I
f
een grote mand met vers gekookte ongepelde garnalen vervoeren, met de boot van 8 uur v.m.
naar Schiedam. Zij gaan met hun kruiwagen langs de huizen en met hun uitroep "Verse
gamale" of ook wel "Verse gameut" maken zij hun komst bekend. De maat, waarvan zij zich
bedienen, is een kroesje en de prijs, die zij vragen, is 2 a 3 cent per kroes garnalen.
Het wegtransport wordt zeker nog tot en met W.O. I vrijwel volledig met paardentractie
uitgevoerd, met daarnaast de krui- en handwagen. De fouragering van dit legertje dieren heeft
een levendige handel in haver, stro en paardenroggebrood tot gevolg. Het kleine
kruidenierswinkeltje van Witberg, Hoofdstraat 109, speelt daarop in en is het episch centrum
van de verkoop van paardenroggebrood voor Schiedam-Zuid Aan de grote brede broden
van wel 60 a 70 cm lengte is een grote behoefte. Het expeditiebedrijf van Engering is één van
de vele afnemers.
Het bedrijf heeft een twintigtal paarden op stal staan aan de Hoofdstraat nr. 9. Ook mijn
moeder, Maartje Dröge, gaat als kind met een broertje regelmatig twee paardenbroden bij
Witberg kopen, bestemd voor de beide paarden die haar vader voor zijn bierbrouwerij "De
Leeuw", Groenelaan 109, nodig heeft.
De aanvoer geschiedt vanuit Rotterdam. Flinke hoeveelheden van dit roggebrood worden
ingescheept in de Leuvehaven en met de Pemisser boot met bestemming Witberg naar
Schiedam gevaren. Vrouw Witberg met haar witte mutsje op het hoofd, doet de winkel. Het
winkeltje heeft een winkelruit en de "entree" bestaat uit een staldeur (twee halve deuren boven
elkaar). Witberg zelf, een man met een witte baard en een zijden pet op, is in dienst van de
paardentram als onderhoudsman ("railleur").
Pemisser vrouwen komen in Schiedam "stadten". Sommigen van hen dragen een kanten muts
met een hoedje erboven op en ze zijn veelal in het zwart gekleed.
De "Pernis Tekening: A. W. Bedeaux
121
