Nederland is de Afrikaansche Handelsvereniging, bekend (en berucht wegens de Pincoffs-
affaire) geworden. In Afrika was het dikwijls ruilhandel, palmolie tegen jenever en in het land
zelf was jenever ook soms betaalmiddel. Zo kon een kelder jenever jaren later op de meest
gekke plaatsen opduiken.
Men kan wel stellen dat zonder de tussenkomst van de handelshuizen de jeneverexport nooit
die grote omvang had kunnen bereiken, want vooral de kleinere distillateurs waren niet in staat
zelfstandig iedere markt te bewerken.
De Eerste Wereldoorlog maakte een abrupt einde aan de sterke positie van Hamburg, die ook
nooit meer is hersteld.
Aromatic Schiedam Schnapps
Omstreeks 1810 ontwikkelde Wolfe, die tot dan toe voor een grote distilleerderij werkte, zijn
eigen medicinale drank die hij noemde 'Udolpho Wolfes Aromatic Schnapps'. De drank zelf
had als basis jenever met daaraan toegevoegd allerlei ingrediënten. Deze Jan Udolpho Wolfe
(1770-1827) uit Hamburg liet daar ook het merk registreren. De zaken liepen blijkbaar
voorspoedig, zoon Joel opende een filiaal in New York in 1828 en er kwam (in 1848?) ook
een kantoor in Nederland: N.V. Handelsvereeniging Udolpho Wolfe Company Rotterdam. Dit
kwam misschien ook wel omdat het product toen allang bij een van de grootste Nederlandse
distillateurs, Blankenheym Nolet te Rotterdam, werd gemaakt. In 1900 werd ook onder
licentie in Australië geproduceerd, dit heeft tot ver na de tweede wereldoorlog geduurd. Het
product werd wereldwijd verkocht, hieraan kwam abrupt een einde in de tweede wereldoorlog.
Na de oorlog is de drank niet meer geherintroduceerd in de Verenigde Staten en geleidelijk
werd het in steeds minder landen verkocht. Het laatst in Zuid Afrika. Het 'hoofdkantoor' was
na de eerste wereldoorlog van Hamburg naar Rotterdam verplaatst. Blankenheym Nolet
kreeg er een belang in en heeft Wolfe uiteindelijk geheel overgenomen.
Geïnspireerd door het succes van Wolfe namen de Nederlandse export-distillateurs allemaal
wel Aromatic Schiedam Schnapps in het pakket. En allemaal hielpen ze tegen enge ziektes en
waren erg gezond. Het product werd als een soort medicijn gebracht. Voor een Nieuw-Zee-
landse importeur maakte Hartevelt 'Doctor's Special'. Toen dit soort aanbevelingen niet meer
mocht zijn de etiketten geruisloos aangepast. Er is nog steeds wel wat export van jenever en
Aromatic Schnapps naar West-Afrikaanse landen, een van de weinige gebieden waar Wolfe
zelf niet bekend is geworden.
Aromatic Schnapps en jenever werden soms naast elkaar verkocht onder dezelfde merknamen
en kenden dezelfde handelswegen en pationen. Alleen de fles was anders: vierkant, niet taps
en veelal met de naam in het glas. De productnaam was 'Aromatic Schnapps', meestal met de
toevoeging Schiedam, zelden als 'Hollands (of Dutch) Schnapps'. Het werd gebracht als een
typisch Nederlands product. De Australische licentienemer van Wolfe voerde, in tegenstelling
tot Wolfe zelf, niet de naam Schiedam, maar had wel een molentje op het etiket. De etiketten,
zeer sober en dikwijls zonder afbeelding, hadden een uitgebreide Engels- of Spaanstalige
tekst, waarin de voortreffelijkheden nog eens werden uitgelegd. De drank is eigenlijk de
64
