SCHIEDAMSE ONDERTEKENAARS VAN HET ZGN.LEKEN
REQUEST VAN 1847.
Mr. Dr. V.A.M. van der Burg
Inleiding.
In de periode voorafgaand aan het herstel van R.K. Hiërarchie in Nederland in 1853
deden Rooms-Katholieke leken van zich spreken door vanaf 1795—het jaar van de for
mele gelijkstelling van R.K., protestanten en joden- 1te pleiten voor bisschoppen. Pas
dan zou van een volwaardige R.K. Kerkprovincie in het Koninkrijk der Nederlanden
sprake zijn, redeneerde "La jeune Hollande Catholique" in 1847 (2). Het zgn. leken
request uit 1847 van Noord-Nederlandse R.K. notabelen, waaruit een vurig verlangen
naar een spoedig herstel van de Kerkelijke Hiërarchie sprak, was tevens een aanzet tot
een associatiepoging op het politiek vlak rondom de Grondwetsherziening van 1848 en
de verkiezingen van 1850, die daarvan het gevolg waren.
Van het leken request van 1847 is een naamlijst gepubliceerd door P. Albers s.j. (3).
Beekelaar komt in het totaal tot 95 vooraanstaande R.K. boven de Moerdijk, die de peti
tie aan Z.H. de Paus hebben ondertekend (4). L.J. Rogier (5) spreekt over de onderteke
naars van het adres als "de hele Boven-Moerdijkse Katholieke adel" en "het Katholieke
patriciaat" met slechts een enkele "nieuwelings rijke".
Een vijftal ondertekenaars van het adres, ook wel genoemd de "petitie van de Hollandse
baronnen" (6) kwam uit Schiedam en behoorde tot de R.K. brandersgeslachten Nolet,
Beukers en Van der Burg. Van dit vijftal behoorden Anthony Nolet (Schiedam 1785-
Schiedam 1861) en zijn dubbelzwager Arnoldus van der Burg Jr. (Kethel 1792-
Schiedam 1867) tot de sociaal-economische elite van Nederland. Hun namen komen
voor op de lijst van hoogstaangeslagenen in de Provincie Zuid-Holland van 1848
(Nederlandsche Staats-Courant, dingsdag 21 november 1848, no. 276). Van de 95 voor
aanstaande leken behoorden slechts 16 ondertekenaars tot de hoogst aangeslagenen in
's-Rijks directe belastingen van 1848 (7). Van deze 16 behoorde het overgrote deel tot de
bierbrouwers, wijnhandelaren en jeneverstokers. De upper class van R.K. Noord-
Nederland woonde voornamelijk in Zuid-Holland (Rotterdam, Delft en Schiedam).
Het vijftal Schiedammers was via het geslacht Van der Burg onderling verwant: de twee
de echtgenote van Anthony Nolet was een zus van Arnoldus van der Burg Jr. die op zijn
beurt met een zus van Anthony Nolet getrouwd was (dubbelzwagers), J.G. Beukers was
in de echt verbonden met de jongste zuster van Arnoldus van de Burg Jr. J.B. Nolet
huwde de oudste dochter van Arnoldus van de Burg Jr. en W.A. van der Burg was zijn
jongste broer. Uit de volgorde van ondertekening maak ik op dat het stuk het eerst bij
Anthony Nolet ter ondertekening arriveerde.
Van de vijf Schiedammers: Anthony Nolet, J.G. Beukers, J.B. Nolet, A. van der Burg en
W.A. van der Burg volgen hieronder enige personalia met literatuurverwijzingen.
De Schiedamse ondertekenaars van het zgn. leken request van 1847.
Anthony Nolet (Schiedam 1785-Schiedam 1861.
Brander, mouter en koopman. Firma Nolet-Van den Burg 1815-1847.
Lid van de Gemeenteraad van Schiedam 1837-1850.
98
