Hier, plots, was er de stilte om de éne stem: Henk van Ulsen reciteerde wat HaverSchmidt
ooit had neergeschreven in de pastorie aan de Nieuwstraat:
"Ik heb een wonderlijken droom gehad...: ik droomde dat ik in den hemel was... Niet dat
ik er voorgoed was en er blijven mocht...
Het ontroerde me dat juist dit verhaal uit "Familie en Kennissen" voor dit bijeen-zijn was
uitgekozen! Heb ik niet alweer jaren geleden in een Kerstbrief onze kinderen herin
nerd aan het verhaal van Keesje! Deze vertelling, die mij als kind méér dan alle andere
HaverSchmidt-vertellingen, blijvend had geboeid. Het was immers de Grote Kerk waar
over Keesje in de hemel gesproken had? Ik meende dat ik veel waarover Keesje vertelde
terug kon vinden. Het steegje in de Lange Kerkstraat, naast het huis van de makelaar
Moerman. Nu is dat afgesloten door een plankier, maar toen had Keesje er in beschutting
gezocht tegen de vrieswind! Vanuit dat plekje kon hij schuins naar binnen kijken, door de
tijdens een kerkdienst altijd openstaande deur van de nu allang weggebroken 18e eeuwse
portaal-uitbouw. En zag hij de lange rij van de in de avond verlichte hoge ramen! Laag
hingen binnen de lichtbronnen, in straling omhoog, zodat gewelf en bogen in schemering
waren.Geheimenisvol lokkend leek het wel.
Na de restauratie is dat nooit meer zo mooi geweest. De lampen waren toen in het gewelf
gemonteerd, zogenaamde dieptestralers! Alleen in de Kerstnacht, als de kaarsen branden
op de laaghangende kronen en onder de preek die dieptestralers gedoofd worden, ja,
dan is die mysterieuze sfeer weer terug! Die vroeger zo wonderlijk naar buiten doorstraal
de. En die ik als kind zag. Zoals Keesje, die kleine schooier. Dat had ik vóór op Keesje,
dat ik precies wist hoe het daarbinnen eruit zag: dat ik thuis was in het Huis van God.
Nu reciteerde Henk van Ulsen dit verhaal. Dat ook een beetje het verhaal is van de Grote
Kerk. Als hommage aan HaverSchmidt. Stond de kunstenaar later niet op de kostelijke
kansel, die HaverSchmidt ontelbare malen beklommen heeft? Was het toeval of was het
overlegd dat de organist, André Verwoerd, toen Van Ulsen begon met de preek-citaten,
improviseerde over het oude lied "Erhalt' uns Herr bei Deinem Wort"? We waren toch
allemaal, tot eerbetoon aan "dat heertje met zijn witte das", bijeen in de Grote Kerk?
Het was een indrukwekkend gebeuren. Groots!
"Petri Paxilli (Francisci Haverschmidt) piae memoriae"!
109
Motto van de almanak voor 1895 van het Leidse Studentencorps.
"Ter vrome gedachtenis van Piet Paaltjens (Francois HaverSchmidt)"
M.i. is de referentie die uit dit Latijnse motto spreekt in Vertaling niet weer te geven.
Het gezin HaverSchmidt woonde van 1864-1877 in het huis Nieuwstraat 28. Daar stierf in 1868 de 2 jarige
zoon Nico, "de onvergetelijke kleine", die H. aan het slot van "Een wonderlijke droom" in de hemel terug
vindt. Stellig is het verhaal in die pastorie geschreven.
De impressie van Maarten Verkade kregen wij te laat binnen om deze nog te plaatsen in ons vorige nummer toen
wij aandacht besteedden aan de Francois HaverSchmidt herdenking.
