Bloed, Zweet, Tranen en Gewapend Beton
Elk huisje heeft een kruisje. Ons huisje heeft een
kluisje. Elke verbouwing kent tegenvallers. Ons
huis had een kluis.
Het meest aparte object, kenmerkend voor de
geschiedenis van Lange Haven 139 is zonder twij
fel de kluis. Het is zeker niet het meest waardevolle
- na zo'n restauratie is hij toch leeg - maar het
meest ludieke 'historische' stuk waar de meeste
verhalen aan vastzitten en zullen vastzitten. Ook al
zit de kluis er nog niet zo lang (ca. 1950), voor
drukkerij Roelants was de bouw ervan een belang
rijk punt in de geschiedenis.
Op zeker moment werden hier namelijk naast boe
ken ook waardepapieren gedrukt, hetgeen de bij
naam opleverde van 'de kleine Joh. Enschede'. De
kluis was nodig om de originele persplaten en de
waardepapieren op te slaan. Zo heeft de kluis tot
april 1990 trouw dienst gedaan.
Was de kluis voor een drukkerij in waardepapieren
een zegen, voor een woonhuis was de kluis een
vloek of veroorzaakte deze. Met z'n vijf meter
lengte versperde hij namelijk de toegang tot het
trappenhuis en was het zo onmogelijk de rest van
het huis op normale manier te bereiken. Na veel
overwegingen werd het vonnis geveld: de kluis
moest eveneens geveld worden, eerst helemaal,
later gelukkig maar gedeeltelijk. Een klein gedeelte
mocht blijven staan om de lange smalle gang naar
het trappenhuis die bij volledige sloop zou ont
staan, te breken. Ook om de geschiedenis van het
pand te kunnen blijven zien, mocht de kluis gedeel
telijk blijven.
Maar de kluis wilde niet gedeeltelijk blijven, de kluis wilde in zijn geheel blijven. Zelden
heb ik zo'n verzet gezien als dat van de kluis tegen z'n kortwieking. De term 'gewapend'
beton sloeg hier niet op de inwendige versteviging, maar op het met scherp (kiezelstenen)
terugschieten bij pogingen tot sloop. Diverse verwondingen waren het gevolg. Uiteindelijk
heeft de kluis moeten capituleren voor het electrische, pneumatische en spier-geweld,
welke slechts gecombineerd tot het beoogde resultaat geleid hebben.
Ook al zullen we deze klu(i)s niet snel vergeten, uit respect en om te memoreren is de
kleur ervan: rood. Wijnrood, denkt een buitenstaander. U en ik weten beter. Bloedrood,
glimmend van het zweet, met hier en daar een traan.
Lange Haven 139, restaureerd 1991
(Foto: R.W. Poels, september)
174
