DE TWEE WEZEN
J.Th. Gantvoort
Zij liggen begraven op "Oud Eik en Duinen in Den Haag, zij hebben het grootste deel van
hun leven doorgebracht in Rotterdam, maar hun beider wieg stond in Schiedam. De waar
schijnlijk meest moeilijke en meest ingrijpende periode van hun leven speelde zich hier af.
Wij hebben het over twee mensen die elkaar in het Hervormd Weeshuis in Schiedam hebben
ontmoet en daarna voorgoed bij elkaar zijn gebleven: Gerrit Verboom (1876-1952) en
Johanna de Kok (1878-1950). Beiden waren van eenvoudige komaf. Gerrits vader was
arbeider: eerst gistwerker, later pakhuisknecht. Gerrit werd geboren aan de Rotterdamsche
Dijk op 7juni 1876. Johanna's vader was eerst bouwman, later vleeshouwer. Zij kwam ter
wereld aan het Broersveld op 1 juli 1878.
V roeg wees
Beiden werden vroeg wees. Gerrit was nog geen twee jaar, toen zijn moeder Johanna van der
Reijden op 17 juli 1878 stierf. Ze woonden toen aan de Singel. Gerrit's vader gaat daarna met
hem en zijn baby-zusje Helena bij zijn ouders Gerrit Mak Verboom en Kommeriena de Brauw
wonen. In februari 1979 wordt de baby naar Rotterdam gebracht, naar het gezin van schoon
zuster Johanna Hartman-van der Reijden. Op 5 mei daaropvolgend komt Helena echter te
overlijden, slechts 14 maanden oud. Wanneer zijn vader Gerrit Sr. in 1883 hertrouwt wordt
Gerrit een stiefkind in het huwelijk met Geertje Eijsberg. Het noodlot slaat voor Gerrit echter
opnieuw toe, wanneer zijn vader ongeveer twee jaar na zijn tweede huwelijk overlijdt, name
lijk op 28 januari 1886 in Leiden. Oorzaak vermoedelijk een ongeval. Hij werd slechts 42 jaar
oud. Reeds op 12 februari moet Gerrit naar het Weeshuis der Hervormden aan de Lange
Achterweg 14. Hij is dan pas negen jaar.
Johanna de Koks moeder Caroline Laroy overleed op 26 april 1886, toen Johanna zeven jaar
oud was. Haar vader Gerard Comelis de Kok volgde haar zes jaar later, op 7 april 1892. Hij
was toen 40 jaar oud. Zes weken later, op 20 mei 1892 kwam ook zij in het Weeshuis der
Hervormden. Zij was toen dertien jaar oud. Zij werd vergezeld door haar zusjes Margaretha,
11 jaar en Adriana, 8 jaar en haar broertje Jan, 9 jaar.
Wanhopige worsteling
Gerrit Verbooms vroege jeugd was één wanhopige worsteling. Zonder de liefde en geborgen
heid van een gezin leek zijn leven uitzichtloos. Dit vertaalde zich in een totale afwijzing van
alles wat met het begrip "school" te maken had. In een brief van 10 december 1887 meldt het
- door Van der Zee liberaal genoemde - hoofd van de Eerste Tussenschool J.C. Sander "dat de
jongens en Verboom door hun afschuwelijke luiheid hun onderwijzers niets dan verdriet
berokkenen.". "Wij hebben gewild", schrijft hij, "dat zij als zooveel andere kinderen tehuis
eenig werk zouden verrichten. Er kwam niets van terecht en daarom zijn we geëindigd met
onze bijzondere bemoeiingen Mijn onderwijzers hebben boven hun verplichtingen getracht
leven in deze doodsbeenderen te verwekken, maar zonder vrucht." Gerrit is dan elf jaar.
168
