kwamen en ook dat er hier nauwelijks enige weet van is. Er worden nu nog flessen gevonden
met onbekende namen, waarvan niemand weet of dit een handelshuis, importeur of fabrikant
was.
Ook buitenlandse distillateurs maakten het product. De al genoemde Nagel uit Hamburg had
ook 'Aromatic Schiedam Schnapps' Het nog bestaande Engelse bedrijf Gilbey Co., liet in
1868 het merk 'Silver Stream' registreren en in 1887 'Jubilee Schnapps' ter gelegenheid van
het jubileum van Koningin Victoria. Deze schnapps werd wereldwijd geëxporteerd. Gilbey is
een bekende ginfabrikant. Gin is ontstaan in de zestiende eeuw uit de Hollandse jenever
(geneva), toen men in Engeland een soortgelijke drank ging maken. Zowel de naam 'gin' als
het product zelf is geëvolueerd en herinnert nog nauwelijks aan een echte oude jenever. Maar,
dat doet een moderne jonge zelf meestal ook niet meer. Maar dat is een ander verhaal.
Bronnen en opmerkingen.
'Gedenkboek 1930 Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek'
In dit zeer fraai uitgevoerde boek komen uitvoerig de geschiedenis van het bedrijf en de
'onderhorige' (zoals zij dat noemde) bedrijven aan de orde. Maar het is eigenaardig, en zij zal
haar redenen daarvoor wel hebben gehad, dat met geen woord over Hollandia wordt gerept,
ook niet over de in 1926 overgenomen Duitse gist- en spiritusfabrieken.
Wel wordt uitgebreid ingegaan op de in 1897 overgenomen fabriek van Jules Verstraete in
Brugge en andere Belgische belangen. In het 80ste jaarverslag, uit 1949, wordt wel op Hollan
dia ingegaan.
'De alcohol der Nederlandse Suikerindustrie'
Jubileumboek uit 1949 van de N.V.Zuid-Nederlandsche Spiritusfabriek (Nedalco) door
C.J.F. Slootmans.
Hierin komt de melasse-spiritus in Nederland aan de orde en het boek noemt zich (terecht) een
aanvulling op de geschiedenis der moutwijnfabricage. De genoemde getallen van de Ham-
burgse drankproductie komen uit dit boek.
'De moutwijnindustrie te Schiedam', Amsterdam 1946 door Coen Kramers.
'De branderijen in Holland tot het begin der negentiende eeuw', Rotterdam 1930 door P.J.
Dobbelaar (proefschrift).
Afbeelding op bladzijde 66
Nog na de Tweede Wereldoorlog werd schnapps verkocht in de typische schnappsfles (links),
maar gezondheidsaanbevelingen komen niet meer op de etiketten voor. Boven een fles uit de
vorige eeuw met belettering op de zijkanten. De fles is van het Hamburgse bedrijf Nagel.
Ook uit de vorige eeuw of misschien begin dezer eeuw is het huislabel van een nog steeds
bestaande deftige delicatessenwinkel in Londen. D. Visser was een bekende schnappsfabri-
kant, die ook dit product leverde.
67
