dagelijks met de karren langs de straten zou rijden, maar daaromtrent geen verdere bepaling
en. Aan de hoogte van de aanneemsom lagen uiteraard de verkoopprijzen van koolas, mest,
In 1728 verlaat men de vaste aanneemsom voor
de gehele vuilafVoer, want dan wordt bepaald dat
de 'branderasse' voor rekening van de stad bij
provisie zal worden gereden en gedebiteerd".
In het midden van de 19e eeuw, als omstandighe
den door bevolkingstoename en industrialisatie
aanmerkelijk veranderen, zien we parallel daar
mede belangrijke wijzigingen in de aanbeste
dingsvoorwaarden voor de verwijdering van as en
vuilnis ontstaan en de overheidsbemoeienis met
de uitvoering neemt toe. Opmerkelijk is de bepa
ling dat de inwoners door een ratel zullen worden
gewaarschuwd dat de 'karreman' er aan komt.
Voor dat tijdstip mag het vuil niet aan de straat
worden gezet.
De pachter, de firma Oranje Wouterlood, sloot
in 1847 een overeenkomst voor 9 jaar. De jaar
lijks aan de gemeente te betalen pachtsom bedroeg fl. 450,-. De verhouding tussen kosten van
het ophalen en opbrengst van verkoop van het afval was dus voor de pachters nog steeds
zodanig winstgevend, dat aan de gemeente een pachtsom kon worden betaald.
'Milieubepalingen' in overeenkomsten
Niet alleen per verordening, maar ook door middel van overeenkomsten werd vervuiling van
de stad tegengegaan. Zo werd op 11 februari 1596 door het stadsbestuur een overeenkomst
gesloten met Comelis Claesz. Jager, Niclaes
Tzeraerts en Heyndrick Pietersz. Sterrenburch
"nopende het stellen van een papiermolen op het
erff bij hemlieden gecocht van Comelis Come-
lisz. Boertgen. In de overeenkomst is bepaald
dat de eigenaren, voor eigen rekening, zouden
mogen laten maken "een steene zijl ofte verlaet
door den dijck". Met als doel: "de molen bequa-
melijck te doen gaen". In het verband van dit
artikel is de bepaling van belang dat de eigena
ren zouden verhinderen dat er "vuylichheyt" met
het water meekomt. Een aantal jaren later blijkt
wederom van 'milieuzorg' door het stadsbestuur
als de eigenaren in 1598 verzoeken "om hun
enzovoorts mee ten grondslag.
De ratel
(Coll.ON S-Milieu)
Papiermolen
(Detail kaart De Gheijn)
1
