De Lange Haven in Schiedam, met de panden van distilleerderij Daniel Visser Zoonen
(ansichtkaart, omstreeks 1910)
mis was in onze Sehiedamse samenleving, toen ik vernam, dat deze mensen pas zó laat in
hun woningen terugkeerden, dat hun kinderen, die zij 's ochtends niet gezien hadden,
alweer naar bed waren! Sommige van deze mannen kregen voor deze buitensporig lange
werkdagen een weekloon van 6,~l4) uitbetaald. Dat was meedogenloos laag, zelfs in die
tijden, toen er voor een gulden meer gekocht kon worden dan thans. De heer A. Jurriaan
Zoetmulder, de voormalige directeur-hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad, wijdde
als geboren Schiedammer een serie voortreffelijke artikelen15' aan "Zwart Schiedam" in
het tijdschrift "De Sehiedamse Gemeenschap". Ik moge een paar zinnen van hem aanha
len, die hij schreef over de laagst betaalde groep der brandersknechts.
"Van de jeugdherinneringen, die mij zijn bijgebleven aan de Sehiedamse branderij van het
overheersende type, heeft die aan de 'pomper' een welhaast macaber karakter. Geplaatst in
de sinistere omgeving, waarin hij thuishoorde, zie ik de man nog voor mijn geestesoog
14) Ter vergelijking: toen Visser in 1899 op het kantoor van Daniël Visser Zonen kwam te
werken kreeg hij daarvoor een bedrag van 35 gulden per week (bron: Balansboeken van DVZ, in
het gemeente-archief van Schiedam).
15) De serie 'Het verval van Zwart Schiedam' verscheen in vier afleveringen in De Sehiedamse
Gemeenschap: jrg. 6 (1954) nr. 8/9 pp. 190-191, jrg. 6 (1954) nr. 10 pp. 224-225, jrg. 7 (1955) nr.
1 pp. 12-13 en jrg. 7 (1955) nr. 3 pp. 52-53, 57. Het citaat is afkomstig uit de tweede aflevering.
84
