ENKELE STANDAART ORGELS
Wim Snikkers
Bekijken we de lijst van afgeleverde kerkorgels dan valt op dat het bedrijf vooral aan de
protestant-christelijke groep leverde. Een van de betrekkelijk weinige 'RK' orgels is
geleverd aan de RK kerk aan de Goudse Rijweg te Rotterdam. Voor het Rotterdamse
stadhuis is indertijd ook een orgel gebouwd.
In 1914 werd aan de Ned. Protestanten Bond een orgel geleverd, 'samengesteld naar het
verlangen van de heer Verhey toonkunstenaar te Rotterdam'.
Er werd wel meer afgegaan op adviezen van organisten, zo ook bij het op 17 december
1919 opgeleverde, gerestaureerde orgel van de Grote Kerk waarbij H.J.P. Textor, al vier
decennia organist van die kerk, betrokken was. Maar toch was de kerkeraad van de
Hervormde Gemeente niet tevreden want zij verweten Standaart dat hij een nieuw
modern instrument achter het 16-17e eeuwse orgelfront had geplaatst.
Het oorspronkelijke orgel, van omstreeks 1520-1550 was in de loop der jaren vergroot en
veranderd en vooral de reparaties uit de laatste anderhalve eeuw hadden dikwijls meer
kwaad dan goed gedaan. In 1975 is het orgel van de Grote Kerk vervangen door een
geheel nieuw instrument.
In de Nieuwe Kerk (Bethelkerk) van de Ned. Herv. Gemeente werd in 1926 een
Standaart orgel geplaatst.
De theater orgels werden in de twintiger jaren steeds belangrijker. Tussen 1921-1933
leverde Standaart ongeveer de helft van alle in Nederland geïnstalleerde theater orgels.
Vanaf 6.800 worden Wonderorgels' voor kleine theaters geleverd, in 1929 zijn daar
van 21 geplaatst in Frankrijk, Duitsland, België, Engeland en Nederland.
Grote theaters bestelden soms grote orgels met veel speciale mogelijkheden, soms
geheel gebouwd naar de wens van een bepaalde organist. Deze orgels hadden honderden,
soms een paar duizend pijpen.
De namen van Johan Jong en Cor Steyn klinken nog bekend in de oren. Zij bespeelden
het Vara orgel, waarvoor in de jaren dertig veel NVV leden uit de regio Rotterdam heb
ben bijgedragen. Tot de jaren zestig is het orgel bespeeld. In 1977 is, via de Nederlandse
Orgel Federatie, het orgel terecht gekomen in de recreatiezaal van de Chr. Technische
School 'De Poort' in Rotterdam Oud-Mathenesse waar het in 1984 weer in gebruik is
genomen. Eigenlijk is het een beetje triest dat al na een paar jaar dit orgel weer uit elkaar
is genomen en opgeslagen in Voorburg.
Nog een bekende naam: Pierre Palla. Op 8 en 23 december 1930 zendt de Avro een con
cert van Palla uit, gespeeld op het demonstratieorgel dat staat in de werkplaats van
Standaart. En in 1935 is Palla weer in Schiedam nu om voor het dagelijks bestuur van de
Avro het zojuist gereed gekomen Avro-concertorgel te demonstreren. Dit orgel is echter
geïnstalleerd in Hilversum door Compton uit Londen daar Standaart inmiddels failliet
was gegaan. In de voorgaande jaren hadden wel meer Nederlandse orgelfabrieken de
poorten moeten sluiten.
Schiedam had een hoge orgeldichtheid. In 1929 krijgt de bioscoop Pandora aan de
10
