JAN DE ZANGER, EEN GEËNGAGEERD KINDER
BOEKENSCHRIJVER
Jan Ferdinand de Zanger werd op 4 juli 1932 aan de
Vlaardingerdijk te Schiedam geboren. Vader was een kan
toorklerk. Vanuit het huis had men nog uitzicht over de
uitgestrekte weilanden, waar later de wijk Nieuwland zou
worden gebouwd. In de Aleidastraat en aan het
Rubensplein waren voor de oorlog tweedehands boeken-
zaakjes. Daar kocht Jan z'n eerste boeken, want Jan hield
van lezen. Naar de lagere school aan de Laan was het een
flink stuk lopen en daarna naar de Rijks-HBS tussen
Emmastraat en Broersvest was de wandeling nog langer.
Zondag 28 maart 1943 werd een deel van de Burgemeester
Knappertlaan, waar de familie de Zanger inmiddels woon
de, gebombardeerd. Door de luchtdruk lag een paal van de
schutting midden in de kamer. Het waren Engelse bom
men bestemd voor de vlakbij gelegen werf Wilton-
Fijenoord, waar Duitse marineboten lagen, maar de bom
men zwaaiden ver af. Er vielen 17 doden en tientallen
gewonden. De schade was groot. Na de aanval sleepten de Duitsers alle huisraad naar bui
ten, inclusief Jan's boeken. Nog één zwart geblakerd boek wist Jan te redden en hij liep
hier dagenlang mee onder z'n arm. Hij bewaarde dit boek als relikwie. Herinneringen aan
deze luchtaanval hebben de kinderboekenschrijfster Anne Takens (geboren Ligthart) en
de verhalenschrijver Maarten Biesheuvel, beide kleuters in die tijd, in hun boeken ver
werkt. Alledrie de schrijvers woonden in dezelfde buurt en hebben elkaar misschien wel
gekend. Jan vergat ook nooit hoe zijn vriend Pim gewond raakte toen een pantservuist
(een Duits projectiel dat een vijandelijke tank moet doorboren) die hij gevonden had ont
plofte. Dit voorval is onderwerp van het gedicht "Een rond gaatje" in de bundel
"Kraaiepoten". In de hongerwinter leed de familie De Zanger gebrek. Vader las Jan uit
boeken voor in deze moeilijke tijd. "We zaten onder dat schaarse lichtje, luisterden naar
mijn vader. Het gaf een sfeer van bij elkaar horen, van samen iets ondergaan", zou hij
later hierover vertellen.
F.C. Noordegraaf jr.
Gedicht "Kraaiepoten" uit "Een gat in mijn plusfour"
Toen Den Hartog en Davidson
en hun vrouwen
uit het winkeltje aan het Rubensplein
weggehaald werden
hielp de man met uniform hen
met een duwtje in de hoge auto
ze zwaaiden naar ons
iemand zei iets
en we lachten
maar ik durfde niet
naar huis
want ik had een gat in mijn plusfour
120
