DE EERSTE IJZEREN SPOORBRUGGEN IN SCHIEDAM
Ir. H. Rienks
Voor de Nederlandse Bruggen Stichting heeft H. Rienks onderzoek gedaan naar de
geschiedenis van de bruggen in Schiedam. Hierover heeft in Scyedam wel meer gestaan.
Deze keer schrijft hij over de eerste spoorbrug.
De eerste ijzeren brug ter wereld werd in 1779 gebouwd in Groot Brittannië. In de eerst
volgende decennia kwamen er slechts weinig bij en pas vanaf 1840 begon het aantal in
verscheidene Europese landen, waaronder ook Nederland, snel toe te nemen. De komst
van de spoorwegen is een belangrijke oorzaak. Ook in Schiedam werd de eerste ijzeren
brug gebouwd voor de trein. Deze brug lag enkele honderden meters buiten de stad over
de Schiedamse Schie. De Schiedamsche Courant van 2 april 1847 meldt daarover:
"Wat het werk aan de brug zelve betreft, is men bezig met het in hangen der ijzeren
kranen en doet afzoo met eenigen grond vermoeden, dat deze werken geen oponthoud
zullen te weeg brengen, in het door de Spoorweg-Maatschappij gemaakte plan om met
Mei aanstaande de dienst van 's Hage naar Rotterdam te openen
Spoorbruggen worden meestal in opdracht van de spoorwegen gebouwd en vervolgens
onderhouden. De gemeente moet wel toestemming geven voor de bouw, maar heeft bij de
spoorbruggen toch een veel bescheidenere rol te spelen dan bij de bruggen, die gemeente
lijk eigendom zijn. Dat heeft tot gevolg dat in het archief van de gemeente veel minder
over spoorbruggen is te vinden dan over gemeentelijke bruggen.
Brug over de Schiedamse Schie
Ten westen van het station, nog voor de splitsing van de lijnen naar Den Haag en Hoek
van Holland, kruist de spoorlijn de Schiedamse Schie. De spoorlijn van Den Haag via
Schiedam naar Rotterdam werd aangelegd in 1846/1847. De brug over de Schiedamse
Schie werd aanbesteed op 26 maart 1846. Het werk werd aangenomen door de heer
Maxwil uit Den Haag. De brug was dubbelsporig en had drie overspanningen, gelegen
tussen twee stenen landhoofden en twee stenen pijlers. Tussen de landhoofden en de
pijlers lagen vaste bruggen met negen gietijzeren liggers. In het midden bevond zich een
beweegbare brug van een bijzonder type, de kraanbrug. Dit was een nieuw type, dat bij de
aanleg van de spoorlijn van Amsterdam naar Rotterdam voor de eerste maal ergens in de
wereld werd toegepast. Onder iedere rail bevonden zich twee gietijzeren "kranen", er
waren er dus acht in totaal voor de hele brug. Deze kranen konden draaien om een
vertikale as, geplaatst op de rand van de pijlers. Over de Delfshavense Schie, tussen
Schiedam en Rotterdam, werd tegelijk een identieke kraanbrug gebouwd. De eerste steen
werd gelegd door koning Willem II omstreeks 1 augustus 1846. In 1847 werd de spoorlijn
in gebruik genomen. De gietijzeren kraanbrug was niet berekend op de steeds zwaarder
wordende treinen en de steeds hogere snelheden. Daarom werd deze brug kort na 1880
17
