97
aan te buiten gaat, er de oorzaak van dat sterkte drank een slechte naam kreeg. In het begin van de 19e eeuw was er
nog geen sprake van geheelonthoudersverenigingen, maar er waren al enkele geschriften verschenen tegen
drankmisbruik, dus niet tegen drankgebruik, maar voor matiging van het drankgebruik. Dit waren o.a. "Het mor
genslokje" van Het Bataafsch Genootschap tot Nut van het Algemeen (1804) en (iets later) "Over het onmatig
gebruik van sterken drank" door Dr. Heckenrath. Pas in 1842 werd de "Nederlandsche Vereeniging tot
Afschaffing van sterken drank" opgericht. Zo blijkt maar dat de term "Drink met mate" in onze hedendaagse
reclame niet nieuw is.
18. Panacé of Panacee komt uit het Grieks. Een geneesmiddel voor alle kwalen wordt ermee bedoeld. Jenever werd
nog in het begin van de 19e eeuw een geneeskrachtige werking toegeschreven (zie bijv. hoofdstuk 33 van "De
moutwijnindustrie te Schiedam"). In 1832 werd bijv. jenever, onder toevoeging van enkele kruiden, als genees
middel voorgeschreven tegen cholera.
19. In het verleden was sterke drank voor militairen een van de belangrijkste zaken. Oorlog zonder drank kon niet. De
toen nog uit huurlingen bestaande troepen moesten zich altijd moed indrinken. Oorlogen betekenden bijna altijd
een topproduktie voor de Schiedamse branderijen. Het gebeurde dan ook wel, dat in tijden van oorlog, ook buiten
onze grenzen, de vraag naar jenever erg groot was en Schiedam dus opbloeide, terwijl de rest van het land, door
im- en exportmoeilijkheden economisch verval vertoonde.
20. Phaëton is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij mocht één dag de zonnewagen van de God Helios besturen,
maar hij kon de paarden niet houden. Daardoor kwam de zon te dicht bij de aarde, die dreigde te verbranden. God
Zeus vernietigde Phaëton met de bliksem en de aarde was gered.
21Reedt komt van het werkwoord reden. Het is verouderd nederlands voor gereedmaken of verzorgen.
22. De Roomse keizer Nero stond bekend om zijn wreedheid en was gehaat. Rooms keizer Titus was mild tijdens zijn
regering en geliefd bij het volk. Dus zelfs de grootste slechterik wordt, volgens de dichter, onder invloed van de
Schiedamse schonen tot een liefdevol mens.
Overladen, met een mobiele pomp hangend in een galgje, van spoeling uit een spoelingschuit in
een spoelingwagen. Vellevestsingel bij de Damlaan. Prentbriefkaart Uitgave Henri Rebers.
