdeeld over de consistoriekamer van
de Grote Kerk en de St. Joris Doelen. Ook alle openbare verkopingen werden er gehou
den.
Ook wanneer iemand 'gegijzeld' werd, was de Doelen daarvoor de aangewezen plaats.
De rechterlijke colleges van Nieuwland, Kortland en 's-Graveland en van Oud- en
168
