DE KORTE HAVENBRUG
Ir. K. Rienks
De nog steeds bestaande brug over de Korte Haven was één van de eerste ijzeren bruggen
van ons land. Deze brug, uit 1849 werd tegelijk met een nieuwe brug over de Nieuwe
haven, de Hoofdbrug (waarop we nog in een volgend nummer terugkomen) besteld. Twee
jaar eerder was de eerste ijzeren spoorbrug in Schiedam in gebruik genomen (zie Scye-
dam nr. 1 - 2000).
In 1778/9 werd de sluis in het stadscentrum verplaatst en werd de huidige Binnensluis
gebouwd. Dit had gevolgen voor de bruggen in de omgeving. Sommige bruggen werden
afgebroken en niet vervangen en op andere plaatsen, waar geen brug was, werd er één
gebouwd. Toen werd ook voor de eerste maal een brug, vermoedelijk een dubbele houten
ophaalbrug, gebouwd op de plaats van de huidige Korte Havenbrug. Deze brug werd in de
eerste helft van de vorige eeuw echter de brug bij de beurs, of kortweg de Beursbrug
genoemd. In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam de naam Korte Havenbrug
in gebruik en kreeg de brug over de Binnensluis de naam Beursbrug. In 1849 was de
houten ophaalbrug toe aan vervanging. Enkele jaren eerder was in Goor een ophaalbrug
met gietijzeren hameipoort en balans over de Regge gebouwd. Dit was één van de eerste
gietijzeren ophaalbruggen in Nederland. De ontwerper publiceerde een artikel over deze
brug, dat door een raadslid in Schiedam werd gelezen. Een onderzoek werd ingesteld om
na te gaan of ook in Schiedam zo'n brug gebouwd zou kunnen worden. Met de fabrikant,
de ijzergieterij Nederburgh, Nering, Bögel en Co. uit Deventer, werd gecorrespondeerd,
wat er toe leidde dat dit bedrijf een deskundige naar Schiedam stuurde en de gemeente
een ijzeren ophaalbrug bestelde. Nog voordat deze werd geleverd, besloot men een
tweede identieke te bestellen voor de vervanging van de Hoofdbrug. Het vertrouwen in dit
nieuwe brugtype was kennelijk groot.
De twee nieuwe bruggen hadden houten vallen. Van de oude Korte Havenbrug werd de
stenen brug ten noorden van de ophaalbrug gehandhaafd. Later is achter de baksteenmu
ren een betonnen brug verstopt. De houten vallen zijn inmiddels verscheidene malen
vervangen, maar de gietijzeren onderdelen zijn er nog. Hoewel het niet uitgesloten is, dat
er in de loop der jaren onderdelen opnieuw gegoten en vervangen zijn, is de Korte Haven
brug toch zeker de oudste nog bestaande brug in Schiedam. De brug is een rijksmonu
ment. In 1992 werd de brug gerenoveerd. Vooral de gietijzeren balansen zijn bijzonder.
Gietijzer is voor het maken van een balans minder geschikt, omdat het slecht trekkrachten
kan opnemen. Daarom lopen er rondom de balanspriemen dunne smeedijzeren staven, die
de optredende trekkrachten moeten opnemen. Ook de inrichting waarmee de plaats van de
as van de balans veranderd kan worden is opmerkelijk. Later werd een dergelijke inrich-
88
