van 17 van de 35 raadszetels, komen ook de andere fracties weer in beeld voor college
deelname.
Bij het CDA is er een voorkeur voor een afspiegelingscollege van PvdA, CDA en VVD,
terwijl de VVD, zonder dit aan de grote klok te hangen, niet echt een plaats in de college
bankjes ambieert. De CPN, tenslotte, laat na de verkiezingen weten deel te willen nemen
in een PvdA PPR CPN-college.
Uiteraard is de positie van de combinatie PvdA PPR ijzersterk. Gelegen tussen 'klein
links, (CPN) en 'rechts', kan dit blok de overige partijen tegen elkaar uitspelen in de we
tenschap dat zelf gepasseerd worden politiek praktisch onmogelijk is. De onderhandelin
gen worden daarom slechts beheerst door de vraag of PvdA en PPR met de CPN of met het
CDA in zee wil. De VVD komt bij de PvdA en PPR nooit serieus in beeld.
Aanvankelijk is het CDA het meest geliefd bij PvdA en PPR. Deze partijen willen een col
lege van drie PvdA-wethouders, een PPR-wethouder en één CDA-wethouder. In twee
openbare vergaderingen (op 31 juli en 7 augustus) van de onderhandelaars van alle fracties
blijkt deze voorkeur van PvdA en PPR overduidelijk, maar het CDA acht de ene wethou
derszetel die haar geboden wordt onvoldoende, ook als de PvdA in de tweede vergadering
uiteindelijk aanbiedt zelf twee in plaats van drie wethouders te leveren.
Als de openbare vergaderingen op niets zijn uitgelopen, schrijven PvdA en PPR op 9 au
gustus een brief aan het CDA waarin het CDA een laatste kans wordt geboden op deelna
me aan een college met twee PvdA-wethouders, één PPR-wethouder en één CDA-wethou
der. Nadat het CDA hierop middels een antwoordbrief heeft laten weten niet op dit
voorstel in te willen gaan, hakken PvdA en PPR op 19 augustus de knoop door: er moet
dan maar voor samenwerking met de CPN gekozen worden. Op dezelfde dag besluiten de
socialisten na een interne strijd dat niet Scheeres en Van der Linden, maar Zijdeveld en
Visbeen-Stroman samen met lijsttrekker Bolmers de wethouderskandidaten van de PvdA
zullen zijn.
Na de keuze van PvdA PPR voor de CPN komt het CDA niet meer in beeld voor coali
tiedeelname, ondanks een PvdA-ledenvergadering op 21 augustus waarin de koers van de
PvdA-onderhandelaars door een deel van de eigen achterban wordt bekritiseerd. Nadat op
28 augustus op programmatisch gebied de laatste hobbels genomen zijn, worden op 3 sep
tember de PvdA'ers Bolmers, Visbeen-Stroman en Zijdeveld, Van der Wilk van de PPR en
Collé van de CPN tot wethouder gekozen in een vijfpersoons-college. Voorzitter van dit
college is PvdA-burgemeester Lems.
Traag begin, maar hectisch slot in 1982
Bij de verkiezingen van 2 juni 1982 zijn de drie zetels winst van de VVD en een even
groot verlies van de PvdA de belangrijkste verschuivingen in de raad (zie opnieuw tabel).
Anders dan in 1974 zijn pre-electorale afspraken met betrekking tot de collegevorming
niet gemaakt, maar al snel na de stem van de burger wordt links en rechts van de PvdA de
samenwerking gezocht. Links vinden CPN, PSP PPR en D66 (samen 5 raadszetels) el
kaar in de doelstelling met de PvdA een college te vormen, rechts wordt een v/ermans af
spiegelingscollege van PvdA, CDA en VVD de gezamenlijke inzet van CDA en VVD.
Gezien de voorkeuren van de andere partijen en de krachtsverhoudingen staat de PvdA
ondanks de verkiezingsnederlaag nog sterk. Zelf hebben de socialisten echter geen voor-
keurspartner(s). Het enige wat de andere partijen in de onderhandelingen echt duidelijk
49
