BART VERHALLEN EN SCHIEDAM
Siem Rosman
Tijdens de jubileumbijeenkomst van onze vereniging op 14 oktober j.l. stond als programma
punt vermeld: 'muzikaal intermezzo', pianospel doorA.A. Jordaans. De te spelen werken waren
er met opzet niet bij vermeld. Het ging - bij wijze van verrassing - in het bijzonder om 'histori
sche' composities van de hand van Bart Verhallen.
Veel Schiedammers weten dat er in de wijk Groenoord een Bart Verhallenplein is. Ook zijn er
Schiedammers die je kunnen vertellen dat Verhallen ooit directeur van de kapel van de Schie-
damse schutterij was. Maar daarmee houdt bij de meesten de kennis wel zo'n beetje op. En och,
er zijn wel meer mensen geweest die net als Verhallen zo 'n tien jaar danwel wat korter of langer
dirigent waren van een Schiedams muziekgezelschap en die kennen we ook niet allemaal...
Bij de voorbereidingen voor het 25-jarig jubileum van de Historische Vereniging Schiedam
leverde het napluizen van gegevens over Dr. K. Heeringa, van 1901 -1911 gemeentearchivaris
van Schiedam, en passant ook wat anders op. In de Schiedamsche Courant van september 1897
lezen we dat er ter gelegenheid van de ingebruikname van de nieuwe behuizing van het gymna
sium aan de Lange Nieuwstraat te Schiedam (in het voormalig Blauwhuis) op 1 september 1897
een middag-muziekuitvoering plaatsvond door "de sta/muziek der Schiedamsche Schutterij
onder leiding van den Kapelmeester, den heer B.A. Verhallen". Dr. Heeringa was ten tijde van
die opening docent aardrijkskunde en geschiedenis aan dit gymnasium. En, 1897 is ook het
jaar van instelling van het Gemeentearchief Schiedam.
Gymnasium-Marsch
Eerste nummer van het programma van de stafmuziek: 'de Gymnasium-marsch'. Onwillekeurig
rijst de vraag: "hoe zou de gymnasiummars hebben geklonken?". Zoeken naar de muziek in de
archieven hier ter stede leverde niets op. Misschien nog een exemplaar van de mars bij een
particulier Maar bij wie Een vraag aan het Gemeentemuseum Den Haag - Nederlandse
Muziekarchieven leverde al snel het gewenste resultaat. Een fotocopie van de bladmuziek voor
piano van de 'Gymnasium Marsch' door B.A. Verhallen. De mars vermeldt een (gedrukte)
opdracht: Aan den Wel Edelen Zeer geleerden Heer Dr. C.J. Vinkesteyn en Leeraren van het
Gymnasium te Schiedam. Uitgave G.EL van Eek te 's Gravenhage; daaronder met heel kleine
letters: Oscar Brandstetter, Leipzig. Het verslag in de krant vermeldt over het muziekstuk: "De
marsch bevat, hoewel overigens niet van den conventionele vorm afwijkende, een paar on
gezochte, frissche motieven, die hun uitwerking op publiek en executanten niet bleken te mis
sen. Als trio is er het Iö Vivat in verwerkt. Bij de eerste uitvoering van dezen marsch wekte hij
luide bijval", 's Avonds was er een feest in de grote zaal van de Officieren-Vereeniging. De
verslaggever vertelt: "De avond werd ingeleid door de Symphonie-Vereeniging met de door
Bart Verhallen gecomponeerde Gymnasium-Marsch. Toen deze marsch, waarvan het trio door
de bezoekers staande werd meegezongen, ten gehoore was gebracht, werden de eerste lauweren
van die avond uitgereikt, natuurlijk aan den componist, die deze alleszins verdiende hulde
135